Nhân lực chất lượng cao - Câu chuyện ở doanh nghiệp

Những năm qua, cùng với việc ban hành nhiều cơ chế, chính sách thu hút đầu tư, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phát triển, Quảng Ninh đặc biệt quan tâm công tác đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng tốt nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, mặc dù tỷ lệ lao động được đào tạo và giải quyết việc làm liên tục tăng, nhưng tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao vẫn xảy ra. Thực tiễn này đặt ra yêu cầu phải có thêm nhiều chính sách phù hợp để thu hút, giữ chân lao động có tay nghề cao.

Từ câu chuyện đào tạo đầu vào...

Công ty TNHH Điện tử Tonly Việt Nam (KCN Đông Mai, TX Quảng Yên) chuyên sản xuất các linh kiện điện tử không dây, thiết bị điện tử thông minh như loc bluetooth, thiết bị smart home... cung cấp cho các nhãn hàng lớn trên thế giới như Sony, Samsung, Apple... Các sản phẩm của Công ty được bán ra thị trường châu Âu, Bắc Mỹ, châu Á, Mỹ La-tinh và nhiều nước khác trên thế giới.

Từ năm 2019 đến nay, Công ty tuyển hàng chục lao động chất lượng cao làm việc tại tất cả các bộ phận. Nhiều lao động được Công ty cử sang Trung Quốc đào tạo 1 năm để hoàn thiện khả năng ngoại ngữ và làm chủ công nghệ; các lao động này đang giữ các vị trí chủ chốt tại các dây chuyền kỹ thuật hiện đại của Công ty.

Anh Phạm Tuấn Anh, nhân viên của Công ty, cho biết: Được tham gia chương trình đào tạo đặc biệt của doanh nghiệp nhằm trang bị các kiến thức nền tảng giúp nhân viên nhanh chóng thích ứng và hòa nhập với môi trường làm việc mới. Bên cạnh các nội dung cơ bản về văn hóa, Công ty đào tạo về chính sách nhằm giúp nhân viên hiểu rõ và hiểu đúng về các quy định chính sách, quyền lợi và nghĩa vụ của mình. Chương trình đào tạo còn hướng đến nâng cao kỹ năng mềm, kỹ năng làm việc nhóm... tạo tiền đề để các nhân viên nhanh chóng hòa nhập vào Công ty và làm việc hiệu quả.

Nhờ chương trình đào tạo đầu vào này mà những nhân viên như Tuấn Anh nâng cao tác phong làm việc, kỹ năng và ý thức nghề nghiệp..., phục vụ cho quá trình gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.

Để thu hút lao động vào làm việc, đáp ứng nhu cầu sản xuất, các công ty trong KCN đều tích cực tuyển dụng lao động, phối hợp với địa phương, cơ sở đào tạo nghề để triển khai hỗ trợ lao động học nghề gắn với giải quyết việc làm. Công ty TNHH KHKT Texhong Ngân Hà (KCN Cảng biển Hải Hà), các dây chuyền sản xuất đều là máy móc hiện đại hàng đầu thế giới, yêu cầu về tính kỷ luật cao, trong khi người lao động (NLĐ) xuất thân từ nông thôn, nên Công ty thường xuyên quan tâm đào tạo, tập huấn kiến thức, trình độ chuyên môn giúp NLĐ nâng cao nhận thức, kiến thức, tác phong công nghiệp. Nhờ đó, NLĐ của Công ty đều làm việc rất chuyên nghiệp, chấp hành tốt các quy định, quy trình sản xuất. Qua đó giúp họ ngày càng cải thiện về thu nhập.

Các doanh nghiệp rất quan tâm đến nguồn lực lao động, đặc biệt là lao động có chất lượng. Tuy nhiên, theo đánh giá của Sở LĐ-TB&XH, nhìn mặt bằng chung, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, có hiện tượng nhảy việc rất nhiều. Nhiều doanh nghiệp không có chính sách, hệ thống quản lý nhân lực bài bản để tạo ra động lực cho NLĐ yên tâm làm việc...; có rất ít các chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao.

Trợ lực từ các chính sách thu hút lao động

Trong năm 2022 doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp - xây dựng có nhu cầu tuyển khoảng 4.000 đến 8.000 lao động. Lĩnh vực du lịch - dịch vụ, sau khi khôi phục thiếu hụt khoảng 20.000 lao động. Nguyên nhân do nhiều lao động trong lĩnh vực này đã nghỉ việc, chuyển đổi công việc khác.

Sự tăng vọt về nhu cầu lao động đã phản ánh đúng với tình hình thực tế nhu cầu lao động của tỉnh. Các công ty, tập đoàn sản xuất đồng loạt hoạt động trở lại, dẫn tới nhu cầu tuyển dụng lao động tăng vượt trội so với năm 2021. Trong đó nhu cầu về lao động phổ thông tăng 23,42%; trình độ đại học tăng 109,16%, cao đẳng tăng 92%. Về mặt tổng thể, nhu cầu tuyển dụng lao động tăng 56,96%

Với tốc độ phát triển nhanh của các dự án trong các KCN trên địa bàn tỉnh, nhu cầu về lao động của các doanh nghiệp tăng nhanh chóng, đặc biệt là các dự án dệt may, điện tử... Các KCN đang gặp khó khăn trong công tác tuyển dụng, thu hút lao động, đặc biệt là lao động có tay nghề, chất lượng cao. Dự báo nhu cầu tuyển dụng lao động của các dự án trong KCN thời gian tới tăng cao (đến năm 2025 tăng thêm khoảng 28.700 lao động) do các dự án lớn đang trong giai đoạn triển khai đầu tư, chuẩn bị vào hoạt động, một số doanh nghiệp tiếp tục tăng quy mô, công suất thiết kế. 

Nắm bắt nhu cầu lao động rất lớn của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh sau thời gian dài chịu tác động của dịch Covid-19, tỉnh đã chủ động triển khai các giải pháp để tháo gỡ khó khăn. Ngành LĐ-TB&XH tỉnh đẩy mạnh công tác tư vấn, giới thiệu việc làm, thông tin thị trường lao động... thông qua đầu mối là Trung tâm Dịch vụ việc làm. Bên cạnh giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động giới thiệu việc làm, để thu hút và giữ chân NLĐ lựa chọn gắn bó lâu dài với doanh nghiệp phải kể đến các chế độ đãi ngộ hấp dẫn, các giải pháp bảo đảm sự an toàn trong lao động, sản xuất trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19.

Theo Trung tâm Dịch vụ việc làm, từ đầu năm đến nay có 12.875  lượt người có nhu cầu được tư vấn, đăng ký tìm kiếm việc làm; số lượng lao động được giới thiệu việc làm có sự tăng nhẹ so với cùng kỳ năm 2021 (2.685/2.617). Trong năm nay, Trung tâm đã đưa vào chỉ tiêu thu thập thông tin lao động đăng ký để tìm việc làm phù hợp (chỉ tiêu này phản ảnh số lao động muốn quay lại làm công việc cũ hoặc việc làm theo mong muốn của bản thân). Kết quả giới thiệu việc làm luôn có sự tăng trưởng đều đặn hằng năm.

Trong năm 2021 và năm 2022, nhiều dự án được triển khai, các doanh nghiệp khẩn trương bắt nhịp tăng tốc sản xuất sau khoảng thời gian phải hoạt động cầm chừng... Điển hình như ưu tiên quỹ đất phát triển nhà ở cho công nhân lao động, người thu nhập thấp ở khu vực đô thị. TKV đã đầu tư khoảng 30 dự án nhà ở tập thể với trên 2.700 căn hộ, đáp ứng chỗ ở cho gần 8.000 công nhân. Tổng Công ty Đông Bắc đầu tư xây dựng 2 khu nhà ở tập thể công nhân với trên 1.000 căn hộ, đủ đáp ứng chỗ ở cho trên 4.500 công nhân. KCN Hải Yên (TP Móng Cái) hiện có khoảng 4.000 công nhân được đáp ứng chỗ ở tại 4 khối nhà ở tập thể 5 tầng do đơn vị đầu tư xây dựng...

Tỉnh đẩy nhanh tiến độ đầu tư và thu hút các nhà đầu tư thứ cấp vào hoạt động trong các KCN và các lĩnh vực dịch vụ, du lịch, ngành có lợi thế, nhằm tạo ra việc làm, góp phần thu hút dân cư đến Quảng Ninh sinh sống, làm việc, nhất là nguồn lao động chất lượng cao từ các địa phương ngoài tỉnh.

Phát triển nguồn nhân lực là một trong 3 khâu đột phá chiến lược của tỉnh. Bởi vậy, nhiều chính sách hỗ trợ đào tạo nghề được tỉnh triển khai, đảm bảo đúng đối tượng, mang lại hiệu quả tích cực. Theo Sở LĐ-TB&XH, các chỉ tiêu về công tác đào tạo nghề, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tỷ lệ lao động qua đào tạo tại tỉnh qua các năm đều tăng. Riêng năm 2021 có trên 34.700 học sinh, sinh viên và học viên tốt nghiệp; trong đó 29.122 người có việc làm, đạt 83,91%.

Các chính sách để giữ chân NLĐ đã có. Với mỗi doanh nghiệp, chất lượng lao động là yếu tố sống còn, nhưng để sở hữu được nguồn lao động có chất lượng, đòi hỏi doanh nghiệp phải tạo được môi trường làm việc thân thiện với chế độ lương, thưởng, phúc lợi công bằng và hợp lý. Có như vậy mới nâng cao sức cạnh tranh và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 

Ông Phạm Văn Hiệp, Giám đốc điều hành Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long: “Những chính sách về thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của tỉnh mở ra cơ hội cho doanh nghiệp”

Là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch, tiếp xúc với khách quốc tế, do vậy chúng tôi luôn chú trọng tìm kiếm và ưu tiên tuyển dụng lực lượng lao động có trình độ ngoại ngữ khá để mang đến những trải nghiệm về chất lượng dịch vụ tốt nhất cho du khách tham quan Vịnh Hạ Long. Thời gian qua, tôi được biết tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh. Những chính sách này đã tạo tiền đề cho nhiều học sinh, sinh viên học tập, phát triển nghề nghiệp tại địa phương. Đây cũng chính là cơ hội tốt cho những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ như chúng tôi mở rộng đầu vào tuyển dụng, lựa chọn được những ứng viên có năng lực tốt, đáp ứng nhu cầu công việc vào làm việc tại doanh nghiệp.

Ông Bùi Vũ Chiến, Giám đốc Công ty CCJ Hạ Long (TP Hạ Long): “Chúng tôi luôn đau đáu với việc tìm kiếm nguồn nhân lực kỹ thuật đáp ứng yêu cầu công việc trong tương lai”

Là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thiết kế nội thất, nên chúng tôi hiểu rõ giá trị của nguồn nhân lực chất lượng cao đối với sự tồn vong của doanh nghiệp. Lợi thế của chúng tôi là có địa bàn kinh doanh với dư địa khách hàng rộng mở, nhiều tiềm năng. Chúng tôi có một đội ngũ kiến trúc sư, tư vấn thiết kế, nhân viên kỹ thuật lành nghề. Dù vậy, hiện quy mô hoạt động của Công ty mới dừng lại ở doanh nghiệp vừa và nhỏ. Trong hành trình phát triển với khát vọng vươn xa hơn, ngoài những yếu tố như vốn, thị trường, chúng tôi cũng luôn đau đáu với việc tìm kiếm nguồn nhân lực kỹ thuật đáp ứng yêu cầu công việc. So với những địa phương lớn khác, thì nhìn chung, lực lượng lao động tay nghề cao ở lĩnh vực thiết kế nội thất, thiết kế xây dựng tại Quảng Ninh theo cá nhân tôi đánh giá thì chưa thực sự dồi dào. Do vậy, về lâu dài, đây là bài toán mà doanh nghiệp chúng tôi phải có lộ trình tính toán kỹ nếu mong muốn tiếp tục gắn bó và phát triển trên mảnh đất này.

Ông Wataru Fujisaki, Giám đốc Tokyo Gas: “Khi lựa chọn Quảng Ninh đầu tư, chúng tôi đã nghiên cứu kỹ nguồn cung lao động mà địa phương có thể đáp ứng”

Chúng tôi đã lựa chọn Quảng Ninh làm điểm đến đầu tư với dự án Nhà máy điện khí LNG. Nói về lý do để Tokyo Gas gắn bó với mảnh đất này thì có nhiều. Các lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh luôn sâu sát, đồng hành, hỗ trợ chúng tôi triển khai đầu tư tại tỉnh. Quảng Ninh là địa phương có tốc độ phát triển kinh tế nhanh, cơ sở vật chất, giao thông thuận tiện, là địa bàn an toàn cho các nhà đầu tư. Chúng tôi đã có những chắc chắn về nguồn nhân lực, nhất là các lao động có tay nghề, khi quyết định xây dựng nhà máy tại Cẩm Phả. Với một địa phương có truyền thống về phát triển công nghiệp và hiện có nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nhiệt điện, thì cơ hội về nguồn nhân lực của chúng tôi chắc chắn cũng rộng mở. Trên địa bàn tỉnh đã có những trường cao đẳng, dạy nghề đã và đang đào tạo những ngành nghề chúng tôi cần. Do đó, cùng với lộ trình xây dựng hạ tầng cho nhà máy, chúng tôi đang nghiên cứu, xây dựng liên kết với các trường, cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn để có nguồn cung lao động, đảm bảo có thể vận hành được ngay sau khi nhà máy khánh thành, đi vào hoạt động.

Bà Nguyễn Thị Trang, Giám đốc HTX Việt Hoàng (TP Hạ Long): “Chúng tôi luôn tìm kiếm những nhân lực được đào tạo bài bản, chuyên sâu”

Theo tôi, nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao luôn là ưu tiên cho mỗi một doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh. HTX chúng tôi hoạt động trong lĩnh vực nuôi, chế biến sản phẩm đông trùng hạ thảo. Một số sản phẩm của HTX đã tham gia chương trình OCOP của TP Hạ Long, có đầu ra ổn định. Trong chiến lược phát triển của mình, chúng tôi đang hợp tác liên kết với các viện nghiên cứu dược liệu, công ty dược để tạo ra những sản phẩm mới, phục vụ nhu cầu ngày càng đa dạng của người tiêu dùng. Quá trình hợp tác này rất cần những nhân lực am hiểu về trình độ chuyên môn, kinh nghiệm để thiết lập những cam kết vững chắc, tạo ra được những sản phẩm chất lượng. Chúng tôi cũng luôn tập trung tìm kiếm những nhân lực được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong lĩnh vực nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao để từng bước đưa HTX tiếp tục phát triển, mở rộng quy mô, nâng cao năng lực sản xuất, kinh doanh.

Ông Tô Hải Nam, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Tuần Châu: “Tạo cơ hội cho người lao động nâng cao tay nghề, trình độ chuyên môn”

Chúng tôi là đơn vị kinh doanh trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ, do đó yếu tố cốt lõi là làm hài lòng khách đến. Thời gian qua, cùng với quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, Tập đoàn cũng nỗ lực nâng cao chất lượng dịch vụ để mang tới trải nghiệm độc đáo cho du khách khi tham quan, vui chơi giải trí tại Hạ Long, Quảng Ninh. Cũng như nhiều doanh nghiệp khác hoạt động trong lĩnh vực này, bên cạnh ưu tiên tuyển dụng đội ngũ nhân lực chất lượng cao, chúng tôi luôn chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ lao động hiện có. Từ đó nâng cao tay nghề, trình độ chuyên môn của cán bộ, nhân viên, NLĐ trong Tập đoàn. Quan điểm của chúng tôi là tạo môi trường tốt nhất để NLĐ gắn bó và thể hiện hết khả năng của mình để phục vụ doanh nghiệp. Có như vậy, sự cam kết giữa doanh nghiệp và NLĐ mới được lâu dài.

Ông Đào Huy, Tổng Giám đốc Công ty TNHH KHKT Texhong Ngân Long (KCN Hải Yên, TP Móng Cái): “Tỉnh cần có thêm những chính sách hấp dẫn để thu hút lao động có trình độ đến địa phương làm việc”

 Chúng tôi luôn quan tâm thực hiện tốt các chính sách cho NLĐ, nhất là những chế độ ưu đãi về tiền lương, chế độ đãi ngộ, nhà ở, chăm sóc sức khỏe... đối với những lao động có tay nghề cao để tìm kiếm sự gắn kết lâu dài. Đây là mục tiêu xuyên suốt của Công ty trong quá trình hoạt động tại Quảng Ninh. Tuy nhiên, chúng tôi cũng kiến nghị với tỉnh, bên cạnh sự chủ động từ phía doanh nghiệp, tỉnh cần tiếp tục có thêm những cơ chế, chính sách hấp dẫn hơn nữa để thu hút lực lượng lao động có trình độ ở tỉnh ngoài đến địa phương làm việc. Tỉnh cũng cần tính toán nhu cầu lao động chất lượng cao ở mỗi doanh nghiệp, khả năng đáp ứng để có lộ trình đào tạo, đáp ứng đủ nguồn cung lao động cho thị trường và các doanh nghiệp trên địa bàn. Đây cũng là những yếu tố góp phần cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của tỉnh. Qua đó, có thể thu hút thêm nhiều doanh nghiệp, nhà đầu tư đến hợp tác, phát triển tại Quảng Ninh.