Tháo gỡ những “điểm nghẽn” trong hoạt động KHCN

Hoạt động KHCN thời gian qua còn tồn tại nhiều hạn chế và khó khăn. Tỉnh đang tập trung thực hiện các giải pháp nhằm khơi thông những "điểm nghẽn" để KHCN thực sự lan tỏa sâu, rộng vào từng ngành, lĩnh vực.  

Theo đánh giá từ ngành chức năng, Nghị quyết số 13-NQ/TU sau hơn 1 năm đi vào cuộc sống, dù đã có nhiều tác động tích cực, tuy nhiên nhận thức của một số cơ quan, địa phương về vai trò của KHCN và đổi mới sáng tạo còn chưa đầy đủ, toàn diện. Nguồn nhân lực KHCN của địa phương chưa đáp ứng yêu cầu phát triển của KHCN, đổi mới sáng tạo nói riêng, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh nói chung. Đội ngũ cán bộ làm công tác khoa học từ tỉnh xuống cơ sở còn thiếu và yếu. Công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực đối với hoạt động KHCN giữa các địa phương chưa đồng đều; kết quả đào tạo, bồi dưỡng chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn của địa phương. 

Hạ tầng về KHCN của tỉnh còn thiếu, chưa đáp ứng được nhu cầu, đặc biệt là các trung tâm dữ liệu lớn (Big data), AI đáp ứng nhu cầu phát triển của các ngành có thế mạnh của tỉnh. Nguồn kinh phí chi cho KHCN chủ yếu dựa vào NSNN, đang thiếu so với nhu cầu, chưa có cơ chế đột phá trong việc khơi thông, huy động các nguồn lực khác đầu tư cho KHCN, đổi mới sáng tạo; chưa huy động được khối doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp FDI đầu tư vào KHCN và đổi mới sáng tạo, nhất là trong chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp Việt Nam, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của tỉnh. Số doanh nghiệp thành lập Quỹ phát triển KHCN tuy đã có những tín hiệu tích cực, nhưng chiếm tỷ lệ khiêm tốn, cơ chế giải ngân rất khó khăn. 

Hoạt động nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao KHCN tuy đã tập trung hơn vào việc phát triển các sản phẩm chủ lực, sản phẩm lợi thế của địa phương theo chuỗi giá trị, song triển khai còn dàn trải, manh mún, chưa tạo được các đột phá lớn. Chưa gắn kết giữa các viện nghiên cứu, trường đại học với doanh nghiệp. Chưa có nhiều nhiệm vụ KHCN có sự liên kết giữa các địa phương trong vùng.

Những hạn chế nêu trên đang là những rào cản khiến hoạt động KHCN trên địa bàn tỉnh chưa thực sự bứt phá. Lý giải về nguyên nhân, đại diện ngành KHCN tỉnh cho biết: Vai trò của người đứng đầu địa phương, đơn vị, doanh nghiệp… thực sự quan trọng, là yếu tố tiên quyết để KHCN nhận được sự quan tâm, vào cuộc quyết liệt. Mặt khác, dù đã được tỉnh quan tâm nhưng những cơ chế chính sách phục vụ phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo mức độ khuyến khích chưa đủ mạnh để tạo động lực cho việc nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ.

Thời gian tới, tỉnh tiếp tục bám sát các nhiệm vụ giải pháp trọng tâm của trung ương, của tỉnh về KHCN, từ đó xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để KHCN và đổi mới sáng tạo thật sự là đột phá chiến lược, là động lực chính của tăng trưởng kinh tế, tạo bứt phá nâng cao năng suất, chất lượng. Cùng với đó là tăng cường thu hút đa dạng các nguồn lực cho KHCN và đổi mới sáng tạo; tối ưu hóa quy trình thủ tục, đặc biệt là liên quan đến chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp KHCN; đổi mới công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động KHCN theo hướng thực chất, hiệu quả…