Ứng dụng khoa học công nghệ trong nuôi tôm

Là địa phương có thế mạnh về khai thác và nuôi trồng thủy sản (NTTS), Quảng Ninh đang từng bước trở thành một trong những vùng nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao tiêu biểu ở miền Bắc.

Sở hữu đường bờ biển dài, điều kiện khí hậu thuận lợi, Quảng Ninh có nhiều tiềm năng để phát triển NTTS, trong đó có nghề nuôi tôm. Trên cơ sở đó, tỉnh chủ động định hướng lại cơ cấu sản xuất, xác định 2 đối tượng nuôi chủ lực cấp quốc gia là tôm thẻ chân trắng và tôm sú, tập trung tại các địa phương ven biển - nơi có diện tích và điều kiện nuôi tôm thuận lợi.

Theo số liệu từ Chi cục Biển, Hải đảo và Thủy sản, Kiểm ngư (Sở NN&MT), tính đến tháng 6/2025 toàn tỉnh có khoảng 2.250 cơ sở nuôi tôm, phân bố chủ yếu tại các địa phương ven biển. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đẩy mạnh ứng dụng KHCN vào toàn bộ quy trình sản xuất đã góp phần tăng năng suất, giảm chi phí, vẫn đảm bảo yếu tố an toàn sinh học.

Đáng chú ý, các mô hình nuôi tại Quảng Ninh chuyển mạnh từ quảng canh cải tiến sang thâm canh, siêu thâm canh, có áp dụng công nghệ cao và thân thiện môi trường. Nhờ đó năng suất tôm bình quân đạt hơn 10 tấn/ha/vụ, nhiều mô hình đạt tới 25-30 tấn/ha/vụ, mang lại thu nhập ổn định cho các hộ nuôi và doanh nghiệp.

Để giải bài toán về môi trường, dịch bệnh, chi phí và năng suất trong nuôi tôm, Quảng Ninh tiên phong đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ KHKT vào toàn bộ chuỗi sản xuất. Một trong những bước đột phá là triển khai mô hình nuôi tuần hoàn khép kín (RAS) - công nghệ hiện đại cho phép kiểm soát môi trường ao nuôi như nhiệt độ, độ pH, oxy hòa tan, amoniac… thông qua cảm biến kết nối Internet (IoT). Song song đó, các công nghệ như biofloc - sử dụng vi sinh xử lý chất thải trong ao nuôi, tự động cho ăn theo cảm biến, phần mềm AI cảnh báo môi trường, đang được triển khai rộng rãi.

Một yếu tố then chốt giúp Quảng Ninh tạo lợi thế cạnh tranh là khả năng chủ động sản xuất con giống chất lượng cao, phù hợp với điều kiện khí hậu miền Bắc. Công ty TNHH Việt Úc - Quảng Ninh là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực này khi đầu tư xây dựng khu phức hợp sản xuất giống tôm công nghệ cao tại huyện Đầm Hà, công suất 8 tỷ con giống/năm; hệ thống phòng xét nghiệm, lọc nước tự động đạt chuẩn quốc tế giúp kiểm soát chặt chẽ chất lượng giống.

Công ty đã nghiên cứu, chọn lọc và lai tạo thành công tôm bố mẹ chịu lạnh, có thể phát triển tốt trong điều kiện mùa đông miền Bắc. Điều này không chỉ giúp người nuôi tôm duy trì sản xuất quanh năm, không còn “nghỉ đông”, mà còn tiết kiệm chi phí và tăng chu kỳ sản xuất.

Hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và hiện đại, Quảng Ninh đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực thủy sản. Tính đến tháng 6/2025, tỉnh đã cấp 532 giấy xác nhận đăng ký NTTS, đang tiến hành gắn mã định danh điện tử cho từng cơ sở. Xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử ngành nuôi tôm đã giúp truy xuất nguồn gốc, giám sát dịch bệnh, hỗ trợ thống kê và minh bạch thông tin, là cơ sở để xây dựng thương hiệu "Tôm sạch Quảng Ninh" trên thị trường.

Quảng Ninh cũng đang xây dựng mô hình nuôi tôm hữu cơ, phát triển theo chuỗi giá trị khép kín từ giống, thức ăn, nuôi trồng, thu hoạch, đến tiêu thụ. Một số doanh nghiệp lớn đang hợp tác với nông dân trong mô hình "đầu vào - đầu ra": Doanh nghiệp cung cấp giống và công nghệ, bao tiêu sản phẩm; nông dân vận hành theo quy trình chuẩn. Đây là hướng đi giúp kiểm soát chất lượng đồng bộ, nâng cao hiệu quả sản xuất và giá trị thương mại.

Theo Đề án phát triển chuỗi sản phẩm nông sản chủ lực tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030, ngành nuôi tôm sẽ phát triển theo hướng công nghệ cao, trong đó trên 50% sản lượng được nuôi theo công nghệ tuần hoàn hoặc bán tuần hoàn. Tất cả các cơ sở sẽ được định danh, truy xuất nguồn gốc, đảm bảo đủ điều kiện xuất khẩu vào các thị trường khắt khe như EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ…

Với sự quyết tâm của chính quyền địa phương, sự tham gia tích cực của doanh nghiệp và người dân, cùng với định hướng phát triển dựa trên KHCN và số hóa, ngành nuôi tôm Quảng Ninh đang từng bước khẳng định vị thế dẫn đầu tại khu vực phía Bắc và hướng tới mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững, hiện đại, thích ứng biến đổi khí hậu trong kỷ nguyên công nghiệp 4.0.