Quản lý mã số vùng trồng: "Giấy thông hành về chất lượng" cho nông sản

Trong sản xuất nông nghiệp, mã số vùng trồng được hiểu là mã số định danh cho một vùng trồng, nhằm theo dõi và kiểm soát tình hình sản xuất, kiểm soát sinh vật gây hại, truy xuất nguồn gốc nông sản... Việc gắn mã số vùng trồng hiện nay đang ngày càng được quan tâm hơn do yêu cầu khắt khe từ phía các đơn vị tiêu thụ, nhất là đối tác nước ngoài.

Theo thống kê của Sở NN&PTNT, hiện trên địa bàn tỉnh có 14 vùng trồng cây ăn quả đã được Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) thẩm định, cấp mã số vùng trồng, đảm bảo yêu cầu xuất khẩu chủ yếu là sang thị trường Trung Quốc như: Vùng thanh long An sinh, xã An Sinh, TX Đông Triều; vùng thanh long Phương Đông, phường Phương Đông, TP Uông Bí; vùng nhãn An Sinh, xã An Sinh, TX Đông Triều; vùng vải chín sớm Phương Nam, phường Phương Nam, TP Uông Bí;... 

Là một trong những hộ dân sản xuất vải chín sớm theo tiêu chuẩn VietGAP hiệu quả, từ năm 2019, vườn vải chín sớm của hộ bà Vũ Thị Vương, phường Phương Nam được lựa chọn là một trong nhưng hộ được cấp mã số vùng trồng vải chín sớm Phương Nam do Cục Bảo vệ thực vật thẩm định, chứng nhận. Bà Vương chia sẻ: Để chăm sóc vải chín sớm đạt chất lượng tốt nhất, đáp ứng cho nhu cầu xuất khẩu. Ngay từ khi cây vải chín sớm ra hoa, đậu quả non, gia đình tôi thường xuyên chủ động trao đổi kinh nghiệm chăm sóc vải với các hộ thành viên trong vùng, đồng thời ghi sổ nhật ký thực hiện các quy trình kỹ thuật theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn. Sử dụng máy cắt cỏ, dọn vệ sinh vườn để hạn chế mầm bệnh gây hại. Đặc biệt phải tuân thủ việc sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục cho phép.

Cùng với gia đình bà Vương, hiện nay gần 1.000 hộ trồng vải trong phương Phương Nam cũng tuân thủ nghiêm ngặt các quy định, yêu cầu trong trồng và chăm sóc vải khi được cấp mã số vùng trồng cây ăn quả. Điều này, giúp nông sản địa phương có chứng nhận bảo hành chất lượng tốt hơn.

Theo thông tin từ cơ quan nông nghiệp tỉnh, hiện việc cấp mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đang được triển khai thực hiện theo quy định của nước nhập khẩu. Theo đó, chỉ có nông sản được sản xuất từ vùng trồng, cơ sở đóng gói được công nhận mới được phép xuất khẩu sang các nước như Mỹ, Úc, Nhật Bản, Trung Quốc... Nếu không được cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói thì nông sản không đủ điều kiện xuất khẩu theo yêu cầu của nước nhập khẩu. Mục tiêu của việc cấp, quản lý và giám sát vùng trồng đã được cấp mã số là để đảm bảo truy xuất được đến từng vườn trồng, cơ sở đóng gói về các loại sinh vật gây hại đã phát hiện trên vườn trồng; các biện pháp quản lý sinh vật gây hại đã được sử dụng trên vườn trồng đặc biệt là ghi nhận về các loại thuốc bảo vệ thực vật, phân bón đã sử dụng.

Theo ông Nguyễn Trung Thành, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật (Sở NN&PTNT): Mỗi mã số vùng trồng được cấp không phải là không có thời hạn mà theo định kỳ, cơ quan có thẩm quyền sẽ phải tiến hành giám sát để đảm bảo vùng trồng đó vẫn đang được quản lý tốt, đáp ứng yêu cầu đặt ra. Trường hợp không đạt yêu cầu theo quy định của nước nhập khẩu, mã số sẽ bị thu hồi. Qua đó, hiện nay, việc quản lý, giám sát chặt chẽ mã số vùng trồng đang được đẩy mạnh thực hiện. Hiện nay, Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật đã thường xuyên cử cán bộ trực tiếp tới kiểm tra các vùng trồng, các cơ sở đóng gói để kiểm soát hàng hóa xuất khẩu từ các vùng trồng và cơ sở đóng gói để đảm bảo yêu cầu chất lượng, cũng như tránh việc mạo danh mã số, cũng như các hành vi vi phạm liên quan đến sử dụng mã số vùng trồng.

Tính riêng trong 5 tháng năm 2021, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã tiến hành tổ chức 5 đợt kiểm tra quy trình sản xuất, lấy trên 100 mẫu nông sản từ các vùng trồng được cấp mã số. Qua kiểm tra, các quy trình và mẫu nông sản đều đáp ứng theo đúng tiêu chuẩn quy định. Chi cục cũng chủ động tập huấn cho cán bộ kỹ thuật địa phương về các tiêu chí liên quan đến kiểm tra, giám sát vùng trồng, cơ sở đóng gói để phục vụ cấp và quản lý mã số.

Trước những yêu cầu ngày càng chặt chẽ về quản lý chất lượng nông sản, Sở NN&PTNT cũng đã đề nghị UBND các địa phương trọng điểm sản xuất cây ăn quả chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, UBND các xã, phường tổ chức rà soát, kiểm tra hiện trạng các mã số vùng trồng (vải, nhãn, thanh long) đã được Cục Bảo vệ thực vật cấp để xuất khẩu. Đồng thời, đề nghị các doanh nghiệp, chủ động có các biện pháp bảo vệ mã số của mình, kịp thời thông báo có các cơ quan quản lý khi phát hiện các vi phạm liên quan đến sử dụng mã số để có phối hợp xử lý. Định kỳ 6 tháng/lần các vùng trồng được cấp mã gửi kết quả thực hiện công tác giám sát chất lượng về Sở NN&PTNT để tổng hợp báo cáo Bộ NN và PTNT theo quy định.