Quan hệ Mỹ-Iran: Không còn là những đợt sóng ngầm

Sóng gió trong mối quan hệ Mỹ- Iran càng trở nên khốc liệt hơn khi Iran lần đầu áp đặt trừng phạt “ngược” lên Mỹ.

Ảnh minh họa: AP

Động thái này của Iran được đưa ra chỉ hai ngày sau khi Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt đối với 11 công ty và cá nhân từ Trung Quốc, Triều Tiên và các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE) vì đã chuyển giao công nghệ có thể đẩy mạnh chương trình tên lửa đạn đạo Iran.

Iran vừa áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với 15 công ty của Mỹ, trong đó có tập đoàn công nghệ quốc phòng Raytheon và công ty sản xuất các loại xe chuyên dụng Oshkosh.

Hãng tin IRNA hôm qua dẫn lời Bộ Ngoại giao Iran cáo buộc, các công ty này đã “trắng trợn vi phạm nhân quyền” và hợp tác với Israel trong hành động “khủng bố” chống lại người Palestine và việc mở rộng các khu định cư Do Thái.

Lệnh trừng phạt sẽ bao gồm việc đóng băng toàn bộ tài sản và công dân bị cấm giao dịch với các đối tượng này. Iran cũng tiến hành các bước nhằm hạn chế giao dịch bằng đồng đôla Mỹ, hiện chủ yếu liên quan đến hoạt động mua bán dầu mỏ.

Quyết định của Iran được xem như một động thái đáp trả đầu tiên trước những cảnh báo cũng như hành động thực tế gần đây từ phía Mỹ. Trước đó, Mỹ tuyên bố các biện pháp trừng phạt một số cá nhân và 30 công ty nước ngoài bị cáo buộc chuyển giao công nghệ nhạy cảm phục vụ chương trình tên lửa của Iran hoặc vi phạm các quy định kiểm soát xuất khẩu đối với quốc gia Hồi giáo này.

Theo dự luật được nhóm thượng nghị sĩ lưỡng đảng của Mỹ công bố tuần trước, Iran cũng sẽ đối mặt với các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn vì các vụ phóng tên lửa đạn đạo.

Theo nhận định của giới quan sát, việc Iran trừng phạt ngược với Mỹ cũng là điều dễ hiểu khi chỉ trong vài ngày qua, cả Mỹ và Iran liên tiếp chứng kiến những tình huống tiếp tục gây bất lợi cho mối quan hệ vốn đã không mấy tốt đẹp giữa hai bên.

Một nhà lập pháp cấp cao của Iran vừa lên tiếng cảnh báo, nước này đang xem xét một dự luật coi quân đội Mỹ và CIA là các nhóm khủng bố nếu Quốc hội Mỹ thông qua dự luật coi lực lượng Cách mạng Iran là tổ chức khủng bố.

Dường như không chỉ còn dừng lại ở những đợt “sóng ngầm âm ỉ”, mà mối quan hệ Mỹ-Iran đang chứng kiến nấc thang căng thẳng mới, khi hai bên bắt đầu bước vào một cuộc khẩu chiến thật sự. Hải quân Mỹ cáo buộc Iran gây nguy hiểm tại tuyến đường biển quốc tế bằng cách "quấy rối" những tàu chiến đi qua eo biển Hormuz và cảnh báo các sự việc tương tự xảy ra trong tương lai có nguy cơ dẫn đến một cuộc đụng độ vũ trang.

Chỉ huy tàu sân bay USS George H.W. Bush Will Pennington của Mỹ nhấn mạnh: “Hành động của họ là hung hăng và khó đoán, phương pháp họ sử dụng cũng thiếu chuyên nghiệp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ, cả cho việc chúng ta điều khiển tàu thuyền, cũng như đặt ra những rủi ro cho lưu thông hàng hải xung quanh chúng ta”.

Tuy nhiên, Iran đã thẳng thắn phủ nhận cáo buộc này. Thiếu tướng Masoud Jazayeri, Phó Tổng Tham mưu Trưởng quân đội Iran, khẳng định cáo buộc của Mỹ dựa trên "các báo cáo sai sự thật hoặc những động cơ bí mật", và rằng Mỹ sẽ phải chịu trách nhiệm cho bất kỳ bất ổn nào tại Vịnh Ba Tư, cũng như quân đội Mỹ cần phải thay đổi hành vi.

Mỹ và Iran vốn đã không còn quan hệ ngoại giao kể từ năm 1979 sau khi các học viên quân sự của Iran tấn công Đại sứ quán Mỹ và bắt giữ 52 con tin người Mỹ trong suốt 444 ngày.

Quan hệ giữa hai nước lại thêm lạnh nhạt kể từ sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhậm chức hồi tháng 1 vừa qua. Tổng thống Donald Trump đã chỉ trích mạnh mẽ thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và nhóm P5+1, thậm chí lên tiếng đe dọa sẽ rút khỏi thỏa thuận này.

Gần đây, việc Iran có tên trong số các nước có người Hồi giáo chiếm đa số bị cấm nhập cảnh vào Mỹ theo sắc lệnh của Tổng thống Trump cũng khiến Iran phẫn nộ, đẩy hai nước vào tình thế “khó nhìn mặt nhau” hơn.

Theo Phương Anh/VOV