"Ứng dụng KHCN vào giảng dạy đòi hỏi sự sáng tạo của mỗi người thầy"

Vừa qua, tại Cuộc thi Sáng tạo TTN-NĐ tỉnh Quảng Ninh lần thứ V, cô giáo Nguyễn Thị Hương Lan (SN 1981), hiện là giáo viên giảng dạy bộ môn Lịch sử tại Trường THPT Uông Bí (TP Uông Bí) đã hướng dẫn hai học sinh Trần Khánh Linh và Nguyễn Thuý Hiền thực hiện đề tài “Xây dựng phim hoạt hình góp phần quảng bá giá trị văn hóa lịch sử Khu Di tích Quốc gia đặc biệt Yên Tử trong giáo dục và du lịch”, đã để lại dấu ấn sâu sắc tại cuộc thi.

Nhân dịp năm học mới, phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh có dịp gặp gỡ, trò chuyện, lắng nghe những chia sẻ của chị Hương Lan về công việc cũng như cách truyền cảm hứng cho học sinh trong nghiên cứu, sáng tạo, ứng dụng KHCN đối với bộ môn Lịch sử nói riêng và các môn học khác nói chung.

- Chị có thể chia sẻ cảm xúc về sự thể hiện rất xuất sắc của hai học sinh do mình trực tiếp hướng dẫn tại Cuộc thi Sáng tạo TTN-NĐ tỉnh Quảng Ninh lần thứ V vừa qua?

+ Tuy chưa có kết quả công bố giải chính thức song đề tài cô và trò tham gia Cuộc thi lần này đã để lại dấu ấn đặc biệt đối với ban giám khảo và các đội thi. Đây cũng là thành công bước đầu rất phấn khởi đối với cô và trò. Hiện tại, bộ phim hoạt hình “Yên Tử - Huyền thoại miền non thiêng” đã được Cục bản quyền tác giả (Bộ VH,TT&DL) cấp quyền tác giả và đang được Công ty CP Phát triển Tùng Lâm sử dụng để trình chiếu tại khu nhà chờ cáp treo Yên Tử, được giảng dạy thực nghiệm ở một số trường học trên địa bàn TP Uông Bí. Thành tích ấy đã tiếp tục khẳng định hướng đi đúng của thầy và trò trong việc ứng dụng KHCN trong việc dạy và học hiện nay, đặc biệt với bộ môn Lịch sử đang chưa thật sự thu hút được các em bởi phương pháp dạy học truyền thống đơn thuần.

Bộ phim hoạt hình mang đến một cách tiếp cận mới, tạo hứng thú cho người dân, du khách, nhất là các bạn nhỏ khi tìm hiểu về lịch sử Yên Tử. Cùng với đó, tạo thêm một công cụ phục vụ giảng dạy bộ môn Lịch sử, thu hút, tạo niềm yêu thích hơn cho học sinh với bộ môn này.

Cô giáo Nguyễn Thị Hương Lan luôn chủ động tiếp cận, thực hành các ứng dụng công nghệ mới trong giảng dạy.

- Quá trình chị và hai học trò đã cùng nhau thực hiện đề tài cụ thể như thế nào?

+ Để có một tác phẩm hoàn chỉnh, ngay từ khâu lên kịch bản, cô và trò đã cùng nghiên cứu rất nhiều các tài liệu viết về Yên Tử, về Phật Hoàng Trần Nhân Tông, những giá trị văn hóa, lịch sử của Khu di tích danh thắng Yên Tử. Đồng thời, đi khảo sát thực tế khu di tích Yên Tử, thôn Nam Mẫu, trao đổi với các hướng dẫn viên tại khu di tích, giảng viên Khoa Sử (Trường Đại học Sư phạm Hà Nội) để bổ sung tư liệu thực tế cũng như tăng tính chính xác cho thông tin. Cùng với đó, cả cô và trò đều đăng ký một khóa vẽ tạo hình nhân vật bằng phần mềm Adobe illustrator và khóa học dựng hình cơ bản Adobe Priemier. Không thiếu những ngày, thảo luận trên lớp chưa đủ mà về nhà, cô trò lại tiếp tục trao đổi qua điện thoại, facetime... thực hiện đề tài tới khuya. Thấy học trò say mê, luôn nỗ lực tự hoàn thiện từng công đoạn của tác phẩm cũng thôi thúc tôi cố gắng hơn cùng các em.

- Được biết, trước đó, chị cũng có những đề tài của riêng mình và hướng dẫn học sinh thực hiện các đề tài ứng dụng KHCN liên quan đến lịch sử Yên Tử tham gia nhiều cuộc thi cấp tỉnh và quốc gia. Vậy đâu là lý do để chị và học trò lựa chọn nhiều đề tài liên quan đến Yên Tử như vậy?

+ Năm học 2016-2017, tôi tham gia cuộc thi “Dạy học tích hợp theo chủ đề” do ngành giáo dục tổ chức thường niên ở cấp tỉnh và quốc gia. Tại cuộc thi này, tôi đã đoạt giải Nhất cấp tỉnh và giải Nhì cấp quốc gia với đề tài dự thi “Yên Tử - hành trình về miền non thiêng”. Cũng trong năm học này, tôi đã hướng dẫn 2 học sinh của trường tham dự cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học với đề tài “Góp phần bảo tồn, phát huy những giá trị của khu Di tích danh thắng Yên Tử với học sinh TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh” đã đoạt giải Nhất cấp tỉnh và giải Nhì cấp quốc gia.

Năm học 2018-2019, tôi hướng dẫn 2 nhóm học sinh tham gia 2 cuộc thi. Trong đó, một nhóm tham dự cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học với đề tài “Học sinh TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh quảng bá giá trị văn hóa lịch sử tại khu Di tích Quốc gia đặc biệt Yên Tử, góp phần phát triển ngành du lịch” đã đoạt giải Nhì cấp tỉnh và giải Tư cấp quốc gia. Một nhóm tham dự cuộc thi Sáng tạo TTN-NĐ tỉnh Quảng Ninh lần thứ V vừa qua với đề tài “Xây dựng phim hoạt hình góp phần quảng bá giá trị văn hóa lịch sử khu Di tích Quốc gia đặc biệt Yên Tử trong giáo dục và du lịch”.

Việc lựa chọn các đề tài ứng dụng KHCN liên quan đến lịch sử Yên Tử xuất phát từ chính chuyên môn giảng dạy bộ môn Lịch sử của tôi. Từ phần chương trình dạy về lịch sử địa phương, tôi muốn thông qua các sản phẩm cụ thể từ các đề tài khoa học kỹ thuật, như: sản phẩm truyện tranh, phim hoạt hình, video clip, trang fanpage giới thiệu về Yên Tử trên các mạng xã hội... có thể giúp học sinh lồng ghép giữa kiến thức lý thuyết từ sách vở với việc tự trải nghiệm, tìm hiểu thực tế. Phương pháp học tập này sẽ giúp các em hiểu biết đầy đủ hơn, sâu sắc hơn về lịch sử, văn hóa, địa danh tại quê hương để biết yêu, trân trọng, gìn giữ, phát huy những giá trị lịch sử của quê hương mình.

Đồng thời, hiện nay, khu Di tích Quốc gia đặc biệt Yên Tử được đầu tư, tôn tạo rất đẹp với nhiều dịch vụ gắn liền với phát triển du lịch văn hóa tâm linh. Vì vậy, với trách nhiệm là những người con sinh ra trên mảnh đất Uông Bí, tôi muốn cùng học sinh đóng góp phần công sức, trí tuệ nhỏ bé của mình để giới thiệu, quảng bá sâu rộng về văn hóa, lịch sử Yên Tử đến bạn bè, du khách bốn phương, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Cô giáo Nguyễn Thị Hương Lan cùng học sinh ôn luyện kiến thức trong tiết học Lịch sử.

- Vậy chị có thể chia sẻ về phương pháp, kinh nghiệm ứng dụng KHCN trong giảng dạy của mình tại nhà trường hiện nay?

+ Những năm gần đây, ngành GD&ĐT không ngừng đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao chất lượng giáo dục tại tất cả các cấp học. Nói về kinh nghiệm, tôi cũng không có kinh nghiệm gì đặc biệt ngoài việc bản thân chủ động học tập, tiếp cận các kiến thức về công nghệ thông tin, thực hành thành thạo các phần mềm ứng dụng trong giảng dạy như: PowerPoint, Prezi... Từ đó, tăng tính hấp dẫn, sinh động, thực tế cho mỗi bài giảng, giúp học sinh chủ động tiếp nhận kiến thức, hoàn thiện đầy đủ các kỹ năng.

Để ứng dụng KHCN trong giảng dạy hiệu quả đòi hỏi mỗi thầy cô giáo phải thực sự say mê, sáng tạo, linh hoạt, am hiểu và sử dụng thành thạo các kỹ năng công nghệ trong những hoàn cảnh và hoạt động giáo dục cụ thể. Ngoài ra, việc kết hợp công nghệ với năng lực ngôn ngữ và phương pháp sư phạm cũng là vấn đề quan trọng mà giáo viên cần quan tâm trong quá trình triển khai… Bởi trên thực tế, có những bài học lại hiệu quả hơn nếu thầy cô áp dụng phương pháp giảng dạy truyền thống hoặc thông qua giáo dục trải nghiệm.

- Với kinh nghiệm cá nhân, chị thấy có những thuận lợi, khó khăn gì trong việc ứng dụng KHCN vào giảng dạy hiện nay?

+ Về thuận lợi, ngành giáo dục thường xuyên tổ chức tập huấn về xây dựng bài giảng điện tử, cách sử dụng các thiết bị hỗ trợ giảng dạy cho đội ngũ giáo viên tại tất cả các bậc học hàng năm. Tại Trường THPT Uông Bí hiện nay được trang bị các phòng học thông minh, với hệ thống máy chiếu, máy tính lắp đặt đồng bộ, thuận lợi cho việc giảng dạy ứng dụng KHCN. Cùng với đó, nhà trường khuyến khích giáo viên chủ động soạn bài giảng và tài liệu giảng dạy có ứng dụng công nghệ, phát động phong trào thi đua sôi nổi thông qua việc tạo điều kiện hỗ trợ để thầy cô cùng học sinh tham gia các đề tài ứng dụng KHCN trong dạy và học.

Về khó khăn, cùng với sự đầu tư, trang bị mới, nhiều thiết bị, máy móc sử dụng thời gian dài xuống cấp nên việc đáp ứng yêu cầu dạy và học chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Ngoài ra, để xây dựng một giáo án điện tử khá mất thời gian, đòi hỏi giáo viên phải có khả năng ứng dụng công nghệ thành thạo, phải đầu tư ý tưởng mới mẻ để đảm bảo truyền tải nội dung bài học đầy đủ và hấp dẫn. Song tôi tin rằng, với sự nỗ lực, cố gắng của thầy cô sẽ truyền cảm hứng để cổ vũ, khơi dậy ở học sinh niềm đam mê sáng tạo, tinh thần chủ động trong học tập, góp phần đưa chất lượng dạy và học không ngừng được nâng lên.

- Xin cảm ơn chị về cuộc trò chuyện này. Chúc chị sẽ tiếp tục gặt hái thêm nhiều thành công trong quá trình công tác!

Nguyễn Dung (Thực hiện)