Vracbank - Mô hình nhỏ, ý nghĩa lớn

Tháng 4/2022, Công ty CP Xi măng và xây dựng Quảng Ninh đã triển khai thí điểm mô hình “Vracbank-Gửi rác, rút tiền” tại phường Phương Nam (TP Uông Bí), đây cũng là mô hình “ATM rác” đầu tiên của cả nước. Sau hơn 2 năm triển khai, mô hình đã được nhân rộng khắp địa bàn các địa phương Uông Bí, Hạ Long và Quảng Yên.

Trong quá trình sản xuất xi măng tại nhà máy, nhận thấy việc dùng than nung clinker có giá thành rất cao, Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh đã hình thành ý tưởng sử dụng nguồn nguyên liệu than kết hợp với rác thải nhựa, rác thải công nghiệp từ ngành may mặc và giày da. Từ đó, giảm giá nguyên liệu trong sản xuất xi măng, tiết kiệm chi phí, đồng thời xử lý được khối lượng lớn rác thải nhựa, rác thải tái chế trong dân cư và các công trình, nhà máy, khu công nghiệp.

Ông Vũ Trọng Hiệt, Phó Giám đốc Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh, cho biết: Việc sử dụng rác vào nung clinker cho sản xuất xi măng sẽ giúp Công ty sẽ tiết kiệm được khoảng 10-15% khối lượng than, làm lợi hàng chục tỷ đồng/năm, và quan trọng hơn là việc sử dụng rác thải làm nguyên liệu sẽ giúp giảm khí thải các bon, giảm thiểu tác động xấu đến môi trường, xây dựng ý thức cho người lao động trong Công ty và cộng đồng xã hội về bảo vệ môi trường.

Để tham gia VracBank, tất cả các khách hàng đều được lập mỗi người một tài khoản riêng để quản lý toàn bộ dữ liệu hoạt động gửi rác. Rác thải được khách hàng thu gom, phân loại như: Giấy bìa carton, chai lọ nhựa, vải vụn, vỏ bao xi măng,… sau đó mang tới “ngân hàng rác” của Công ty để cân, đếm và quy đổi ra thành tiền, điểm tích lũy trong tài khoản.

Sau khi định lượng và tính thành tiền số lượng rác mang đến gửi, các khách hàng sẽ nhận được phiếu ghi rõ số tiền, số điểm tích lũy và nhận tiền mặt (hoặc chuyển khoản) ngay lập tức. Công ty cũng có nhiều chính sách hỗ trợ để thu hút khách hàng như: Hỗ trợ xe vận chuyển tận nhà với số lượng rác lớn; thu mua với giá cao hơn 10-15% so với giá thị trường; hỗ trợ lãi suất đối với những tài khoản tích lũy lâu dài… Đặc biệt, khi tài khoản đạt đến 300 điểm tích lũy mà chủ tài khoản chưa rút tiền sẽ được Công ty cộng trả lãi suất 1%/năm.

Dựa trên doanh thu tiền gửi rác tích luỹ của mỗi tài khoản trong một tháng, với những tài khoản gửi rác có tổng doanh thu đạt từ 500.000 đồng/tháng trở lên, Vracbank tiến hành tặng thưởng 10% giá trị tiền tích luỹ của tài khoản đó để khuyến khích các tổ chức, các khu dân cư, cá nhân tham gia gửi rác.

Ngay trong năm 2022, không chỉ có riêng người dân phường Phương Nam tích cực tham gia mà mô hình đã ngay lập tức nhận được sự hưởng ứng và tham gia nhiệt tình từ mọi người dân trên địa bàn TP Uông Bí. Thống kê trong năm 2022, tổng khối lượng rác tái chế được người lao động của Công ty và người dân trên địa bàn thành phố thu gom và gửi rác tại Vracbank đạt trên 358 tấn, tương ứng khoảng 700 triệu đồng.

Tính từ tháng 4/2022 đến hết tháng 5/2024, với sự đồng hành của 1.750 tài khoản tham gia, khối lượng rác tái chế các loại được Vracbank thu gom đạt gần 550 tấn.

Ông Vũ Ngọc Nhiều, Bí thư, Khu trưởng khu phố 4 (phường Hồng Hà), TP Hạ Long cho biết: Tháng 9/2023, Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh đã trao tặng cho người dân khu phố 4 thùng đựng rác thải có khả năng tái chế và triển khai mô hình Vracbank tại khu phố. Chỉ trong vòng một ngày, mô hình đã nhận được sự hưởng ứng của gần 500 hộ dân với khoảng 7 tấn rác thải được thu gom. Từ đó đến nay, người dân trong khu phố đã hình thành thói quen phân loại, thu gom rác thải để tham gia mô hình một cách thường xuyên, liên tục.

Với quyết tâm đồng hành cùng tỉnh trong công tác bảo vệ môi trường, năm 2024 Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh đã định hướng Vracbank thành một trong những nguồn cung cấp nguyên liệu, nhiên liệu cho sản xuất xi măng và bảo vệ môi trường.

Chiến lược dài hơi của Công ty đặt ra trong năm 2025 và các năm tiếp theo là xây dựng thành công 1.000 điểm thu gom chi nhánh của Vracbank. Các điểm thu gom sẽ không chỉ riêng khu vực TP Uông Bí hay phường Hồng Hà (TP Hạ Long) mà Công ty sẽ mở rộng phát triển các chi nhánh Vracbank trên toàn địa bàn tỉnh cũng như các khu vực tỉnh thành khác trên cả nước. 

Đánh giá về tính hiệu quả của mô hình Vracbank, ông Trần Như Long, Giám đốc Sở TN&MT khẳng định: Về phía cộng đồng, Vracbank đã mang lại lợi ích thiết thực cho người dân khi đã giúp tăng thu nhập, tạo hiệu ứng tích cực lan tỏa với mọi độ tuổi trong nhân dân và đặc biệt quan trọng đối với việc giáo dục học sinh ý thức bảo vệ môi trường. Tiếp nữa, Vracbank đã góp phần không nhỏ trong việc giảm thiểu tối đa lượng rác thải nhựa đi vào các bãi chôn lấp, các hoạt động xử lý bằng phương pháp đốt không thu hồi nhiệt và gây phát thải thứ cấp như hiện nay. Từ đó, hình thành môi trường sống tốt hơn cho các thế hệ trẻ trong tương lai.