Thị trường phim nghìn tỉ, thành công nhờ chất bình dân

Dòng phim về thị dân, đưa ra những triết lý gần gũi, gọi là "nói đạo lý" cũng không sai, làm được điều này tức là chạm vào 80% người Việt rồi. Khán giả cứ rồng rắn đến rạp thôi.

Chủ đề phim gần gũi với những tình tiết, câu thoại đậm chất "đời" trở thành đặc sản trong các phim của Trấn Thành và Lý Hải, cũng là điểm chung có thể tìm thấy ở một số nhà làm phim có thương hiệu khác.

"Bình dân hóa" điện ảnh

Giảng viên thỉnh giảng Đại học Hoa Sen về phát hành và tiếp thị phim Lucas Luân Nguyễn nhận định: "Có một mẫu hình mà khá ít phim hướng tới là mẫu hình "the everyman" - thường dân. Đây là mẫu hình đánh vào những cảm xúc bình thường, đơn giản và gần gũi".

Lucas cho rằng phim ảnh cũng đang bắt đầu làm thương hiệu bằng hình ảnh "the everyman" để có khả năng len lỏi vào cuộc sống hơn.

Mẫu hình này trước đây ít được sử dụng vì khiến chúng ta dễ định hình phim là những gì đó rất cao siêu, hào nhoáng. Còn bây giờ, khái niệm "the everyman" chạm đúng thông điệp rất đơn giản: phim rạp không hề xa lạ với những thước phim người bình dân xem mỗi ngày.

Theo anh Lucas, đây là một khám phá mới, một điểm chạm thị trường thú vị nhưng không nên lạm dụng, vì một thị trường phim lành mạnh phải đa dạng về thể loại lẫn phong cách phim khác nhau. Thị trường phim Việt luôn có xu hướng chạy theo công thức thành công, dẫn đến những sự bão hòa không đáng có.

Nhìn từ trường hợp thành công đặc biệt về doanh thu của Nhà bà Nữ, có thể thấy Trấn Thành khai thác các vấn đề tồn đọng trong mối quan hệ mẹ con, vợ chồng hay tình cảm trai gái.

Phim bám sát thực tế: một gia đình ba thế hệ, ồn ào và xung đột do khác biệt tuổi tác, quan niệm sống. Các nhân vật đều dễ bắt gặp ở đời thường, câu chuyện của họ cũng dễ đồng cảm.

Tương tự, Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh có kịch bản và bối cảnh gần gũi. Chính đạo diễn Lý Hải thừa nhận phim anh thành công nhờ chất bình dân, "lúa lúa". Để tạo nên bối cảnh gần gũi với đời sống, Lý Hải bỏ nhiều công sức vào dựng cảnh làng nghề làm chiếu, lò nhuộm, bãi sân phơi chiếu, khu nhà nghỉ bình dân...

Lê Hồng Lâm chia sẻ hai kỷ lục phòng vé chưa từng có của Bố Già và Nhà bà Nữ, ngắn gọn, là nhờ Trấn Thành khai thác được những chất liệu bình dân của đời sống Việt Nam đương đại, chạm vào những vết thương kiểu "vô thức tập thể" rồi tìm cách chữa lành và để lại những bài học vừa vặn.

Nói cách khác, phim của Trấn Thành là dòng phim về thị dân và đưa ra được những triết lý bình dân gần gũi (có người nhận xét là "nói đạo lý", cũng không sai). Làm được điều này, tức là anh ta chạm vào được 80% người Việt rồi. Thế nên khán giả cứ rồng rắn đến xem thôi.

Có thể thấy một số các nhà làm phim khác cũng khai thác thành công yếu tố này. Với hành trình kén rể hài hước và xúc động, Con Nhót mót chồng cũng chạm tới cảm xúc người xem khi xoáy sâu vào xung đột cha con trong một xóm lao động nghèo.

Mỗi nhân vật trong phim đều có khuyết điểm riêng và tất cả đều phải trải qua thử thách mới hiểu hết về ý nghĩa của hai chữ "gia đình".

Chị chị em em 2 tuy có phần bối cảnh và nội dung không hoàn toàn bình dân nhưng đạo diễn Vũ Ngọc Đãng có lựa chọn thông minh.

Thay vì tập trung vào bối cảnh thời đại đầy vĩ mô, anh kể câu chuyện về cuộc đời hai cô gái Ba Trà và Tư Nhị, để tìm ra những góc khuất đặc biệt khiến khán giả dễ đồng cảm ở họ.

Thương hiệu cá nhân mạnh

Trong thị trường phim Việt hiện nay, hai cái tên Trấn Thành, Lý Hải được cho là những thương hiệu ăn khách. Trấn Thành là ngôi sao năng động của showbiz Việt, tên tuổi phủ sóng khắp phim ảnh, game show giải trí. Nhưng bên cạnh độ ăn khách, anh cũng có không ít anti-fan.

Trong khi đó, Lý Hải cũng hiểu rõ khán giả của mình, đầu tư kỹ lưỡng cho các dự án. Thương hiệu Lật mặt anh gây dựng trở thành "thương hiệu phim trăm tỉ" khó vượt qua.

Tương tự, Siêu lừa gặp siêu lầy hút khách nhờ một ê kíp quen mặt. Sinh năm 1989, Võ Thanh Hòa bắt đầu sự nghiệp diễn viên khi còn rất trẻ, từng góp mặt trong những phim nổi tiếng như Hương dẻ, Chuyện tình bên dòng kênh Xáng, Con gà trống hay Cánh đồng bất tận...

Rẽ hướng làm đạo diễn, anh sở hữu nhiều phim có doanh thu cao như Bệnh viện ma, Chị Mười Ba, Nghề siêu dễ và Chìa khóa trăm tỉ...

Chị chị em em 2 hưởng lợi từ thành công của phần một ra mắt năm 2019. Phần một là phim đầu tay của đạo diễn Kathy Uyên. Dự án quy tụ các gương mặt nổi tiếng (Thanh Hằng, Chi Pu, Lãnh Thanh), thu hơn 70 tỉ đồng phòng vé và được chiếu tại Liên hoan phim Busan 2020.

Trong khi đó, Con Nhót mót chồng cũng có hai tên tuổi gạo cội Thái Hòa, Thu Trang. Đặc biệt, Thái Hòa từng là một trong những diễn viên có sức hút phòng vé của điện ảnh Việt, dù anh nhiều lần phủ nhận danh xưng "ngôi sao phòng vé".

Sau thành công của thương hiệu phim Chị Mười Ba, nhà sản xuất Thu Trang tiếp tục làm những phim điện ảnh riêng hoặc nối dài từ web drama. Dù chưa có phim nào thành công như Chị Mười Ba, cô vẫn được coi là nhà sản xuất mát tay ở phòng vé.

Tương tác tối đa với khán giả

Nhà bà Nữ và Chị chị em em 2 ra rạp vào Tết Nguyên đán 2023. Dịp Tết vốn là dịp khán giả ưu tiên xem phim Việt hơn phim nước ngoài.

Trong công tác quảng bá, dàn diễn viên Nhà bà Nữ cũng có lịch đi Cinetour dày đặc, giao lưu và tiếp xúc với khán giả liên tục để giữ lửa. Cộng thêm hiệu ứng truyền miệng được coi là ưu thế lớn để phim tiếp cận khán giả dù vướng nhiều tranh cãi trên mạng xã hội.

Với Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh, Lý Hải cho biết luôn chọn kỳ nghỉ 30-4 là thời điểm ra mắt phim. Đây là cách giúp thương hiệu Lật mặt định hình trong tâm trí khán giả. Theo đại diện CGV, nhờ sức hút sẵn có, Lật mặt 6 đạt 128.000 lượt vé đặt trước - một kỷ lục của phim Việt.

Còn trường hợp của Siêu lừa gặp siêu lầy, sự nhạy bén trong việc nhìn nhận thị trường đã đem lại thành công cho phim.

Tác phẩm được quyết định đẩy lịch khởi chiếu lên ngày 3-3 thay vì 24-3 như đã thông báo trước đó, tránh cạnh tranh trực tiếp với Nhà bà Nữ và Chị chị em em 2. Sau một tuần ra mắt, phim gặt hái doanh thu hơn 52 tỉ đồng và tạo được mức tăng trưởng ấn tượng trong thời gian sau đó.

Năm 2023, doanh thu sẽ cao kỷ lục?

Năm 2023, thị trường điện ảnh Việt có nhiều dấu hiệu khả quan. Theo Box Office Vietnam, chưa hết tháng 5 với 10 phim ra rạp, doanh thu phim Việt năm 2023 đạt hơn 1.096 tỉ đồng.

Nhà bà Nữ dẫn đầu với 475 tỉ đồng, tiếp đến là Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh thu 254 tỉ đồng. Chị chị em em 2 cùng Siêu lừa gặp siêu lầy đều thu 121 tỉ đồng.

Ra mắt vào dịp lễ 30-4, Lật mặt 6 vẫn trụ rạp. Đối thủ cạnh tranh là Con Nhót mót chồng lép vế hơn nhưng doanh thu không tệ (73 tỉ đồng).

Thành công của những phim Việt kể trên, đặc biệt là Nhà bà Nữ và Lật mặt 6 có nhiều điểm chung, tổng hòa từ nhiều yếu tố.

Năm 2019 đã trên 1.000 tỉ đồng Trước dịch COVID-19, năm 2019 đánh dấu sự tăng trưởng lớn khi tổng doanh thu phim Việt đã đạt trên 1.000 tỉ đồng. Cụ thể, trong năm 2019, có 44 phim Việt ra rạp và khoảng 10 phim có doanh thu tốt: Chị trợ lý của anh, Cua lại vợ bầu, Hai Phượng, Vu quy đại náo, Chị Mười Ba, Lật mặt: Nhà có khách, Thất sơn tâm linh, Pháp sư mù, Bắc Kim Thang, Mắt biếc, Chị chị em em. Đặc biệt, Hai Phượng và Cua lại vợ bầu có doanh thu khoảng 200 tỉ đồng, một số phim khác từ 100 đến hơn 150 tỉ đồng. Thành công của năm 2019 từng khiến các nhà làm phim mạnh dạn gia tăng kinh phí sản xuất, các nhà phát hành tự tin về thị trường nhưng sau đó COVID-19 ập đến.