Thế giới có thể bước vào 'siêu chu kỳ' tăng giá hàng hoá

Sự phục hồi kinh tế toàn cầu, xu hướng "kinh tế xanh"... đã khiến giá nhiều nguyên liệu thô quan trọng tăng vọt.

Quặng sắt - thành phần quan trọng trong sản xuất thép, gỗ đều đạt mức giá cao kỷ lục trong tuần qua. Giá đồng, kim loại công nghiệp quan trọng bậc nhất của thế giới, đã giao dịch trên 10.000 USD lần đầu từ năm 2011.

Một loạt các nguyên liệu thô cần thiết cho pin và động cơ xe điện, trải dài từ lithium đến đất hiếm cũng bị cuốn vào vòng xoáy tăng giá.

Theo Benchmark Mineral Intelligence, giá lithium cacbonat ở Trung Quốc đã tăng hơn 100% trong năm nay do nhu cầu trong nước tăng mạnh, sau gần 3 năm sụt giảm. Giá NdP (nguyên liệu sử dụng trong động cơ điện), và coban (kim loại dùng để sản xuất pin) đều tăng gần 40%.

Giá hàng hoá liên quan đến xe chạy xăng cũng trong đà tăng. Giá palladium (thành phần cần thiết trong các thiết bị hạn chế khí thải ô nhiễm xe cộ) tăng kỷ lục trên 3.000 USD một ounce khi châu Âu và Trung Quốc áp dụng các tiêu chuẩn khí thải khắt khe hơn. Các nhà phân tích tại Jefferies cho rằng, điều này có thể khiến doanh số bán xe động cơ trên toàn cầu bị ảnh hưởng.

Dầu cũng tăng giá mạnh vượt mức trước đại dịch, lên 65 USD một thùng. Dù nhu cầu về dầu vẫn còn giảm do hạn chế di chuyển trên toàn cầu, giá đã tăng khi các nền kinh tế mở cửa trở lại. OPEC và các đồng minh đang tiếp tục hạn chế nguồn cung ra thị trường để kích thích giá.

Goldman Sachs tuần trước cho rằng giá dầu có thể đạt 80 USD một thùng trong nửa cuối 2021, đồng thời cảnh báo nguồn cung có thể bị thiếu hụt vào mùa hè này khi vaccine được thúc đẩy khiến nhu cầu di chuyển nhiều hơn. Ngân hàng này dự báo nhu cầu dầu tăng 5% trên toàn cầu.

Mặc dù OPEC+ có thể khôi phục sản xuất nếu giá dầu tăng mạnh, một số nhà phân tích vẫn lo ngại triển vọng về nguồn cung dài hạn khi nhiều nước tiêu thụ năng lượng lớn hướng đến kinh tế xanh, theo đó, hạn chế dùng nguyên liệu hoá thạch.

Christyan Malek, chuyên gia phân tích tại JPMorgan, lập luận rằng khoảng cách giữa cung và cầu về dầu có thể nghiêm trọng hơn vào những năm tới, do thâm hụt khoảng 600 tỷ USD trong chi tiêu vốn từ nay đến năm 2030. Ông dự báo giá dầu có nguy cơ tăng vọt khi nguồn cung bên ngoài OPEC thiếu hụt.

Giá các mặt hàng nông sản chủ chốt gồm: ngũ cốc, hạt có dầu, đường, sữa cũng tăng vọt. Trong đó giá ngô lần đầu tiên vượt mức 7 USD một bushel (1 bushel ngô tương đương 25,4 kg) sau 8 năm, đậu nành cũng có mức giá tăng cao nhất trong khoảng thời gian này. Chỉ số S&P GSCI, theo dõi biến động giá của 24 nguyên liệu thô, đã tăng 24% trong năm nay.

"Tôi không biết liệu chúng ta đã chứng kiến điều gì tương tự trước đây hay chưa, nhưng giờ mọi người đang ở trong một ‘siêu bão’", Ulf Larsson, CEO của SCA, công ty gỗ và bột giấy Thuỵ Điển nhận định. Doanh nghiệp này vừa công bố lợi nhuận ròng quý I tăng 66% so với cùng kỳ năm ngoái.

Sự hồi phục kinh tế nhanh chóng ở châu Âu, Trung Quốc – nước tiêu thụ nguyên liệu thô lớn nhất thế giới, cùng với Mỹ, nơi thị trường nhà ở đang bùng nổ, đã thúc đẩy nhu cầu các mặt hàng này tăng vọt.

Các nhà phân tích cho rằng sự gián đoạn chuỗi cung ứng do Covid-19 và lượng hàng tồn kho một số nguyên liệu thô thấp đã "đổ thêm dầu vào lửa".

Một số nhà giao dịch, chuyên gia phân tích, giám đốc điều hành đã dự đoán về một "supercycle" – siêu chu kỳ hàng hoá mới, giá cả sẽ ở mức cao trong một thời gian kéo dài do cầu vượt xa cung. Dự báo này đang thu hút giới đầu tư.

Saad Rahim, kinh tế trưởng của Trafigura, một trong công ty giao dịch hàng hóa độc lập lớn nhất thế giới cho biết, các gói chi tiêu quy mô nhằm kích thích kinh tế Mỹ có thể thúc đẩy nhu cầu hàng hoá của nước này tăng lên.

"Tổng thống Biden đang đề xuất hai kế hoạch kích thích bổ sung bên cạnh kế hoạch mà ông ấy đã thông qua. Nếu bất kỳ kế hoạch nào được thông qua, giá sẽ tiếp tục tăng", Rahim nói và nhấn mạnh "Đây mới chỉ là khởi đầu".

Các nhà quản lý quỹ cũng quan tâm đến thị trường hàng hoá khi những người này tìm kiếm các tài sản được hưởng lợi khi nền kinh tế toàn cầu tăng tốc sau đại dịch. Việc đầu tư vào hàng hoá cũng có thể tạo ra hàng rào chống lại lạm phát gia tăng.

Nhưng "cơn sốt giá cả sẽ kéo dài bao lâu?" vẫn là một câu hỏi gây tranh cãi. Alex Sanfeliu, người đứng đầu mảng giao dịch hàng hoá của Cargill cho rằng đây chỉ là một siêu chu kỳ nhỏ. "Tôi không cho rằng nó sẽ tồn tại lâu như siêu chu kỳ gần nhất. Các bên cung và cầu đang phản ứng nhanh hơn", ông nói.

Còn ông Shekhar tại Olam International, công ty kinh doanh thực phẩm và nông nghiệp có trụ sở tại Singapore, nhận định giá thực phẩm sẽ không tăng liên tục. Tuy nhiên, ông dự báo nhu cầu vẫn lớn trong 6-12 tháng tới.

Một số chuyên gia khác cũng tỏ ra nghi ngờ về quan điểm thế giới bước vào siêu chu kỳ hàng hoá. Kinh tế trưởng tại CRU Jumana Saleheen nói: "Chúng tôi tin giá cả tiếp tục tăng trong thời gian tới, nhưng điều này giống như đà tăng của chu kỳ kinh doanh hơn là một siêu chu kỳ".

Theo Đức Minh / VnExpress