Trên hành trình trở thành tỉnh dịch vụ - công nghiệp hiện đại

Trải qua 60 năm xây dựng và phát triển, sau 36 năm thực hiện công cuộc đổi mới, nhất là trong hơn 10 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Quảng Ninh đã cho thấy tinh thần chủ động, tích cực, quyết liệt, dám nghĩ, dám làm, mạnh dạn và liên tục đổi mới để vươn lên trở thành một trong những đầu tàu phát triển của khu vực phía Bắc, một trong những trọng điểm kinh tế, trung tâm du lịch lớn của cả nước và khu vực. Những thành quả đạt được đang đưa Quảng Ninh đến gần mục tiêu đến năm 2030 trở thành thành phố trực thuộc trung ương, là thành phố dịch vụ, công nghiệp hiện đại, trung tâm du lịch quốc tế.

Tư duy tiên phong, đột phá

Trong suốt quá trình xây dựng, phát triển, nhất là trong những năm đổi mới vừa qua, với vai trò, trách nhiệm của một địa phương được cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng ví như “một Việt Nam thu nhỏ”, luôn được Trung ương xác định có vị trí trọng yếu về kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh và đối ngoại, Quảng Ninh đã cho thấy sự vận động, phát triển không ngừng của mình. Hiếm có địa phương nào mà sự đổi mới lại diễn ra hằng tuần, hằng tháng như ở Quảng Ninh, kể cả trong những thời điểm cực kỳ khó khăn như 3 năm gần đây khi dịch Covid-19 diễn biến vô cùng phức tạp, ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống xã hội.

Chia sẻ về những bước đi, cách làm của tỉnh, đồng chí Nguyễn Xuân Ký, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh, đã nhấn mạnh: Trên cơ sở đường lối, chủ trương chung của trung ương, xuất phát từ thực tiễn, Quảng Ninh đã vận dụng sáng tạo, định hình tư duy phát triển của tỉnh theo phương châm “tầm nhìn toàn cầu, hành động địa phương”. Việc hoạch định chủ trương, chiến lược tạo đột phá trong phát triển bắt đầu từ việc nhận diện đầy đủ các tiềm năng, thế mạnh, giá trị riêng biệt, nổi trội của tỉnh. Trong đó có cả những yếu tố “thiên tạo” như Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long, vùng mỏ (than), địa chất, địa mạo; có những yếu tố “nhân tạo”, như Di sản Yên Tử gắn với Thiền phái Trúc Lâm, mạng lưới di tích lịch sử - văn hóa, Thương cảng Vân Đồn. Ngoài ra còn có cả những yếu tố thuộc về cốt cách, con người Quảng Ninh, nhất là truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm” của Vùng mỏ Anh hùng - cái nôi của giai cấp công nhân Việt Nam. Đây chính là những lợi thế so sánh riêng có mà tư duy lãnh đạo các thế hệ của Quảng Ninh đã nhận diện đúng, trúng và có chính sách can thiệp phù hợp để biến tiềm năng thành động năng, chuyển hóa thành nguồn lực và động lực cho phát triển.

Công cuộc đổi mới của Quảng Ninh là quá trình không ngừng tìm tòi, thử nghiệm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Nhận diện được những bất cập trong quá trình phát triển, từ những năm đầu của nhiệm kỳ 2010-2015, Quảng Ninh xác định phải thay đổi mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững. Trong đó tập trung vào mô hình tăng trưởng xanh, tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi phương thức phát triển, gắn chặt với thực hiện hiệu quả 3 đột phá chiến lược là cải cách hành chính, đào tạo nguồn nhân lực, phát triển kết cấu hạ tầng.

Theo đó từ năm 2012 Quảng Ninh là địa phương đầu tiên trong nước xác định tầm quan trọng của công tác xây dựng quy hoạch chiến lược, cũng là địa phương hiếm hoi huy động được hàng trăm tỷ đồng vốn xã hội hóa để xây dựng quy hoạch. Lãnh đạo tỉnh thời kỳ đó thể hiện sự táo bạo, đột phá một cách khoa học khi mời những đơn vị tư vấn hàng đầu thế giới đến Quảng Ninh nghiên cứu, lập quy hoạch. Đó là các hãng tư vấn tên tuổi như McKinsey, BCG (Mỹ); Nikken Sekkei, Nippon Koie (Nhật Bản). Đến năm 2014 Quảng Ninh công bố công khai 7 quy hoạch chiến lược của tỉnh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Từ đây tỉnh đã xác định rõ không gian phát triển.

Đến nay, sau một thập niên nhìn nhận và đánh giá, Quảng Ninh cho thấy đang đi đúng hướng theo các quy hoạch đã được lập, công bố và phát huy hiệu quả. Trở lại Quảng Ninh trong vài năm gần đây, sự đổi thay của Vùng mỏ đã khiến nhiều du khách cũng như những người con Quảng Ninh xa quê lâu ngày ngỡ ngàng, quên mất hình ảnh bụi bặm năm nào. Đô thị xanh, sạch, đẹp; nông thôn, miền núi, hải đảo đều là những miền quê đáng sống. Kinh tế - xã hội của tỉnh liên tục có những đột phá, đạt được những thành tựu toàn diện, luôn nằm trong top dẫn đầu cả nước. Đã 7 năm liên tiếp Quảng Ninh giữ được nhịp tăng trưởng GRDP 2 con số. Trong đó năm 2022 đạt 10,28%, đứng thứ 4 Vùng đồng bằng sông Hồng; quy mô nền kinh tế tăng 17,4% so với năm 2021, đạt 269.000 tỷ đồng; GRDP bình quân đầu người đạt trên 8.200 USD (cao nhất ở khu vực phía Bắc); tổng thu ngân sách nhà nước, nhất là thu nội địa, luôn đứng trong TOP đầu cả nước…

Ghi nhận và đánh giá cao những thành tựu nổi bật của Quảng Ninh, trong chuyến thăm và làm việc với tỉnh hồi đầu tháng 4/2022, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự hỗ trợ của trung ương và phát huy bản lĩnh, ý chí tự lực, tự cường, tinh thần năng động sáng tạo của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, Quảng Ninh thời gian qua đã đạt được những thành tựu rất ấn tượng. Với những cách làm và bước đi phù hợp, Quảng Ninh vươn lên, đã và đang trở thành một trong những tỉnh đi đầu trong công cuộc đổi mới, sáng tạo của Vùng đồng bằng Bắc Bộ, một cực tăng trưởng của khu vực phía Bắc.

Đích đến không còn xa

Để sớm chạm tới những mục tiêu đặt ra, tỉnh đang tập trung nhiều nguồn lực, nỗ lực trong xây dựng hệ sinh thái dân sinh hấp dẫn. Đồng thời xác định 3 khâu đột phá giai đoạn 2020-2025 là: Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, lao động có kỹ năng gắn với tăng nhanh quy mô và nâng cao chất lượng dân số; đẩy nhanh tốc độ phát triển và hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, bảo đảm liên thông, tổng thể; xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh, gắn với thu hẹp nhanh khoảng cách giàu nghèo và chênh lệch vùng miền trong tỉnh.

Tầm nhìn đến năm 2030, xây dựng, phát triển Quảng Ninh là tỉnh kiểu mẫu giàu đẹp, văn minh, hiện đại; là một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện; trung tâm du lịch quốc tế, trung tâm kinh tế biển, là cửa ngõ trung chuyển của khu vực Đông Nam Á, động lực phát triển của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; đô thị phát triển bền vững theo mô hình tăng trưởng xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Đến năm 2045, Quảng Ninh là tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại, vùng đô thị lớn mang tầm khu vực và quốc tế; một trong những đầu tàu thúc đẩy phát triển kinh tế quốc gia với động lực tăng trưởng chính là dịch vụ, du lịch, đổi mới sáng tạo, có cơ sở kinh tế vững chắc, có sức cạnh tranh cao; người dân có mức thu nhập tương đương các nước phát triển; phát triển kinh tế hài hòa giữa các khu vực đô thị và nông thôn; đảm bảo vững chắc quốc phòng - an ninh.

Trước mắt, bên cạnh quyết liệt thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội đặt ra cho năm 2023 và những năm tiếp theo, để đạt được những mục tiêu đề ra, Quảng Ninh xác định 4 quan điểm, định hướng lớn, 5 nhiệm vụ trọng tâm, 3 khâu đột phá, 15 đề án, chương trình trọng điểm… Cùng với đó, toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh tiếp tục nỗ lực phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, chủ động hóa giải các nguy cơ, năng động, tự lực, tự cường với khát vọng đổi mới, sáng tạo, phát triển. 

Tỉnh tiếp tục đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”; giải quyết đồng bộ và có hiệu quả các mâu thuẫn, thách thức nhằm đẩy nhanh tốc độ công nghiệp hóa - hiện đại hóa - đô thị hóa; kết hợp chặt chẽ công nghiệp, dịch vụ, nông nghiệp. Mặt khác, kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế nhanh, bền vững với phát triển văn hóa, con người, xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh; giữa đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa gắn với nâng cao hiệu quả kinh tế đô thị, xây dựng nông thôn mới, nhanh chóng thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và chênh lệch vùng miền, bảo đảm an sinh xã hội, tiến bộ, công bằng xã hội, nâng cao chất lượng sống mọi mặt của nhân dân; bảo vệ môi trường sinh thái, thích ứng biến đổi khí hậu, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Nhận xét về bước đi, cách làm của Quảng Ninh, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng: Khả năng lắng nghe với tầm nhìn xa của đội ngũ lãnh đạo đã mang lại bước phát triển cho Quảng Ninh, khơi dậy niềm tin và niềm tự hào của mọi người dân trong tỉnh, mang lại một mô hình phát triển kinh tế bền vững, đột phá mà nhiều địa phương hiện đang cố gắng vươn lên có thể tham khảo. Quảng Ninh đang dần hiện thực hóa khát vọng chứa đựng trong nội hàm tên gọi: “Quảng” là rộng lớn, “Ninh” là yên vui, bền vững. Với tư duy phát triển dài hạn, một mô hình quản trị bền vững và đội ngũ lãnh đạo có tầm, dám quyết, dám làm, chắc chắn tỉnh sẽ đạt được những thành tựu đặt ra như mong đợi.