Ứng dụng công nghệ mới trong xử lý chất thải y tế

Chất thải y tế thuộc nhóm chất thải rất nguy hại đến môi trường và sức khỏe con người. Do đó, để quản lý chặt chẽ chất thải y tế, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, UBND tỉnh và các sở, ngành liên quan đã có nhiều giải pháp cho công tác này.

Bệnh viện Đa khoa khu vực Cẩm Phả thử nghiệm hệ thống thiết bị xử lý chất thải rắn y tế theo công nghệ vi sóng tích hợp nghiền cắt.

Theo bác sĩ CK I Hoàng Thị Lê, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, chất thải y tế có chứa đựng một lượng lớn các tác nhân vi sinh vật gây bệnh truyền nhiễm từ quá trình KCB như máu, đờm, phân, chất tiết, bệnh phẩm sinh thiết, các tổ chức cắt bỏ... Các chất thải lây nhiễm này có thể xâm nhập vào cơ thể người thông qua da, niêm mạc, đường hô hấp, đường tiêu hóa. Hầu hết sự lây lan dịch bệnh (tả, lỵ...) tại các bệnh viện cũng từ rác thải y tế mà ra. Rác thải y tế cũng có thể gây sát thương cho người bởi vật sắc nhọn như kim tiêm, dao cắt, ống thủy tinh đựng thuốc hay nước cất. Vật sắc nhọn không chỉ gây ra vết thương trên da, mà còn gây nhiễm trùng vết thương nếu chúng bị nhiễm bẩn.

Đối với môi trường, khi chất thải y tế không được xử lý đúng cách (chôn lấp, thiêu đốt không đúng quy định, tiêu chuẩn) sẽ dẫn đến ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ con người, hệ sinh thái.

Tại Quảng Ninh hiện có 1 bệnh viện thuộc tuyến Trung ương, 9 bệnh viện đa khoa và chuyên khoa tuyến tỉnh, 1 trung tâm y tế tuyến tỉnh, 14 trung tâm tuyến huyện và 186 trạm y tế xã, phường. Bên cạnh đó, trên địa bàn tỉnh còn có 1 bệnh viện tư nhân, 2 trung tâm y tế ngành Than và hơn 1.000 cơ sở hành nghề y, dược tư nhân. Nhờ có mạng lưới cơ sở y tế rộng khắp trên địa bàn tỉnh mà hoạt động bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho người dân ngày càng được triển khai thường xuyên, hiệu quả. Tuy nhiên, cũng từ hoạt động KCB mà lượng chất thải rắn y tế phát sinh ra môi trường ngày càng tăng, trung bình có khoảng 3.500kg/ngày chất thải rắn y tế và gần 4.000m3/ngày nước thải y tế.

Trong xử lý nước thải y tế, các cơ sở y tế đã thu gom và xử lý theo quy định với chủ yếu là công nghệ vi sinh, công nghệ màng lọc AAO. Còn đối với chất thải rắn y tế nguy hại, 21 cơ sở y tế (tuyến tỉnh là 11 cơ sở, tuyến huyện 10 cơ sở) có lò đốt 2 buồng xử lý khoảng 700kg chất thải rắn lây nhiễm mỗi ngày. Số chất thải còn lại là chất thải hóa học nguy hại và chất thải thông thường được các cơ sở y tế thuê đơn vị khác xử lý.

Đoàn giám sát của HĐND tỉnh kiểm tra việc thu gom, phân loại chất thải y tế tại Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh. Ảnh: Nguyễn Dung

Có thể khẳng định, trong những năm qua, tỉnh Quảng Ninh đã quan tâm chỉ đạo việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế cho các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh nhằm đảm bảo vệ sinh môi trường trong việc thu gom, lưu giữ, vận chuyển và xử lý chất thải y tế. Trên cơ sở các hướng dẫn của Trung ương, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 4954/KH-UBND về quản lý chất thải y tế tỉnh Quảng Ninh đến năm 2030, trong đó xác định phấn đấu 100% các chủ nguồn thải có hệ thống phân loại thu gom, vận chuyển, lưu giữ an toàn; tất cả các nhân viên được tập huấn và có đầy đủ phương tiện bảo hộ lao động; 100% các chủ nguồn thải chính phải có cơ cấu tổ chức, cán bộ chuyên trách được đào tạo, có sổ tay quản lý và chương trình theo dõi giám sát… Bên cạnh đó, UBND tỉnh, Sở Y tế đã có nhiều văn bản chỉ đạo công tác quản lý chất thải y tế theo đúng các quy định của Luật Bảo vệ môi trường và hướng dẫn việc thực hiện thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải y tế trên địa bàn đảm bảo yêu cầu.

Tuy nhiên, qua kiến nghị của cử tri và thanh tra, kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng đã ghi nhận một số bất cập trong việc xử lý chất thải y tế. Trong đó, chủ yếu là vấn đề hệ thống xử lý chất thải rắn y tế vẫn còn bất cập, một số lò đốt rác phải dừng hoạt động do thiết bị không ổn định hoặc có kiến nghị của người dân. Hầu hết các lò đốt rác còn hoạt động đến nay đã cũ, phải sửa chữa nhiều lần, chi phí vận hành và sửa chữa tốn kém.

Trước thực tế đó, Sở Y tế đã triển khai dự án hỗ trợ xử lý chất thải rắn y tế tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Cẩm Phả và Trung tâm Y tế huyện Hải Hà. Theo đó, 2 đơn vị này được đầu tư hệ thống thiết bị xử lý chất thải rắn y tế lây nhiễm bằng công nghệ vi sóng tích hợp nghiền cắt trong cùng khoang xử lý để chuyển toàn bộ thành chất thải thông thường, không còn mầm bệnh lây nhiễm. Đây là thiết bị xử lý chất thải rắn nguy hại hiện đại nhất hiện nay trên thế giới. Bác sĩ CK I Nguyễn Thành Xung, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa khu vực Cẩm Phả, cho biết: Hệ thống thiết bị xử lý chất thải rắn y tế mới đưa vào vận hành thử nghiệm từ cuối tháng 9/2017 tại Bệnh viện. Hệ thống này sẽ đáp ứng yêu cầu xử lý chất thải rắn y tế cho 3 địa phương là Cẩm Phả, Hạ Long, Vân Đồn. Chúng tôi hy vọng đây là giải pháp hiệu quả để thay thế xử lý rác thải bằng lò đốt, nhằm đảm bảo yêu cầu bảo vệ môi trường trong tình hình mới.

Được biết, tỉnh Quảng Ninh cũng đã có chủ trương kêu gọi doanh nghiệp đầu tư công nghệ lò đốt chưng cất khí khô tiên tiến của Nhật Bản trong việc xử lý chất thải y tế. Dự án do Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Việt Long và Công ty Chodai (Nhật Bản) phối hợp thực hiện. Dự kiến triển khai trong 2 năm 2018-2019.

Công nghệ chưng cất khí khô trong xử lý rác thải y tế là công nghệ tiên tiến nhất đang được sử dụng tại Nhật Bản. Sự vượt trội của công nghệ này là rác được đưa vào lò mà không cần xử lý trước, vì thế không tạo ra nước rỉ rác, khí ô nhiễm trong nhà máy, không tạo điều kiện cho ruồi nhặng phát sinh. Bên cạnh các ưu điểm về kỹ thuật, kinh phí và hiệu quả đầu tư cũng là điểm đáng quan tâm để các doanh nghiệp tự tin ứng dụng mô hình này.

Có thể khẳng định, việc áp dụng các công nghệ không đốt để xử lý chất thải y tế là rất cần thiết, phù hợp với xu hướng chung hiện nay về bảo vệ môi trường và sức khỏe con người. Hy vọng rằng, Quảng Ninh sẽ có thêm các cơ sở y tế được áp dụng các công nghệ mới trong xử lý chất thải y tế trong thời gian tới, để từng bước đảm bảo vệ sinh môi trường và sức khỏe nhân dân.

Nguyễn Hoa

[links()]