Thủ tướng Phạm Minh Chính: Huy động nguồn lực xã hội trong bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Chiều 25/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì phiên họp Chính phủ chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 11/2022. Tại phiên họp, Chính phủ xem xét, thảo luận, cho ý kiến về đề nghị xây dựng Luật Di sản văn hóa (sửa đổi), đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật.

Cần rà soát, bổ sung các nội dung quy định về hồi hương cổ vật

Theo Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Nguyễn Văn Hùng, sau hơn 20 năm có hiệu lực thi thành, bên cạnh những thành tựu đã đạt được trong hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá, đã được Đảng, Nhà nước, nhân dân và quốc tế ghi nhận, Luật Di sản văn hoá đã bộc lộ một số bất cập cần sớm khắc phục, hoàn thiện.

Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá cần bổ sung những quy định mới tại Luật Di sản văn hoá điều chỉnh (như loại hình di sản tư liệu).

Việc sửa đổi Luật nhằm đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ trong tất cả các ngành, lĩnh vực, trong đó có di sản văn hoá.

Là cơ quan chủ trì đề nghị xây dựng Luật, Bộ VHTT&DL cho biết, dự kiến Luật sửa đổi bổ sung các quy định bảo đảm cho hoạt động kiểm kê, ghi danh, xếp hạng, công nhận; lập, triển khai quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá. Hoàn thiện quy định về hoạt động bảo tàng; bảo vệ di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, có chính sách khuyến khích hồi hương di sản… Quy định rõ hơn về nội dung, phân định rõ quyền, trách nhiệm quản lý Nhà nước về di sản.

Các ý kiến tại phiên họp nhất trí với đề nghị xây dựng Luật Di sản văn hoá (sửa đổi), đồng thời góp ý về các nội dung như cần phân cấp, phân quyền, đi đôi với kiểm tra, giám sát, phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực quản lý. Thực tiễn có nhiều công trình văn hoá huy động nguồn lực xã hội hoá, đóng góp của nhân dân, doanh nghiệp rất lớn, cần quản lý tốt nguồn lực này để bảo tồn, phát huy tốt hơn giá trị di sản. Cần thống nhất nguyên tắc tiêu chí, tiêu chuẩn, quy tắc quản lý thì mới huy động, sử dụng hiệu quả nguồn lực đóng góp từ xã hội. Di sản nằm trong đô thị thì phạm vị quản lý di sản và quản lý đô thị đến đâu. Cần rà soát, bổ sung các nội dung quy định về hồi hương cổ vật.

Kết luận phần thảo luận về nội dung này, đánh giá cao nỗ lực của Bộ VHTT&DL, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Bộ VHTT&DL tiếp thu các ý kiến, tiếp tục hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật, bảo đảm tính tổng thể, toàn diện.

"Tổng kết phải kỹ lưỡng hơn, xem cái gì được, chưa được, nguyên nhân chủ quan, khách quan để hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật, vừa tháo gỡ vương mắc, vừa phủ kín vấn đề thực tiễn mới xuất hiện chưa được quy định trong Luật", Thủ tướng nói. Phạm vi, đối tượng bao quát hơn, rõ hơn cả về không gian và thời gian.

Nhấn mạnh việc phân cấp mạnh mẽ hơn nữa cho địa phương, Thủ tướng đề nghị các bộ tập trung vào việc xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch; xây dựng thể chế, cơ chế, chính sách; tăng cường quản lý Nhà nước bằng các công cụ pháp lý; phân cấp, phần quyền gắn với phân bổ quyền lực; thanh tra, kiểm tra, giám sát, tổng kết, nhân rộng mô hình, thi đua khen thưởng.

Huy động tối đa các nguồn lực xã hội trong bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa, thúc đẩy hợp tác công tư, nhưng có cách quản lý hiệu quả.

Thủ tướng cũng lưu ý xem xét một số vấn đề như đưa vào giáo dục phổ thông, chuyển đổi số trong quản lý bảo tàng, xây dựng bảo tàng số. Giữ gìn, phát huy, tôn tạo di sản gắn với phát triển du lịch.

Thủ tướng nhấn mạnh một số nguyên tắc đối với các chính sách khi xây dựng Luật, đó là chính sách phải bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật có liên quan. Chính sách cần cụ thể, rõ ràng, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, xử lý xung đột pháp luật, bảo đảm phù hợp với các cam kết quốc tế, hoặc lấp đầy các khoảng trống pháp lý. Mục tiêu chính sách phải rõ, hợp lý, có tính khả thi cao. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đi đôi với phân bổ nguồn lực. Tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, cơ quan tổ chức; khơi thông nguồn lực thúc đẩy phát triển KTXH nhanh và bền vững.

Thủ tướng giao Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp tục chỉ đạo rà soát, đánh giá kỹ tác động của các chính sách mới; hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật.

Tăng cường đổi mới sáng tạo trong hoạt động tiêu chuẩn hoá

Trình bày về đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Huỳnh Thành Đạt cho biết, sau 15 năm thi hành, bên cạnh kết quả đạt được, Luật đã phát sinh một số bất cập, hạn chế, đòi hỏi phải sửa đổi để phù hợp với thực tiễn sản xuất, kinh doanh, thực hiện cam kết quốc tế trong các FTA thế hệ mới.

Nhất trí với đề nghị của Bộ KH&CN, các ý kiến cho rằng, cần rà soát, bổ sung quan điểm xây dựng Luật phải làm sao khuyến khích được sản xuất trong nước, tăng cường đổi mới sáng tạo trong hoạt động tiêu chuẩn hoá. Cần quy định pháp lý rõ ràng về Cơ quan tiêu chuẩn hoá quốc gia, thể hiện cam kết cấp quốc gia của Việt Nam trong việc thực thi các FTA thế hệ mới.

Kết luận về nội dung này, Thủ tướng đánh giá cao Bộ KH&CN đã chủ động rà soát, tích cực nghiên cứu, chuẩn bị, trình hồ sơ đề nghị xây dựng Luật theo đúng quy định.

Thủ tướng đề nghị Bộ KH&CN rà soát xem chính sách đã thống nhất, đồng bộ với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật có liên quan hay chưa, với các FTA, công ước quốc tế mà Việt Nam tham gia, không để bỏ sót, trùng lắp, sát với tình hình, khả thi, hiệu quả.

Mục tiêu chính sách phải rõ ràng, có tính định lượng. Phải đẩy mạnh phân cấp, phần quyền, đi đôi với phân bổ nguồn lực, tăng cường kiểm tra, giám sát. Hướng tới tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, cơ quan tổ chức; khơi thông nguồn lực thúc đẩy phát triển KTXH nhanh và bền vững.

Đầu tư cho công tác đánh giá tác động chính sách; tham vấn rộng rãi chuyên gia, nhà khoa học, đối tượng chịu sự tác động.

Đổi mới quy trình, rút gọn thủ tục, phân cấp thẩm quyền ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn. Rà soát kỹ các tiêu chuẩn, quy chuẩn để bảo đảm thống nhất với các Luật chuyên ngành để bảo đảm tính thống nhất, tránh trùng lắp, không để khoảng trống pháp lý.

Thủ tướng giao Bộ KH&CN tiếp tục chỉ đạo rà soát, đánh giá các chính sách, bổ sung hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật theo đúng quy định.