Sản xuất vật liệu xây dựng: Doanh nghiệp nỗ lực tìm đầu ra

Theo thống kê, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 21 nhà máy sản xuất gạch ngói nung các loại với công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, hiện nay các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng trên địa bàn đặc biệt là sản xuất gạch ngói nung đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn nhất là về thị trường tiêu thụ sản phẩm.  
 
Khi cầu nội địa suy giảm

Từ những năm trước, sản xuất vật liệu xây dựng đã được Quảng Ninh xác định là ngành công nghiệp có thế mạnh, giàu tiềm năng, cần được ưu tiên phát triển do có nguồn sét nguyên liệu chất lượng tốt, phân bố tương đối đồng đều ở khắp các vùng, điều kiện khai thác, vận chuyển thuận tiện theo hệ thống đường bộ và đường thuỷ. Với những lợi thế đó, công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng mà chủ yếu là gạch ngói nung, gạch ốp lát ở Quảng Ninh đã có bước phát triển nhanh. Hiện nay, tổng công suất thiết kế của các nhà máy trên địa bàn tỉnh khoảng 950 triệu viên/năm, không những đáp ứng được nhu cầu của thị trường trong tỉnh mà còn cung ứng sang các tỉnh bạn như Hải Dương, Thái Bình, Hà Nam, Ninh Bình…

Sản xuất gạch lát cao cấp tại Công ty CP Tập đoàn Hoàng Hà (Đông Triều).

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng của Quảng Ninh vẫn còn những hạn chế cần khắc phục đặc biệt trong những tháng đầu năm nay. Sản xuất xi măng 10 tháng qua nhìn chung vẫn gặp nhiều khó khăn, thị trường xi măng nội địa suy giảm, cung lớn hơn cầu, giá xi măng không tăng; nguyên liệu đầu vào như điện, than vẫn tăng cao, các doanh nghiệp sản xuất xi măng phải bán hàng thấp hơn so với giá thành nên hàng tồn kho không nhiều song lợi nhuận thấp. Sản lượng xi măng 10 tháng ước đạt 1,923 triệu tấn, đạt 50,6% so với kế hoạch, bằng 73,4% so với cùng kỳ năm trước. Riêng sản xuất do vẫn phải  duy trì liên tục nên sản lượng clinker trong 10 tháng đạt 2,914 triệu tấn bằng 91,1% kế hoạch. Tình hình tiêu thụ sản phẩm vật liệu xây dựng trong 10 tháng qua cũng giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân chủ yếu gây ảnh hưởng đến tình hình sản xuất và tiêu thụ vật liệu xây dựng là tốc độ xây dựng trên thị trường chững lại do thị trường địa ốc đóng băng suốt thời gian dài vừa qua. Nhiều doanh nghiệp tạm ngưng sản xuất để tránh tồn kho, một số doanh nghiệp khuyến mại giảm giá mức tối đa nhằm giảm bớt lượng hàng tồn kho đã quá lâu. Sản lượng sản xuất gạch nung các loại 10 tháng được 683 triệu viên, đạt 68,3% so với kế hoạch đề ra. Cùng với đó là do những tháng đầu năm nhiều công trình xây dựng bị hoãn, giãn tiến độ nên gây tác động lớn đến nhu cầu tiêu thụ vật liệu xây dựng trên thị trường nội địa. Nguồn vốn vay hạn hẹp, lãi suất cao, sản phẩm ế ẩm, nguyên vật liệu đầu vào tăng cao... cũng là nguyên nhân khiến các đơn vị sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh gặp nhiều khó khăn. Cung - cầu vật liệu xây dựng bị xáo trộn, doanh nghiệp phải điều chỉnh sản lượng. Nhiều doanh nghiệp đang đứng trước thực trạng không đủ vốn sản xuất, kinh doanh nên phải thu hẹp sản xuất, hoạt động cầm chừng.

Tăng cung trên thị trường xuất khẩu

Trước những khó khăn về thị trường tiêu thụ nội địa nhiều doanh nghiệp đã tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại để tìm đường xuất ngoại cho các sản phẩm. Theo thống kê, trong 10 tháng vừa qua, các doanh nghiệp đã xuất khẩu được 1.588.779 tấn clinker, bằng 158,9% so với kế hoạch và tăng 111,3% so với cùng kỳ năm 2011. Gạch xuất khẩu đạt 511.000m2, bằng 94,8% so với cùng kỳ và ngói xuất khẩu đạt 722.000 viên, bằng 42,5% kế hoạch, bằng 69% cùng kỳ năm trước. Các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã mạnh dạn đầu tư các dây chuyền công nghệ hiện đại vừa nâng cao chất lượng sản phẩm vừa góp phần bảo vệ môi trường. Các đơn vị như Công ty CP Tập đoàn Hoàng Hà, Công ty CP Gốm Việt, Công ty Gốm xây dựng Hạ Long... không chỉ sản xuất ra các loại gạch nung thông thường mà còn sản xuất các sản phẩm gốm mỏng cao cấp đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của người tiêu dùng. Các sản phẩm như gạch men tách, gạch ốp tường, gạch lá dừa, gạch ốp màu, ngói giả cổ... với nhiều kích cỡ khác nhau và sản xuất trên công nghệ tiên tiến có khả năng chống rong rêu đã được thị trường trong và ngoài tỉnh ưa chuộng. Đặc biệt, Công ty CP Viglacera - Hạ Long là một trong những đơn vị đi đầu trong việc nâng tỷ lệ sản phẩm gốm mỏng lên tới 70%, vừa tiết kiệm được nguyên liệu vừa nâng cao chất lượng, mẫu mã của sản phẩm. Hiện nay, công ty đã có nhiều sản phẩm được xuất khẩu đi 44 quốc gia trên thế giới.

Mặc dù có nhiều nỗ lực nhưng thực tế hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp vẫn còn nhỏ lẻ, thụ động và phần lớn là chưa hoạch định được chiến lược rõ ràng nên kết quả chưa cao. Phần lớn các sản phẩm xuất khẩu của các doanh nghiệp vẫn còn ở dạng xuất khẩu thô như clinker, gạch thô... Chính điều này đã dẫn đến thực tế là xuất khẩu với số lượng lớn nhưng hiệu quả kinh tế không cao và doanh nghiệp khó xây dựng thương hiệu ở thị trường xuất khẩu. Do vậy, trong tình trạng khó khăn hiện nay, các doanh nghiệp cần được tỉnh quan tâm và hỗ trợ nhiều hơn nhất là việc xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm xuất khẩu.

Nguyên Lâm