Quảng Ninh - Dấu ấn nửa thế kỷ

50 năm đồng hành cùng đất nước, Quảng Ninh đã nỗ lực vươn lên, trở thành một trong những địa phương đi đầu trong việc thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới đất nước. Những thành tựu đạt được ghi dấu ấn quan trọng trong chặng đường lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam nói chung và của nhân dân tỉnh Quảng Ninh nói riêng...

Lễ mít tinh kỷ niệm 50 năm Ngày thành lập tỉnh diễn ra đêm 19-10 thực sự đã trở thành ngày hội của Quảng Ninh.

Hồi ức Vùng mỏ xưa...

Ông Ngô Đức Nhuận (khu Bình Minh, phường Cẩm Bình, TP Cẩm Phả), năm nay 83 tuổi và đã có 68 năm gắn bó với vùng than Cẩm Phả. Trong những ngày trung tuần tháng 10, khi cả tỉnh đang háo hức chào mừng kỷ niệm 50 năm ngày tỉnh nhà tròn 50 tuổi, ông rưng rưng xúc động. Ông kể, quê ông ở vùng đảo Hà Nam (TX Quảng Yên). Năm Ất Dậu 1945, khi ông vừa tròn 15 tuổi, bố mất, ông theo mẹ và các em xuống chiếc thuyền nan bé nhỏ ra vùng than Cẩm Phả để kiếm sống. Cuộc sống cơ cực, gia đình ông có 5 anh em, trừ 2 em còn nhỏ, mới lên 3, 4 tuổi, còn lại cả 3 anh em lớn đều phải đi làm phu mỏ. Từ tờ mờ sáng, mấy anh em đã đi đẩy xe goòng để kiếm sống. Công việc khai thác mỏ thời ấy chủ yếu là lao động thủ công, hết sức nặng nhọc và nguy hiểm. Vậy mà cơm vẫn không đủ no, quần áo không đủ mặc. Sau ngày 25-4-1955 khi Vùng mỏ được giải phóng, đời sống của người thợ mỏ tuy có cải thiện hơn, nhưng vẫn còn lắm gian nan, khổ cực. Đường sá thời đó làm gì đã có, chỉ là những con đường mòn, cây cối rậm rạp, nhà cửa của người dân chủ yếu là nhà tranh, vách đất mọc lên thưa thớt...

Ông Bùi Văn Xuân, sinh năm 1924, mặc dù không sinh ra ở Quảng Ninh, nhưng ông đã có gần 60 năm gắn bó với vùng than. Ông hồi tưởng lại những ngày đầu khi mới đặt chân đến vùng đất Quảng Ninh. Lúc ấy ông Xuân đã 33 tuổi, ông mang cả gia đình vợ con rời quê hương Hoa Lư, Ninh Bình ra Cẩm Phả sinh sống. Năm ấy Vùng mỏ mới giải phóng, ông xin vào làm công nhân mỏ, công việc là cuốc than trên tầng, xúc than, đẩy xe goòng... Ông kể, thời ấy cuộc sống của người lao động còn rất nhiều khó khăn, thậm chí quần áo bảo hộ lao động cũng không đủ để trang bị cho công nhân, chỉ có một đôi giày để đi, rách thì lại phải vá lại để tránh những vỉa than trên tầng làm sứt chân. Sau năm 1960, đời sống người thợ mỏ có khá hơn nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, vất vả. Đi làm thì hầu như không có phương tiện chuyên chở mà phải đi bộ từ nhà đến các mỏ, quãng đường vài cây số là ít. Chỉ có anh em làm ở các mỏ xa không thể đi bộ được mới được đi xe. Xe chở công nhân là xe gấu chở vật liệu được cải hoán, có mái che để chở thợ mỏ, xe chở đông người đứng không nhúc nhích được. Ngày ấy thợ mỏ làm gì có máy móc, bảo hộ an toàn như bây giờ, những nguy hiểm, tai nạn lao động luôn rình rập. Ông nhớ lại, tỉnh Quảng Ninh hồi đó còn nghèo lắm. Cơ sở hạ tầng, đường sá giao thông còn lạc hậu. Đến những năm đầu đổi mới, giai đoạn 1986 - 1990, kinh tế xã hội của tỉnh vẫn dựa vào sự trợ cấp của Trung ương về ngân sách, lương thực, thực phẩm và các hàng hoá thiết yếu khác để lo cho đời sống nhân dân và công nhân mỏ…

Nhà Bảo tàng Quảng Ninh trước ngày khánh thành.

... Đến Quảng Ninh hôm nay

Những khó khăn, vất vả một thời theo hồi tưởng của những người thợ mỏ già hồi ấy giờ đã lùi xa vào dĩ vãng, Quảng Ninh hôm nay đã thay da, đổi thịt, khoác trên mình một diện mạo mới. Cơ sở hạ tầng được đầu tư hiện đại. Riêng đối với ngành Than, với tinh thần “Kỷ luật và Đồng tâm”, ngành Than đã không ngừng phát triển, đổi mới cho phù hợp với tình hình kinh tế của đất nước, nâng cao chất lượng đầu tư trang thiết bị hiện đại để tăng năng suất, đảm bảo an toàn cho người lao động. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, những người thợ lò cũng không ngừng hăng say, sáng tạo, có tinh thần trách nhiệm trong lao động, ngành Than đã vượt qua bao nhiêu khó khăn, thách thức để đạt được những thành tựu to lớn như ngày hôm nay. Với sự phát triển không ngừng ấy, đời sống của người công nhân mỏ đã được cải thiện hơn rất nhiều. Ngày nay, thợ lò đi làm có xe đưa đón tiện nghi; sau khi làm việc xong, họ được tắm nóng lạnh, có người phục vụ giặt giũ quần áo, chuẩn bị cơm nước chu đáo... Những phố mỏ sầm uất, nhà cao tầng, khang trang mọc lên san sát. Trong những năm qua, ngành Than đã đóng góp nguồn ngân sách lớn cho tỉnh, góp phần khẳng định vai trò quan trọng, then chốt trong sự phát triển kinh tế của tỉnh Quảng Ninh.

Nhìn lại chặng đường 50 năm xây dựng và phát triển, kể từ khi mới thành lập tỉnh đến nay, Quảng Ninh đã có những bước chuyển mạnh mẽ với tư duy đổi mới, với nỗ lực tìm tòi sáng tạo và có những đột phá để tạo sự phát triển nhanh và bền vững. Từ một tỉnh nghèo với nhiều khó khăn, thách thức, còn lệ thuộc vào sự trợ giúp của Trung ương, đến năm 2012, Quảng Ninh trở thành tỉnh đứng thứ 5 trong cả nước về thu ngân sách, tốc độ tăng trưởng GDP trong suốt 2 thập kỷ qua luôn đạt 10%/năm, GDP bình quân đầu người năm 2012 đạt 2.910 USD, gấp 1,7 lần so với cả nước. Các lĩnh vực văn hoá - xã hội được đảm bảo, an sinh xã hội và chăm sóc bảo vệ sức khoẻ nhân dân được quan tâm và có bước tiến bộ, đời sống nhân dân không ngừng được nâng cao. Chất lượng giáo dục, công tác y tế có nhiều chuyển biến, số giường bệnh trên 1 vạn dân đạt 42,3 giường, gấp đôi bình quân chung của cả nước. Tỷ lệ hộ nghèo giảm theo hàng năm, đến nay chỉ còn 3,52%. Chỉ số phát triển con người (HDI) nằm trong nhóm 5 địa phương cao nhất cả nước. Diện mạo nhiều vùng nông thôn thay đổi rõ rệt, tỷ lệ xã cơ bản đạt tiêu chuẩn nông thôn mới chiếm 25% của cả nước. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, tỷ trọng khu vực nông nghiệp giảm dần, khu vực công nghiệp, xây dựng và dịch vụ tăng nhanh và giữ vai trò chủ đạo. Môi trường đầu tư được cải thiện đáng kể, thu hút vốn đầu tư nước ngoài tăng mạnh trong những năm gần đây.

Để tiếp nối những thành tựu đã đạt được trong quá trình xây dựng và phát triển, khẳng định vị thế của một trong những đầu tàu kinh tế của miền Bắc và cả nước, Quảng Ninh đang tập trung thực hiện 3 đột phá chiến lược gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, phát triển kinh tế xanh, bền vững. Trong đó, huy động mọi nguồn lực để tập trung xây dựng, tạo bước đột phá về hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ toàn tỉnh, nhất là hạ tầng giao thông, xây dựng đường cao tốc, sân bay, cảng biển, đường sắt; cải cách hành chính, phát triển nguồn nhân lực; đẩy mạnh huy động mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển, nhất là thu hút đầu tư nước ngoài; phát triển các lĩnh vực văn hoá, y tế, đảm bảo an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh v.v...

Có thể nói, chặng đường nửa thế kỷ đã đi qua, Quảng Ninh đã ghi  được những dấu ấn quan trọng. Quảng Ninh không chỉ được bạn bè trong và ngoài nước biết đến là trung tâm sản xuất công nghiệp, khai thác than, nhiệt điện, vật liệu xây dựng mà còn là trung tâm du lịch lớn của cả nước, mỗi năm thu hút hàng triệu lượt khách quốc tế đến tham quan. Người Quảng Ninh và cả nước tự hào về một tỉnh giàu mạnh, kiên cường trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm, năng động, sáng tạo trong xây dựng quê hương, làm nên kỳ tích Quảng Ninh - Hạ Long, điểm đến thiên niên kỷ...

Thu Nguyên