Quốc hội quyết tâm đổi mới, phát huy dân chủ, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao

Sáng 23/5, Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV đã khai mạc trọng thể tại Hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu khai mạc kỳ họp của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ.

Kính thưa đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam,
Kính thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam,
Kính thưa Quốc hội,
Thưa các vị khách quý,
Thưa đồng bào và cử tri cả nước,

Hôm nay, Quốc hội khóa XV khai mạc trọng thể Kỳ họp thứ 3. Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tôi nhiệt liệt chào mừng các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các bậc lão thành cách mạng, các vị đại biểu Quốc hội, các vị khách quý, đại diện các Đoàn ngoại giao, các tổ chức quốc tế đã đến dự phiên khai mạc Kỳ họp.

Cảm ơn đồng bào, cử tri đã theo dõi, dành sự quan tâm, ủng hộ Kỳ họp qua sóng phát thanh, truyền hình, các phương tiện báo chí, truyền thông. Xin trân trọng gửi đến quý vị đại biểu cùng toàn thể nhân dân, cán bộ, chiến sĩ, cử tri cả nước và đồng bào ta ở nước ngoài những tình cảm thân thiết và lời chúc mừng tốt đẹp nhất!

Kính thưa Quốc hội,

Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV diễn ra sau thành công tốt đẹp của Hội nghị Trung ương 5 khóa XIII với nhiều quyết sách quan trọng trong các lĩnh vực phát triển kinh tế-xã hội; xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, thời kỳ phát triển mới của đất nước.

Cũng ngày này, cách đây đúng 1 năm, cuộc bầu cử Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 đã thực sự là ngày hội lớn của toàn dân và thành công ngoài sự mong đợi, thể hiện ý thức trách nhiệm chính trị rất cao và niềm tin tưởng sâu sắc của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.

Trong gần 1 năm qua, Quốc hội khóa XV đã không ngừng nỗ lực, cố gắng, quyết tâm đổi mới, phát huy dân chủ, tăng tính pháp quyền, chủ động từ sớm, từ xa, thích ứng linh hoạt với điều kiện thực tế, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức hữu quan, gần dân và sát thực tiễn hơn để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Quốc hội đã tiến hành có chất lượng 2 kỳ họp thường lệ và Kỳ họp bất thường với những đổi mới cả tư duy và phương thức hoạt động; xem xét, thông qua 3 luật, 45 nghị quyết, chất lượng được nâng cao, có nhiều quy định chưa có tiền lệ nhằm tiếp tục chia sẻ khó khăn với người dân, hỗ trợ doanh nghiệp duy trì, ổn định sản xuất, phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, trước mắt và cho cả mục tiêu phát triển nhanh và bền vững lâu dài.

Thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về thích ứng linh hoạt, an toàn, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 và các giải pháp tiền tệ, tài chính, hỗ trợ, phục hồi kinh tế-xã hội, cho đến nay sau khi cơ bản kiểm soát được dịch Covid-19, tình hình kinh tế-xã hội nước ta đã có chuyển biến rất tích cực.

Kinh tế Việt Nam đang phục hồi và phát triển rõ nét; nhiều ngành, lĩnh vực đang vươn lên mạnh mẽ và lấy lại đà tăng trưởng, lạm phát được kiểm soát, kinh tế vĩ mô và các cân đối lớn được bảo đảm. Hoạt động giáo dục, đào tạo, văn hóa, xã hội, y tế, thể thao,… cơ bản trở lại bình thường; an sinh xã hội tiếp tục được chú trọng. Thành công của Đại hội Thể thao Đông Nam Á - SEA Games 31 đã và đang truyền cảm hứng lớn đến đồng bào ta ở trong và ngoài nước cùng bạn bè quốc tế. Quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ được giữ vững. Hoạt động đối ngoại không ngừng được mở rộng, góp phần nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Tuy còn nhiều khó khăn, thách thức, có mặt còn yếu kém, những kết quả quan trọng đạt được đã củng cố thêm niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý Nhà nước và cả hệ thống chính trị.

Kính thưa Quốc hội,

Sau Kỳ họp thứ 2 và Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội khóa XV, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tổ chức 5 phiên họp thường kỳ, các cơ quan Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội đã làm việc ngày, đêm để chuẩn bị nội dung Kỳ họp thứ 3; tổ chức Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách để thảo luận, cho ý kiến về các dự án Luật trình Quốc hội thông qua; chủ động, tích cực phối hợp có hiệu quả với Chủ tịch nước, Chính phủ, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao; đồng thời, chỉ đạo các cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội bám sát thực tiễn, lắng nghe ý kiến của nhân dân và cử tri, trân trọng ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học, cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước nhằm chuẩn bị kỹ lưỡng, bảo đảm chất lượng cao nhất các nội dung trình Quốc hội, đồng thời tiết giảm được tối đa thời gian của Kỳ họp.

Tại phiên họp trù bị, các đại biểu đã nhất trí rất cao thông qua nội dung, thời gian, chương trình và phương thức tiến hành kỳ họp. Theo đó, trong 19 ngày làm việc (từ ngày 23/5 đến ngày 16/6/2022), Quốc hội sẽ xem xét, quyết định những nội dung quan trọng sau đây:

Thứ nhất, về kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước

Quốc hội sẽ xem xét các báo cáo của Chính phủ về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước năm 2021; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022; phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2020. Đề nghị các vị đại biểu Quốc hội phân tích, đánh giá khách quan, toàn diện, thực chất về các báo cáo, tờ trình của Chính phủ.

Đối với đánh giá bổ sung năm 2021, cần tập trung vào những vấn đề lớn, có thay đổi so với báo cáo Chính phủ đã trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 2, qua đó đánh giá chất lượng và những vấn đề cần rút kinh nghiệm trong công tác quản lý, điều hành, nhất là công tác dự báo, dự toán ngân sách nhà nước.

Đối với tình hình những tháng đầu năm và nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cho những tháng còn lại của năm 2022, đề nghị Quốc hội bám sát các yêu cầu, mục tiêu, giải pháp tại các Nghị quyết của Quốc hội về phát triển kinh tế-xã hội, phòng chống dịch Covid-19 năm 2022, về các kế hoạch 5 năm 2021-2025, về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội…; lưu ý những tác động và khó khăn mới phát sinh do diễn biến phức tạp của tình hình thế giới, khu vực; bất ổn của thị trường tiền tệ, tài chính, chứng khoán, trái phiếu, bất động sản ở trong và ngoài nước để đánh giá sát, đúng những kết quả quan trọng đã đạt được, những bất cập, hạn chế, yếu kém, chỉ rõ những khó khăn, thách thức phải vượt qua và hiến kế, đề xuất những giải pháp thiết thực, hiệu quả để hoàn thành cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu kinh tế-xã hội, tài chính, ngân sách năm 2022, tạo tiền đề để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội cho cả giai đoạn 2021-2025 theo Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII.

Quốc hội sẽ xem xét, phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2020 trên cơ sở xem xét báo cáo của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính Ngân sách Quốc hội, báo cáo của Kiểm toán Nhà nước.

Theo quy định pháp luật hiện hành, Quốc hội xem xét, quyết định thông qua quyết toán ngân sách nhà nước sau khoảng 18 tháng kể từ năm ngân sách kết thúc. Đề nghị các vị đại biểu Quốc hội nêu cao tinh thần trách nhiệm, không coi đây là “việc đã rồi”, tập trung thảo luận, đánh giá thực chất tình hình dự toán, chấp hành và quyết toán ngân sách nhà nước, phân tích, chỉ rõ nguyên nhân của những bất cập, tồn tại kéo dài nhiều năm qua như: ước thu khác xa so với thực tế, lập dự toán thu thấp; phân bổ, giao dự toán chậm, nhất là về công tác chuẩn bị đầu tư, giải ngân vốn đầu tư công; chi chuyển nguồn ngân sách còn quá lớn; sai phạm trong quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước còn nhiều, việc thực hiện các kết luận, kiến nghị các cơ quan Kiểm toán nhà nước, Thanh tra, cơ quan chức năng khác chưa đạt mục tiêu…; từ đó tập trung đóng góp ý kiến để siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường trách nhiệm giải trình và xử lý vi phạm về tài chính, ngân sách nhà nước; nâng cao chất lượng công tác này cũng như hiệu quả, chất lượng xem xét quyết toán ngân sách nhà nước của Quốc hội.

Thứ hai, về công tác lập pháp

Quốc hội sẽ xem xét, thông qua 5 dự án luật, 3 dự thảo nghị quyết, gồm: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ; Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi); Luật Điện ảnh (sửa đổi); Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi); Luật Cảnh sát cơ động; Nghị quyết về thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam; Nghị quyết về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022; Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, phát triển tỉnh Khánh Hòa.

Để bảo đảm cao nhất chất lượng của các dự án luật và dự thảo Nghị quyết, đề nghị các vị đại biểu Quốc hội nghiên cứu kỹ lưỡng các báo cáo, tờ trình của Chính phủ, các báo cáo thẩm tra của các cơ quan Quốc hội, tiếp tục phát huy dân chủ, đóng góp nhiều ý kiến, tập trung vào những nội dung lớn, quan trọng và những vấn đề còn có ý kiến khác nhau để xem xét, thông qua với sự thống nhất, đồng thuận cao.

Quốc hội cũng sẽ cho ý kiến lần đầu 6 dự án luật, gồm: Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi); Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi); Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở; Luật Thanh tra (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tần số vô tuyến điện; Luật Dầu khí (sửa đổi). Đề nghị các vị đại biểu Quốc hội thảo luận tập trung vào những nguyên tắc, mục tiêu, quan điểm lớn, chính sách quan trọng của các dự án luật; phân tích, đánh giá thấu đáo các tác động của chính sách, làm cơ sở để tiếp tục hoàn chỉnh các dự án, trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp sau.

Thứ ba, về hoạt động giám sát tối cao

Quốc hội sẽ nghe Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân gửi đến Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, xem xét báo cáo về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021; kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV; thông qua các Nghị quyết về Chương trình giám sát và thành lập Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội năm 2023.

Về giám sát chuyên đề, Quốc hội xem xét, cho ý kiến đối với báo cáo kết quả giám sát “việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành”. Quy hoạch là công cụ để các cấp, các ngành chỉ đạo thực hiện, cụ thể hoá mục tiêu, phân bổ nguồn lực, sắp xếp không gian phát triển theo các mục tiêu của chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Xây dựng và ban hành Luật Quy hoạch là nỗ lực, cố gắng lớn của Quốc hội, Chính phủ trong thể chế hoá chủ trương của Đảng về công tác quy hoạch.

Trên cơ sở kết quả giám sát, đề nghị Quốc hội phân tích, đánh giá những kết quả đạt được, bất cập, vướng mắc, hạn chế trong bản thân hệ thống pháp luật về quy hoạch và công tác tổ chức thực hiện, nguyên nhân khách quan, chủ quan; cho ý kiến về các quan điểm, mục tiêu và giải pháp tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về quy hoạch và tổ chức thực hiện quy hoạch, xem xét ban hành Nghị quyết để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trước mắt để thúc đẩy tiến độ và nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và tổng kết, đánh giá toàn diện việc thực hiện Luật Quy hoạch và chủ trương sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch và pháp luật liên quan đến quy hoạch vào thời điểm phù hợp.

Quốc hội sẽ dành 2,5 ngày để tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn. Đề nghị các vị đại biểu Quốc hội nêu câu hỏi ngắn gọn, cụ thể, rõ ràng, đúng và trúng vấn đề nhân dân và cử tri quan tâm; tranh luận thẳng thắn, mang tính xây dựng, làm rõ vấn đề, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động chất vấn, góp phần tạo chuyển biến tích cực trong các ngành, lĩnh vực được chất vấn, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của cử tri, nhân dân cả nước.

Thứ tư, về xem xét, quyết định các vấn đề quan trọng quốc gia

Quốc hội sẽ xem xét, quyết định Chủ trương đầu tư 5 Dự án hạ tầng giao thông quan trọng: Đường Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội; Đường Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh; Đường bộ cao tốc Biên Hòa-Vũng Tàu; Đường bộ cao tốc Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột; Đường bộ cao tốc Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng.

Đây là các dự án quan trọng quốc gia thuộc thẩm quyền Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư, sử dụng đa dạng các nguồn vốn (ngân sách trung ương, ngân sách địa phương, vốn đầu tư thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn và gói kích thích kinh tế,...). Các dự án khi đi vào hoạt động sẽ có ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, vùng và từng địa phương.

Đề nghị các vị đại biểu Quốc hội tập trung cho ý kiến về sự cần thiết, cấp bách của các dự án; phân kỳ đầu tư; tính thống nhất, đồng bộ với hệ thống quy hoạch của quốc gia, của địa phương; hình thức đầu tư, cơ cấu nguồn vốn đầu tư, khả năng hấp thụ vốn; năng lực của địa phương, các cơ chế chính sách đặc thù triển khai dự án, tiến độ hoàn thành; trách nhiệm tổ chức thực hiện của Chính phủ, bộ, ngành và các địa phương có dự án đi qua... nhằm bảo đảm tính khả thi về cân đối nguồn vốn và tổ chức triển khai dự án, khắc phục tình trạng quyết định đầu tư nhanh nhưng quá trình triển khai chậm, kéo dài, gây lãng phí, phân tán, dàn trải nguồn lực.

Bên cạnh đó, Quốc hội cũng sẽ xem xét: (i) việc kéo dài thời hạn áp dụng Nghị quyết số 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng; (ii) việc tổng kết, đánh giá tổng thể tình hình thực hiện Nghị quyết số 66/2013/QH13 ngày 29/11/2013 về điều chỉnh một số nội dung và giải pháp nhằm tiếp tục thực hiện có hiệu quả chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh theo Nghị quyết số 38/2004/QH11 đến năm 2020-2021 và kế hoạch triển khai dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo; (iii) một số báo cáo khác của các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước…

Đề nghị các vị đại biểu Quốc hội nghiên cứu kỹ lưỡng các báo cáo, xem xét cẩn trọng và toàn diện, dự lường những vấn đề lớn có thể phát sinh trong thời gian tới, đề xuất những quyết sách, giải pháp cụ thể, để Quốc hội xem xét ban hành Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV.

Kính thưa Quốc hội,

Trong gần 1 năm qua, các vị đại biểu Quốc hội đã bám sát chương trình hành động, giữ đúng lời hứa của mình trước cử tri và nhân dân; gần gũi, lắng nghe, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của cử tri, bám sát thực tiễn để chuyển tải vào chương trình nghị sự của Quốc hội; không ngừng nâng cao trình độ và năng lực hoạt động về mọi mặt. Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tôi trân trọng cảm ơn các vị đại biểu Quốc hội đã luôn chủ động, tích cực đóng góp công sức, trí tuệ, trách nhiệm trong từng nội dung Quốc hội xem xét, quyết định. Đề nghị các vị đại biểu Quốc hội tiếp tục phát huy hơn nữa tinh thần đó, góp phần làm nên thành công của Kỳ họp, đáp ứng sự mong đợi của nhân dân và cử tri cả nước.

Với tinh thần đó, tôi xin tuyên bố khai mạc Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV.

Trân trọng cảm ơn Quốc hội.