TKV: Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

TKV hiện tập trung các lĩnh vực SXKD than, khoáng sản, điện, vật liệu nổ công nghiệp. Song song với việc khai thác các nguồn năng lượng sơ cấp để đáp ứng nhu cầu năng lượng cho nền kinh tế, những năm qua Tập đoàn không ngừng đề ra nhiều giải pháp để tiết kiệm năng lượng trong SXKD.

Nhân rộng các mô hình điểm

Hằng năm, TKV sản xuất khoảng 35-40 triệu tấn than nguyên khai, chiếm khoảng 85% sản lượng khai thác than cả nước; nhập khẩu khoảng 5-10 triệu tấn, tiêu thụ 35-45 triệu tấn than thương phẩm, chủ yếu là cho sản xuất điện. Nhằm nâng cao năng suất lao động, sản lượng, chất lượng sản phẩm, hiệu quả kinh doanh, thời gian gần đây, nhiều đơn vị của TKV đã thực hiện giải pháp tiết kiệm năng lượng trong sản xuất, bước đầu mang lại hiệu quả, lợi ích cho doanh nghiệp, giúp giảm năng lượng tiêu tốn không cần thiết trong sản xuất, chi phí SXKD .

Công ty Kho vận Đá Bạc là một trong những đơn vị điển hình của TKV thực hiện tiết kiệm năng lượng trong sản xuất. Từ năm 2018 đến nay, Công ty đã đầu tư hiện đại hoá trang thiết bị khu vực cảng Điền Công, đưa vào sử dụng hệ thống băng tải rót than mới kết nối trực tiếp với tuyến băng tải, có thể áp dụng hệ thống vận tải liên tục bằng băng tải xuất rót than cho khách hàng. Qua đó giúp nâng cao năng suất lao động, tiết kiệm năng lượng, hiệu quả kinh tế cho đơn vị. Công ty đẩy mạnh đổi mới công nghệ và thiết bị theo hướng áp dụng công nghệ tiên tiến, thiết bị công suất lớn, hiệu suất cao, lắp đặt các bộ biến tần, thiết bị điều chỉnh tốc độ động cơ điện theo nhu cầu công suất, loại bỏ thiết bị cũ, lạc hậu tiêu tốn nhiều năng lượng, hiệu suất thấp; bố trí dây chuyền sản xuất hợp lý nhằm tiết kiệm năng lượng.

Công ty xây dựng và thực hiện kế hoạch hằng năm và 5 năm về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, phù hợp với kế hoạch sản xuất, kinh doanh. 3 năm một lần, Công ty thuê đơn vị có đủ tư cách pháp nhân thực hiện việc kiểm toán năng lượng. Nhờ triển khai đồng bộ giải pháp, 6 tháng năm 2022, đơn vị tiết kiệm được chi phí tiêu thụ nguyên liệu, tiết kiệm gần 1,3 tỷ đồng trong sản xuất. Thời gian tới, Công ty tiếp tục thực hiện các biện pháp tiết kiệm phù hợp với chiến lược, quy hoạch tổng thể về năng lượng, chính sách an ninh năng lượng và bảo vệ môi trường trong sản xuất.

Hiện nhiều đơn vị khối sàng tuyển, kho vận của TKV đã triển khai lắp đặt cảm biến thùng dầu tích hợp với hệ thống định vị GPS để theo dõi và kiểm soát mức tiêu hao nhiên liệu của xe ô tô tải. Đối với khối sản xuất than, hằng năm TKV ưu tiên nguồn lực đầu tư mua sắm các thiết bị có hệ số sử dụng năng lượng thấp, năng suất cao; thực hiện tốt chế độ kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa định kỳ máy móc để duy trì tính năng, kỹ thuật, giảm tiêu hao điện năng. Đáng chú ý, giai đoạn 2010-2020, TKV đã giao cho Viện Khoa học công nghệ mỏ thực hiện 10 đề tài liên quan đến nghiên cứu, ứng dụng giải pháp công nghệ vào sản xuất, nhằm sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả. Nổi bật là Đề tài “Nghiên cứu xây dựng hệ thống giám sát quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO ứng dụng mỏ và lộ thiên”. Hệ thống này đang được Công ty CP Than Hà Lầm và Công ty CP Than Cao Sơn ứng dụng hiệu quả.

TKV đang quản lý, vận hành 7 nhà máy nhiệt điện, thủy điện, tổng công suất 1.735MW, gồm: Na Dương, Cao Ngạn, Sơn Động, Cẩm Phả, Đông Triều, Nông Sơn, Đồng Nai 5. Tổng Công ty Điện lực TKV đã triển khai một số dự án nghiên cứu ứng dụng các máy móc dây chuyền sản xuất công nghệ mới có hiệu suất năng lượng cao và các giải pháp kỹ thuật tại các nhà máy điện để tiết kiệm năng lượng; trong đó nổi bật là dự án đầu tư khớp nối thủy lực, biến tần cho các thiết bị tiêu thụ công suất lớn tại các nhà máy trên. Đến nay, Tổng Công ty đã lắp đặt khớp nối thủy lực cho quạt khói tổ 1 Nhà máy Nhiệt điện Đông Triều; biến tần cho quạt khói Nhà máy Nhiệt điện Sơn Động, Nhà máy Nhiệt điện Cao Ngạn và Nhà máy Nhiệt điện Đông Triều.

Qua đánh giá sơ bộ, các giải pháp trên đã mang lại hiệu quả tích cực, giúp nâng cao năng lực sản xuất, tiết kiệm năng lượng. Trung bình mỗi năm Nhà máy Nhiệt điện Cao Ngạn tiết kiệm 3 triệu kWh; Nhà máy Nhiệt điện Sơn Động tiết kiệm 4 triệu kWh; Nhà máy Nhiệt điện Đông Triều tiết kiệm 7 triệu kWh...

Phát triển bền vững

Ông Đặng Thanh Hải, Tổng Giám đốc TKV, cho biết: Giai đoạn 2020-2025, Tập đoàn đặt mục tiêu đạt mức tiết kiệm năng lượng 5-7% tổng mức tiêu thụ năng lượng toàn TKV; giảm mức tổn thất điện năng xuống thấp hơn 6,5%; 100% các đơn vị trọng điểm trong TKV áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo quy định. TKV sẽ xây dựng Trung tâm dữ liệu số về sử dụng năng lượng tại TKV có khả năng phối hợp, chia sẻ thông tin về dữ liệu với Trung tâm dữ liệu năng lượng Việt Nam. Giai đoạn 2026-2030, TKV đặt ra mục tiêu khá cao khi tiết kiệm 8-10% tổng mức tiêu thụ năng lượng toàn Tập đoàn, giảm mức tổn thất điện năng thấp hơn 6%.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, TKV đã chỉ đạo các doanh nghiệp nghiêm túc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Đến nay, tất cả các doanh thuộc TKV đã thực hiện kiểm toán năng lượng, trong đó không ít doanh nghiệp thực hiện kiểm toán lần thứ 3, thứ 4 (3 năm/lần). Trên cơ sở đó, các doanh nghiệp liên tục điều chỉnh, triển khai các giải pháp tiết kiệm năng lượng phù hợp, sát với thực tế.

Tập đoàn còn ưu tiên hàng đầu nhóm giải pháp giảm các tổn hao kỹ thuật trong khâu phân phối và cung cấp điện năng, như: Đưa điện áp truyền tải cao đến gần hơn các cực phụ tải, thiết kế và đưa vào áp dụng vận hành các thiết bị trong trạm biến áp thế hệ mới có tổn hao năng lượng ít hơn; áp dụng rộng rãi thiết bị tự động điều chỉnh điện áp dưới tải, các biến áp tự chỉnh áp, phương tiện điều chỉnh điện áp tại chỗ để đảm bảo chất lượng điện áp cũng như giảm tổn thất điện năng; áp dụng rộng rãi tổ hợp thiết bị tự động hoá và điều khiển từ xa cho các trạm biến áp; sử dụng các thiết bị đóng cắt thế hệ mới.

TKV đặt ra các quy định nội bộ triển khai vận hành các phụ tải lớn vào thời điểm thích hợp, như hạn chế vận hành trạm bơm nước vào giờ cao điểm, ưu tiên vận hành vào giờ thấp điểm. Cùng với đó, các đơn vị trong Tập đoàn triển khai hàng loạt các giải pháp về tổ chức điều hành, đầu tư các thiết bị tiết kiệm năng lượng, trong đó lấy điện năng là trọng tâm.

Điển hình như thực hiện nâng cấp điện áp một số thiết bị công suất lớn từ 660V lên 1.140V đối với các thiết bị phục vụ khai thác hầm lò; sử dụng các thiết bị chiếu sáng hợp lý; đầu tư lắp đặt các biến tần, khởi động mềm cho các động cơ điện, như quạt gió chính mỏ hầm lò, quạt gió công nghệ trong nhà máy nhiệt điện, bơm nước đầu vào nhiệt điện, bơm thoát nước mỏ... Các đơn vị xây dựng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001:2011 nhằm quản lý sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, như Than Hà Lầm, Cao Sơn, Tuyển than Hòn Gai, Xi măng Tân Quang..., đang tiếp tục xây dựng hệ thống cho các đơn vị khác.

Song song với các giải pháp trên, TKV đang khẩn trương xây dựng chương trình tổng thể về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2020-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Chương trình được định hướng khá đầy đủ và bài bản với những nội dung chính: Xây dựng cơ chế chính sách về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; xây dựng Trung tâm dữ liệu số quản lý tự động về sử dụng năng lượng; hỗ trợ về tài chính nhằm thúc đẩy các dự án đầu tư, SXKD về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đối với các doanh nghiệp thuộc TKV...

Chiến lược sử dụng năng lượng tiết kiệm đang giúp Tập đoàn ổn định SXKD hiệu quả. 8 tháng năm 2022, TKV sản xuất 27,9 triệu tấn than, đạt 71,4% kế hoạch năm; bốc xúc đất đá 103,4 triệu m³, đạt 62% kế hoạch năm; đào 165.596m lò, đạt 64% kế hoạch năm; doanh thu 110.920 tỷ đồng, đạt 84,3% kế hoạch năm. Về lâu dài với những giải pháp đồng bộ mà TKV đang tích cực triển khai, tiết kiệm điện năng sẽ ngày càng hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.