"Tín chỉ" của rừng

Hiện nay, nhu cầu sử dụng nguyên liệu sạch đang được người tiêu dùng coi trọng, hướng tới, trong đó có những sản phẩm từ gỗ rừng đã được cấp chứng chỉ rừng. Việc cấp chứng chỉ rừng đã làm tăng giá trị cho các sản phẩm từ rừng, đồng thời là điều kiện để tiếp cận với thị trường toàn cầu. Đây chính là lý do khiến việc thực hiện chứng chỉ rừng trở thành xu hướng tất yếu của ngành lâm nghiệp hiện nay.

Diện tích rừng trồng sản xuất đã được cấp chứng chỉ FSC tại xã Tân Bình, huyện Đầm Hà của Công ty TNHH Thanh Lâm phát triển tốt.

Hướng tới sản phẩm xanh, sạch

Hiện toàn tỉnh có 2 doanh nghiệp đang triển khai thực hiện chứng chỉ rừng là Công ty TNHH Thanh Lâm và Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Cẩm Phả. Ngay từ khi đặt nhát cuốc đầu tiên xây dựng Nhà máy chế biến gỗ Tân Bình (thuộc Công ty TNHH Thanh Lâm) vào năm 2013, ông Nguyễn Thanh Lâm, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Thanh Lâm đã đồng thời triển khai làm các chứng chỉ rừng là FSC (nguyên liệu gỗ có xuất xứ từ những vùng rừng được phát triển bền vững) và CoC (chuỗi khai thác, chế biến đến thành phẩm, xác định nguyên liệu từ rừng đã được quản lý tốt, kết nối trong quy trình sản xuất). Đến thời điểm này, Công ty TNHH Thanh Lâm đã có 10.000ha rừng trồng sản xuất tại huyện Đầm Hà được cấp chứng chỉ FSC và sản phẩm sản xuất tại Nhà máy chế biến gỗ Tân Bình được cấp chứng chỉ CoC.

Ông Lâm cho biết: Xu hướng người tiêu dùng trên thế giới ngày càng hướng tới sử dụng sản phẩm gỗ rừng khi biết chắc rằng nó được tạo ra không phải từ việc phá rừng mà được sản xuất từ các nguồn nguyên liệu gỗ có nguồn gốc rõ ràng và quy trình sản xuất an toàn. Có nghĩa, doanh nghiệp muốn hội nhập quốc tế, tìm kiếm thị trường tiêu thụ ở nước ngoài và tự mình có thể xuất khẩu được thì phải có những chứng chỉ trên. Bởi vậy mặc dù thời điểm đơn vị triển khai làm chứng chỉ rừng hầu như toàn tỉnh chưa có tiền lệ, và bộ tiêu chí để đạt được chứng chỉ cũng rất khắt khe, chặt chẽ, thế nhưng đơn vị vẫn quyết tâm làm bằng được.

Công nhân vườn ươm Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Cẩm Phả chăm sóc cây keo giống.

Dẫn chúng tôi đi dọc cánh rừng trồng xanh um đã được cấp chứng chỉ FSC tại xã Tân Bình, huyện Đầm Hà, ông Lâm phân tích: Để được cấp chứng chỉ thì toàn bộ diện tích rừng này đều đã được cấp sổ đỏ, được phép triển khai các hoạt động sản xuất, kinh doanh ngành nghề liên quan đến lâm nghiệp. Quy trình trồng, chăm sóc cây rừng từ khi cuốc hố, đặt cây, tốc độ phát triển của cây… đều được giám sát, đo đạc với các thông số cụ thể. Đặc biệt sản phẩm sản xuất tại Nhà máy từ khâu chuyển gỗ về đến quá trình sản xuất (cưa, xẻ, sấy, lắp ráp, đóng gói), lưu kho và phân phối đều được ghi chép, đánh dấu, mã hoá, dán nhãn…

Ông Lâm khẳng định, chính những cánh rừng FSC và quy trình sản xuất CoC đang là lợi thế cạnh tranh của đơn vị. Hiện nay sản phẩm gỗ của Công ty TNHH Thanh Lâm đang bán được giá cao hơn 30% so với cùng loại không được cấp chứng chỉ, đồng thời doanh nghiệp còn có điều kiện tiếp cận với hầu hết thị trường nước ngoài, đặc biệt là các thị trường khó tính như Nhật Bản, Anh, Pháp, Mỹ…

Đối với Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Cẩm Phả, vốn là đơn vị trồng rừng, chế biến dăm gỗ và xuất trực tiếp ra nước ngoài, từ 3 năm trước Công ty đã có chứng chỉ CoC. Hiện nay đơn vị đang tiếp tục triển khai chứng chỉ FSC.

Ông Nguyễn Văn Bắc, Tổng Giám đốc Công ty cho biết: Tiêu chí quan trọng nhất trong bộ tiêu chí của chứng chỉ FSC chính là đất trồng rừng phải có sổ đỏ; quy trình trồng chăm sóc cây rừng đảm bảo; công tác phòng chống cháy rừng tốt và doanh nghiệp phải chia sẻ lợi ích với người dân trong khu vực. Do Công ty đã có sự chuẩn bị trước đó nên tất cả các tiêu chí trên đều hoàn toàn có thể đáp ứng được. Đơn cử như hiện Công ty có vườn ươm với cây giống có nguồn gốc, quá trình phát triển được theo dõi, chọn lọc. Công ty cũng đã giao khoán cho trên 5.600 hộ dân đất trồng rừng để cùng hưởng lợi. Mỗi năm còn tạo việc làm thời vụ cho khoảng 300 lao động, trang bị đầy đủ bảo hộ cho lao động lâu dài và đặc biệt công tác tổ chức phòng chống cháy rừng rất chặt chẽ. Với cơ sở sẵn có như vậy nên hiện Công ty và đơn vị tư vấn đang tích cực triển khai, theo lộ trình có thể đạt được chứng chỉ FSC trong năm 2015 này. Như vậy với chứng chỉ rừng FSC và CoC, Công ty không chỉ có thể xuất trực tiếp ra thị trường nước ngoài không qua đơn vị trung gian như hiện nay mà còn nâng giá bán sản phẩm lên 30%, lợi nhuận tăng từ 10-15%, đặc biệt có cơ hội tiếp cận với tất cả các thị trường trên toàn cầu.

Ông Nguyễn Văn Bắc, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Cẩm Phả kiểm tra cây keo giống.

Mở đường cho xuất khẩu... “rừng”

Hiện nay, theo bộ tiêu chí của Hội đồng Quản trị rừng quốc tế đang có 2 loại chứng chỉ công nhận nguyên liệu gỗ có xuất xứ từ những vùng rừng được phát triển bền vững. Đó là chứng chỉ FSC dành cho các đơn vị trồng rừng đi liền chế biến, sản xuất sản phẩm từ gỗ như trường hợp hai doanh nghiệp kể trên và chứng chỉ FM dành cho các hộ trồng rừng nói chung, trong đó bao gồm cả các chủ rừng là hộ gia đình. Như vậy có nghĩa tất cả các hộ trồng rừng đều có cơ hội nâng cao giá trị rừng của mình. Bởi khi được cấp chứng chỉ thì sản lượng gỗ trồng ở những cánh rừng này đều có thể xuất trực tiếp ra nước ngoài và được thị trường toàn cầu chấp nhận, từ đó đương nhiên giá gỗ tại đây sẽ được mua với giá cao hơn, người trồng rừng sẽ có tổng thu, lợi nhuận cao hơn.

Có thể thấy, trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay, trong đó có lĩnh vực kinh tế lâm nghiệp, việc triển khai thực hiện các chứng chỉ rừng là yêu cầu tất yếu của người trồng rừng, thực hiện các hoạt động sản xuất, chế biến, kinh doanh liên quan đến rừng của cả tập thể và cá thể. Tuy nhiên như nói ở trên, trong điều kiện của chủ rừng cá thể thì không có điều kiện thực hiện được. Bởi vậy thiết nghĩ, các đơn vị chức năng cần phải có định hướng, giải pháp để chung tay triển khai mục tiêu này. Có như vậy mới mong tiến tới mở rộng toàn bộ diện tích rừng trồng sản xuất đều được cấp chứng chỉ rừng, để sản phẩm từ rừng có thể đi ra thế giới và có giá trị cao hơn, góp phần phát triển rừng bền vững cũng như nâng cao giá trị kinh tế cho ngành lâm nghiệp.

Việt Hoa