Tập thể dục quá sức dễ nhiễm bệnh, vì sao?

Tập thể dục và ăn uống lành mạnh là 2 cụm từ thường thấy nhất trong các phương pháp giữ gìn, cải thiện sức khỏe, phòng ngừa và điều trị các bệnh mạn tính. Nhưng tập quá sức lại dễ nhiễm bệnh, vì sao vậy?

Mới đây trên tạp chí Military Medical Research (Y học quân sự), các nhà nghiên cứu đã công bố kết quả đáng kinh ngạc về những thay đổi trong cơ thể và khả năng nhiễm siêu vi sau khi cơ thể tập luyện cường độ cao

Khi tìm kiếm trên các trang mạng xã hội, bạn dễ dàng tìm thấy các hướng dẫn với vô số kiểu bài tập khác nhau. Tập thể dục từ lâu được biết có lợi cho tim mạch, nội tiết, giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn.

Tuy nhiên, việc luyện tập thể dục cường độ cao, hoặc các ngành nghề đòi hỏi gắt gao về thể lực như lính cứu hỏa, quân sự, vận động viên sẽ ít bệnh hơn những người khác?

Có 11 lính cứu hỏa đã tham gia nghiên cứu. Họ trải qua một bài tập luyện nghiêm ngặt, mang theo thiết bị nặng tới 18kg vượt địa hình đồi núi trong bài tập huấn luyện kéo dài 45 phút dưới ánh nắng mặt trời.

Sau khi kết thúc buổi thử thách này, họ đến ngay trung tâm để cung cấp mẫu nước bọt, máu, nước tiểu để phân tích. Kết quả cho thấy rằng, trong mẫu máu và nước tiểu có các phản ứng có lợi cho cơ thể như: tăng cường chuyển hóa để sửa chữa tổn thương mô, tăng tái hấp thu các chất dinh dưỡng, giảm các yếu tố gây viêm và tăng khả năng kháng khuẩn.

Tuy nhiên, trong mẫu nước bọt cho thấy kết quả bất ngờ, có sự thay đổi vi sinh vật trong khoang miệng khiến cơ thể nhạy cảm hơn với nhiễm vi khuẩn nhưng lại giảm khả năng chống lại vi rút. Điều này có nghĩa là cơ thể dễ bị vi rút tấn công hơn.

Khi chúng ta bị nhiễm vi rút/siêu vi, đường thở có các yếu tố nhận diện và tấn công lại vi rút, gây ra tình trạng viêm, dẫn đến những triệu chứng mà chúng ta thường thấy khi nhiễm siêu vi như sốt, ho, đàm, khò khè, thậm chí khó thở.

Khi tập luyện, cơ thể đòi hỏi nhiều oxy hơn để cung cấp cho các cơ quan hoạt động, đường thở phải thích nghi với việc này buộc chúng phải luôn thông thoáng tối đa và hạn chế bị viêm. Vì vậy tự chúng sẽ thích nghi bằng cách giảm các yếu tố nhận diện và tấn công vi rút tránh gây ra tình trạng viêm làm hẹp đường thở.

Một số nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng một người có nguy cơ bị nhiễm trùng đường hô hấp do vi rút cao gấp đôi trong những ngày sau khi tập luyện.

Vận động mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể, tăng cường chuyển hóa và sửa chữa những tổn thương, giúp cơ thể hấp thu dinh dưỡng tốt hơn. Nhưng tối ưu nhất vẫn là trong khả năng mà cơ thể còn bù trừ được. Những hoạt động vượt quá khả năng thích ứng của cơ thể sẽ dễ dẫn đến kiệt sức, giảm hiệu suất và tăng nhạy cảm với chấn thương và bệnh tật

Việc tập thể dục có nhiều lợi ích cho sức khỏe và tinh thần. Tập thể dục giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường hệ miễn dịch, giảm căng thẳng và mệt mỏi, nâng cao chất lượng giấc ngủ, tạo cảm giác vui vẻ, duy trì vóc dáng.

Việc tập thể dục thường xuyên với cường độ trung bình hoặc nhẹ ít nhất 30 phút mỗi ngày đã được chứng minh giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, kiểm soát đường huyết và cân nặng.

Khi tập thể dục cường độ cao, hoặc các ngành nghề đòi hỏi thể lực nhiều, bên cạnh những lợi ích mang lại, cơ thể dễ nhiễm siêu vi hơn vì vậy chúng ta nên chú ý phòng tránh hơn, nhất là trong những ngày đầu sau tập luyện/vận động tích cực.