Tìm giải pháp xóa nghèo ở Quảng Lâm

Với tỷ lệ 51,22% hộ nghèo trong tổng số gần 660 hộ, 98% dân số nơi đây là dân tộc thiểu số, cùng với điều kiện đi lại, sinh hoạt hạn chế, Quảng Lâm (Đầm Hà) hiện là một trong những xã đặc biệt khó khăn của tỉnh. Trao đổi với các hộ dân mới thấy, sự trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước đã ăn sâu vào tiềm thức của bà con. Điều đó khiến cho công tác giảm nghèo nơi đây gặp nhiều trở ngại.

Là một trong những hộ nghèo của xã, gia đình anh, chị Chíu Sáng Làu - Chíu Tài Múi ở bản Siềng Lống có 2.000m² ruộng. Lúa cấy chỉ đủ gạo ăn, còn muốn có tiền chi trả sinh hoạt trong gia đình, anh chị phải đi bóc quế, chặt keo thuê. Tuy nhiên, khi được hỏi anh chị cần sự giúp đỡ gì để thoát nghèo, chị Chíu Tài Múi chỉ cười, bảo: “Không biết được, Nhà nước hỗ trợ gì thì hỗ trợ thôi”.

Còn gia đình anh Chíu A Sy ở bản Siềng Lống, dù đất đai không quá chật hẹp, nhưng anh chị cũng chỉ biết trông chờ vào ruộng lúa rộng 1.500m² và nhờ bố mẹ cho thêm khi có thu nhập từ đồi quế của ông bà. Trò chuyện, hỏi về việc gia đình đã nghĩ đến làm gì để thoát nghèo, anh Sy lắc đầu: “Cũng chưa biết làm gì. Giờ chỉ trông vào hỗ trợ của Nhà nước”.

Lãnh đạo xã Quảng Lâm và Trưởng bản Siềng Lống trò chuyện cùng gia đình anh Chíu A Sy, một trong những hộ nghèo ở bản.

Không chỉ với gia đình anh Làu, anh Sy, mà tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước vẫn ăn sâu vào nhận thức của người dân Quảng Lâm. Chính bởi vậy mà Trưởng bản Siềng Lống Chíu A Tài ngao ngán nói với tôi: “Đi vận động các hộ thoát nghèo hoặc đi điều tra hộ nghèo theo các tiêu chí, tôi toàn bị bà con mắng, họ không muốn thoát nghèo chị ạ”.  Được biết, trong 8 bản của xã thì Siềng Lống có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất, chiếm tới 90,8% trong số 87 hộ.

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Lâm Phạm Thị Lý, nếu nói về đất đai phục vụ sản xuất, chăn nuôi thì người dân ở Quảng Lâm không thiếu, nhưng đúng là bà con ít chịu suy nghĩ xem làm gì, trồng gì để thoát nghèo. Thêm vào đó, dù nhiều gia đình không thiếu ăn, thiếu mặc, nhưng ở Quảng Lâm tỷ lệ hộ nghèo cao chủ yếu do chưa đảm bảo các chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt 5 dịch vụ xã hội cơ bản, gồm: Giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch và vệ sinh, tiếp cận thông tin theo Thông tư số 17/2016 ngày 28/6/2016 của Bộ LĐ,TB&XH "Hướng dẫn quy trình rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hằng năm theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2016- 2020".

Dù nhà khá kiên cố, nhưng trong gia đình của chị Chíu Tài Múi, bản Siềng Lống không có đồ đạc giá trị.

Cụ thể, nhiều gia đình không đủ diện tích nhà bình quân là 8m²/người; nhiều gia đình có người dưới 15 tuổi chưa học hết THCS; không có nhà tiêu hợp vệ sinh; không có điện thoại thuê bao cố định, internet, ti vi, máy tính... Cùng với đó, khi áp chỉ tiêu ước thu nhập của các hộ vào xã Quảng Lâm thì rất nhiều hộ dân dù có cả đàn trâu, đàn lợn, gia cầm, nhưng cộng dồn điểm vẫn ở mức hộ nghèo do thiếu những tiêu chí được điểm cao, như: Bằng cấp của thành viên trong hộ từ trung cấp nghề hoặc trung học chuyên nghiệp trở lên, có người hưởng lương hưu, diện tích nhà rộng, tiêu thụ điện cao, có ô tô, xe máy, tủ lạnh, điều hòa, hố xí tự hoại, hố xí hai ngăn...

Khu vực tắm rửa, vệ sinh của gia đình anh Chíu A Sy, bản Siềng Lống, xã Quảng Lâm.

Để hỗ trợ các hộ thoát nghèo, xã vận động các gia đình đẩy mạnh việc trồng quế; phát triển các mô hình chăn nuôi lợn, gà; vận động nhân dân trồng cây gối vụ... Trong 9 tháng năm 2017, tổng đàn gia súc của xã đạt hơn 2.700 con; trong đó 393 con trâu, 13 con bò, trên 2.300 con lợn; tổng đàn gia cầm gần 25.300 con. Tổng diện tích rừng trồng 9 tháng năm 2017 của xã được 140,6ha , trong đó gần 63ha quế, hơn 72ha keo, còn lại là bạch đàn và các loại cây ăn quả.

Cũng trong 9 tháng năm 2017, hơn 30,5ha quế trên địa bàn xã cho thu hoạch với 336 tấn vỏ quế tươi, tổng giá trị sản phẩm gần 5,9 tỷ đồng. Bên cạnh đó, xã đôn đốc các đơn vị tập trung đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở hạ tầng trên địa bàn, như: Công trình nước tự chảy xóm Hỏn Thìn, bản Lý Khoái; đường liên thôn xóm Tản Lồng của bản Tài Lý Sáy sang xóm Cống Tểnh của bản Siềng Lống; đường bản Bình Hồ, Thanh Y, Siệc Lống Mìn...

Dù có nhiều trâu, lợn, nhưng nhiều gia đình ở xã Quảng Lâm vẫn thuộc diện nghèo theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều.

Được biết, thời điểm này, xã đang rà soát hộ nghèo và dự kiến hết năm 2017, trên địa bàn xã có 112 hộ thoát nghèo. Tuy nhiên, theo một số trưởng bản thì thực ra, nhiều gia đình có điều kiện, nhưng họ cũng không mua sắm các trang thiết bị, đồ dùng sinh hoạt trong gia đình, bởi vẫn mong nằm trong diện hộ nghèo để được hưởng các chính sách của Nhà nước về nhà ở, y tế, trợ giúp pháp lý, hỗ trợ vốn vay cho hộ nghèo, hỗ trợ tiền điện... Bởi vậy, quan trọng nhất với Quảng Lâm hiện nay trong thoát nghèo bền vững vẫn là phải thay đổi tư duy của bà con ở các thôn, bản.

Thu Nguyệt