'Vòm Vàng' - Tham vọng phòng thủ tên lửa của Tổng thống Trump sắp thành hình

Lầu Năm Góc sẽ sớm báo cáo với Tổng thống Donald Trump về nhiều phương án khác nhau để ông thực hiện lời cam kết bảo vệ nước Mỹ bằng một hệ thống mô phỏng Vòm sắt của Israel, còn được gọi là "Vòm Vàng" (Golden Dome).

Theo kênh NBC News, giống như nỗ lực của cựu Tổng thống Ronald Reagan thúc đẩy Sáng kiến ​​Phòng thủ Chiến lược, được đề xuất để bảo vệ Mỹ khỏi tên lửa hạt nhân của Liên Xô, lời kêu gọi của Tổng thống Trump về "Vòm Sắt cho nước Mỹ", thường được gọi là Vòm Vàng (Golden Dome), là một nỗ lực có thể kết hợp nhiều hệ thống phòng không với ý tưởng giữ an toàn cho đất nước và có thể cả tài sản của Mỹ trên toàn thế giới.

Sáng kiến ​​Phòng thủ Chiến lược (SDI), được biết đến với biệt danh có tính chế giễu "Chiến tranh giữa các vì sao", chưa bao giờ hoạt động và gần như đã bị hủy bỏ nhiều năm sau khi ông Reagan rời nhiệm sở.

Trong khi đó, kế hoạch của ông Trump được coi là thực tế hơn SDI, nhưng tầm nhìn lớn nhất mà chính quyền đang cân nhắc - bao gồm cả việc ngăn chặn tên lửa hạt nhân được bắn từ một lục địa khác - rất có thể sẽ cực kỳ tốn kém và mất nhiều năm để triển khai.

Các tên lửa hạt nhân đạn đạo liên lục địa mà ông Reagan từng muốn bảo vệ hiện có thể bị ngăn chặn ở một mức độ nào đó, ít nhất là trên lý thuyết. Vòm Sắt của Israel phần lớn được coi là thành công trong nhiệm vụ ngăn chặn các cuộc tấn công bằng tên lửa và pháo binh nhỏ. Tuy nhiên, hệ thống này có nhiệm vụ rõ ràng và dễ dàng hơn bất kỳ hệ thống nào của Mỹ, khi nó chỉ bảo vệ một quốc gia có diện tích bằng 1% so với Mỹ khỏi những kẻ thù ở gần, thay vì cách xa cả đại dương.

Vòm Vàng của ông Trump rất có thể sẽ lắp ghép các hệ thống cần phải ngăn chặn nhiều mối đe dọa khác nhau, bao gồm tên lửa hành trình được bắn từ tàu ngoài khơi, tên lửa đạn đạo được phóng từ các đất liền, các cuộc tấn công từ thiết bị bay không người lái bên trong lục địa Mỹ và tên lửa siêu vượt âm hiện đại có thể bay hàng trăm dặm chỉ trong một phút.

Các quan chức cho biết những động thái quy mô nhỏ như vậy có thể được hoàn thành trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều tuần với một số trường hợp. Nhưng tùy thuộc vào lựa chọn của Tổng thống Trump, nước Mỹ có thể phải chi hàng trăm tỷ đô la để phát triển các công nghệ mới sẽ trở thành một phần của hệ thống phòng thủ mới trong nhiều năm tới.

Thời hạn cho thiết kế ban đầu

Sắc lệnh hành pháp của ông Trump yêu cầu Lầu Năm Góc phải đưa ra bản thiết kế ban đầu của “Iron Dome for America” (Vòm Sắt cho nước Mỹ) vào giữa tháng 4 và những kế hoạch đó sẽ được tóm tắt cho tổng thống trong những ngày tới. Sắc lệnh của ông cũng yêu cầu ít nhất một số thành phần của sáng kiến ​​Vòm Vàng phải được đưa vào hoạt động từ cuối năm 2026.

Mark Montgomery, đô đốc Hải quân đã nghỉ hưu, hiện là giám đốc cấp cao tại Quỹ Phòng vệ Dân chủ - một nhóm nghiên cứu an ninh quốc gia tại Washington, cho biết việc đưa phần lớn Vòm Vàng vào vị trí từ cuối năm sau sẽ là không thực tế, nhưng ông cho rằng tổng thống sẽ vẫn xúc tiến kế hoạch.

“Tôi rất vui vì Tổng thống Trump đã đưa ra ý tưởng này”, ông Montgomery nói. “Tôi hy vọng ông ấy có đủ kiên nhẫn và tầm nhìn để nhận ra tầm quan trọng của một giải pháp dài hạn thực sự định hình nên nước Mỹ, nhưng có lẽ giải pháp đó sẽ không thực sự thành hiện thực cho đến khi ông ấy rời nhiệm sở.”

Montgomery cho biết ông tin rằng việc các chính quyền trước đây không thiết lập được hệ thống phòng không đủ mạnh cho đất nước đã đưa Mỹ đến thời điểm này và việc giải quyết vấn đề sẽ mất khoảng 5-7 năm chứ không phải một năm.

Ba cấp độ tiếp cận

Tổng thống Trump dự kiến ​​sẽ nhận được bản tóm tắt trong vòng vài ngày từ Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth và các quan chức khác về ba lựa chọn kế hoạch: nhỏ, vừa và lớn - mỗi kế hoạch có mốc thời gian và chi phí riêng.

Kế hoạch khiêm tốn nhất có thể được lập khá nhanh và tốn khoảng 10 tỷ USD; lựa chọn “vừa” sẽ tốn dưới 100 tỷ USD và lựa chọn lớn nhất sẽ tốn vài trăm tỷ USD.

Các quan chức cho biết Bộ trưởng Hegseth vẫn chưa đưa ra quyết định về một lựa chọn nào. Thứ trưởng Bộ Quốc phòng phụ trách nghiên cứu và phát triển, James Mazel, hiện đang chỉ đạo nỗ lực này tại Lầu Năm Góc.

Mặc dù không rõ chính xác những lựa chọn nào sẽ được trình lên Tổng thống Trump, các quan chức đã xác định một số cách tiếp cận tiềm năng ở mỗi cấp độ.

Mỹ có thể lắp đặt một số hệ thống đã có trong kho vũ khí của mình, như các khẩu đội tên lửa Patriot, trong năm tới. Lầu Năm Góc cũng có thể di chuyển một số hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo chống tên lửa đạn đạo THAAD, hay Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối, vào các vị trí có thể đánh chặn tên lửa đang bay tới. Quân đội duy trì các khẩu đội THAAD tại Mỹ để huấn luyện, có thể được di chuyển đến các địa điểm chiến lược và được sử dụng để giám sát bất kỳ vụ phóng tên lửa nào – theo các nguồn tin quan chức.

Những việc khác có thể được thực hiện tương đối nhanh chóng có thể bao gồm di chuyển xung quanh hoặc củng cố các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện có, ví dụ như chỉ định các tàu khu trục của Hải quân được trang bị hệ thống chiến đấu Aegis để tuần tra ngoài khơi bờ biển Mỹ như một hệ thống phòng thủ tên lửa di động, tương tự như Mỹ đã làm cho Israel. Các tàu Aegis có thể sử dụng radar và máy bay đánh chặn tiên tiến để tiêu diệt tên lửa đang bay tới, nhưng những khả năng đó cực kỳ hạn chế về phạm vi và loại hành động tấn công mà chúng có thể chống lại.

Mỹ cũng có thể chỉ định các máy bay chiến đấu tàng hình F-35 thực hiện các cuộc tuần tra chiến đấu trên khắp đất nước.

Ngoài ra, chính quyền Tổng thống Trump có thể thực hiện các động thái khác mất nhiều thời gian hơn. Những động thái đó có thể bao gồm việc bổ sung thêm hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot vào lục địa Mỹ để phòng thủ tên lửa và UAV, cũng như xây dựng các địa điểm trong nước để lắp đặt hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis tương tự như hệ thống Aegis trên bộ mà họ đã lắp đặt tại Ba Lan và Romania.

Các lựa chọn dài hạn hơn cũng có thể bao gồm việc tạo ra một mạng lưới máy bay đánh chặn trên không gian lớn hơn nhiều, có thể tiêu diệt tên lửa sau khi chúng được phóng, khi chúng đang trong giai đoạn tăng tốc. Các quan chức cho biết một mạng lưới như vậy có thể mất nhiều năm để hoàn thành và đưa vào sử dụng.

Một trong những mối đe dọa cấp bách nhất cần phải đối mặt là cái được gọi là hệ thống ném bom quỹ đạo phân đoạn - đưa đầu đạn vào quỹ đạo quanh Trái đất rồi nhanh chóng thả nó ra khỏi không gian xuống mục tiêu. Trung Quốc đã đi trước Mỹ, khi đã thử nghiệm một hệ thống như vậy vào năm 2021 bằng phương tiện lướt siêu vượt âm.

Quân đội Mỹ hiện đang hợp tác với ngành công nghiệp thương mại để hiện thực hóa các thành phần tiềm năng khác nhau của Vòm Vàng, và Cơ quan Phòng thủ Tên lửa và Lực lượng Không gian dự kiến ​​sẽ có một hội nghị thượng đỉnh trong những tháng tới để đón tiếp các quan chức trong ngành công nghiệp.