Viêm não virus và cách phòng tránh

Viêm não virus là một trong những bệnh truyền nhiễm do côn trùng phổ biến ở Việt Nam, gây tổn thương não, để lại di chứng thần kinh và tử vong cao.

Tại Quảng Ninh, theo số liệu giám sát của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, từ đầu năm đến ngày 13/8, đã ghi nhận 4 ca viêm não virus. Vì vậy, mỗi người dân cần cập nhật kiến thức và chủ động phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này.

Theo các bác sĩ Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh), viêm não cấp do virus là tình trạng viêm của nhu mô não, biểu hiện bằng sự rối loạn chức năng thần kinh - tâm thần khu trú hoặc lan tỏa do một số loại virus gây nên. Có rất nhiều loại virus có thể gây bệnh viêm não tiên phát hoặc viêm não thứ phát.

Nguyên nhân gây viêm não tiên phát xuất hiện khi virus trực tiếp tấn công vào não và tủy sống. Trong đó muỗi là một véc tơ truyền bệnh từ chim, động vật gặm nhấm sang người. Điển hình là viêm não Nhật Bản hoặc viêm não do các virus khác như Herpes Simplex, EBV… Nguyên nhân gây viêm não thứ phát do bệnh nhân mắc một số bệnh như sởi, quai bị, rubella, EV71.

Tùy theo nguyên nhân gây viêm não mà có thể gặp ở các lứa tuổi khác nhau, nhưng thường gặp trẻ em dưới 15 tuổi như: Viêm não Nhật Bản (thường gây dịch vào các tháng 5, 6, 7, gặp nhiều nhất ở lứa tuổi từ 2 đến 8, lây truyền qua trung gian muỗi đốt); Enterovirus (virus gây bệnh chân tay miệng, xảy ra quanh năm nhưng nhiều hơn ở các tháng từ tháng 3 đến tháng 6; thường gặp trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và lây truyền qua đường tiêu hóa); Virus Herpes Simplex (xảy ra quanh năm, thường gặp ở trẻ nhỏ (HSV type 1), trẻ sơ sinh có thể mắc bệnh viêm não cấp do HSV type 2).

Về biểu hiện khi mắc bệnh viêm não virus, bác sĩ Nguyễn Thị Sơn, Phó trưởng Khoa Nhi cho biết: Biểu hiện bệnh thường gặp là sốt, co giật, đau đầu dữ dội, buồn nôn, lú lẫn, mất định hướng, thay đổi nhân cách, rối loạn nghe hoặc nói, có thể xuất hiện ảo giác, mất trí nhớ, đờ đẫn hoặc hôn mê. Đối với trẻ nhỏ, các triệu chứng thường không điển hình, có thể chỉ nôn mửa, gồng cứng người, thóp phồng nếu bệnh nhân còn thóp, khóc không thể dỗ được hoặc khóc tăng lên khi bồng bế hoặc thay đổi tư thế.

Hiện nay, đa số các loại viêm não do virus chưa có thuốc điều trị đặc hiệu (thuốc kháng virus) trừ nguyên nhân do Virus Herpes Simplex. Vì vậy, điều trị viêm não chủ yếu là điều trị triệu chứng như: Chống phù não, đảm bảo hô hấp, tuần hoàn, hạ sốt, chống co giật, kháng sinh khi có bội nhiễm, dinh dưỡng và phục hổi chức năng nếu cần. Tất cả những phương pháp điều trị này cần được thực hiện tại cơ sở y tế có đội ngũ bác sĩ chuyên khoa và trang thiết bị y tế hiện đại.

"Viêm não virus khi được phát hiện sớm và điều trị kịp thời vẫn có thể để lại di chứng nặng nề. Tuy nhiên nếu không được điều trị có thể dẫn đến biến chứng rất nguy hiểm. Đối với thể tối cấp có thể suy hô hấp, trụy tim mạch tử vong rất nhanh. Các thể khác tùy theo mức độ tổn thương của não có thể gây nên tình trạng mất khả năng học tập, mất trí nhớ, mất khả năng kiểm soát vận động cơ, động kinh, thay đổi nhân cách. Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi mắc viêm não virus thường có nguy cơ cao hơn với tình trạng bại não" - Bác sĩ Nguyễn Thị Sơn cho biết thêm.

Để phòng tránh mắc bệnh viêm não virus, bác sĩ Sơn khuyến cáo: Người dân cần tiêm vaccine phòng ngừa một số bệnh gây viêm não virus như: Viêm não Nhật Bản, sởi, quai bị, cúm, rubella, viêm gan B, thủy đậu…

Trong những vùng mà viêm não được lây truyền do côn trùng như muỗi thì trẻ em nên tránh chơi ngoài trời lúc bình minh và hoàng hôn - bởi đây là thời điểm muỗi hoạt động mạnh nhất. Phụ huynh chú ý cho trẻ mặc quần áo phủ kín tay chân, mang tất.

Các gia đình cần thực hiện các biện pháp ngăn ngừa muỗi đốt như: dùng các chất xua đuổi côn trùng, nằm màn khi ngủ, vệ sinh môi trường sạch sẽ, phát quang bụi rậm thông thoáng cống rãnh, đậy kĩ các vật dụng chứa nước, loại bỏ dụng cụ thừa có khả năng đọng nước nhằm mục đích loại bỏ nơi cư ngụ của loài muỗi đẻ trứng.

Bệnh viêm não virus xuất hiện quanh năm, các gia đình cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh, đồng thời nếu phát hiện các biểu hiện sớm của bệnh phải đưa người bệnh đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.