Vui buồn chuyện đi xe bus

Là phương tiện vận tải công cộng phổ biến, xe bus giúp việc đi lại thuận tiện, chở được nhiều người, vận chuyển hàng hóa thuận lợi… Thế nhưng, hiện nay xe bus các tuyến, hình ảnh đẹp, việc làm tốt văn minh thì không nhiều mà lại trở thành nỗi sợ, ám ảnh của người đi xe lẫn người tham gia giao thông.

Ngàn lẻ chuyện đi xe bus

Gần đây, có vô số câu chuyện không hay về xe bus được chia sẻ trên mạng xã hội. Không thiếu câu chuyện "bóc phốt" được hành khách phản ánh kèm theo bằng chứng video cụ thể.

Mới đây nhất ngày 2/6/2023, qua diễn đàn về giao thông OTOFUN QUANG NINH, Facebooker M. chia sẻ câu chuyện của mình về hãng xe bus nọ: "Về quản lý vé thì họ không bao giờ đưa vé. Thái độ của lái xe và phụ xe cũng rất bất lịch sự và chợ búa. Không chỉ đỗ tùy tiện, dồn ép khách chật chội trên xe, tài xế còn vừa lái xe vừa gọi điện liên tục hỏi các xe bám đuổi, hỏi lượng khách, tranh khách, chửi tục, dọa dẫm nhau… khiến nhiều hành khách lo ngại về an toàn trên đường. Đặc biệt, cứ chốt được giờ ở một điểm là họ đi như rùa bò, rồi lại lao như... ma đuổi, vượt đèn đỏ, để kịp chốt giờ ở điểm sắp tới. Họ đi đứng, tôi buộc phải dùng từ bát nháo, coi thường tính mạng của người khác".

Gần nhất là chuyện phản ánh trong tháng 2/2023 của người dân TP Cẩm Phả về tình trạng tuyến xe bus Bãi Cháy – Vân Đồn đón trả không đúng bến, trả khách dọc tuyến Quốc lộ 18. Nhiều người còn phản ánh xe các tuyến này còn chạy nhanh, đặc biệt vào buổi sáng sớm dù là trong nội thị thành phố, gây mất an toàn giao thông, tính mạng người tham gia giao thông.

Chuyện về xe bus còn khá dài. Nếu đã từng đi xe bus, chắc hẳn độc giả đã từng bắt gặp không ít tình huống, cách lái xe ẩu đã được coi là “đặc sản” của xe bus. Xe bus chạy ẩu gây mất an toàn giao thông, đỗ, tạt, chèn ép người đi đường… được phản ánh thường xuyên.

Facebooker có nick Toàn Bê Tông phản ảnh về trường hợp xe bus Phúc Xuyên chèn ép, coi thường tính mạng của người đi xe máy. Sự việc xảy ra trên cầu Bãi Cháy lúc 11h30 ngày 27/3/2021. Dù 2 người đi xe máy đã đi sai làn nhưng lái xe bus đã có hành động gây nguy hiểm, bị cộng đồng lên án.

Xe bus vượt đèn đỏ cũng được cộng đồng mạng liên tục nhắc tên. Ví dụ như tình huống xe bus tuyến Vân Đồn – Bãi Cháy, Hạ Long - Mông Dương vượt đèn đỏ ở ngã tư Hà Tu, Cầu Trắng (tháng 1 và 7/2021) vào sáng sớm và giờ cao điểm đi làm sáng. 

Hành khách, người sử dụng dịch vụ xe bus bày tỏ không ít bức xúc chính là cách thu cước và thái độ phục vụ khi nhận vận chuyển hàng từ xe bus. Facebooker Trương T. nêu tình huống mình gặp phải (ngày 4/8/2022): Ngày nào em cũng gửi và nhận hàng, không đến 1kg từ ngã tư Ao Cá (phường Bãi Cháy) về Trạm Đăng kiểm (phường Hà Phong). Tuy giá mỗi ngày một kiểu nhưng nay gặp xe 14F-xx011 thu 40.000đ và còn thể hiện thái độ với khách hàng”.

Chị Nguyễn Thị Mỹ T. bình luận bức xúc: "Tôi gửi 1 cái văn bản là 1 tờ A4 từ Hạ Long đi Cẩm Phả còn mất 50k". Nick Bùi Vân Th. thì thẳng thắn chia sẻ trên OTOFUN QUANG NINH: Chuẩn là bus Bãi Cháy - Vân Đồn, gửi hàng thì đắt hơn vé. Hỏi thì bảo "gửi thì gửi, không gửi thì thôi".

Không chỉ vậy, nhắc tới xe bus, không ít những hành động thiếu văn minh của một số tài xế, tuyến bus được hành khách phản ánh lên mạng như: Việc bấm còi liên tục trên đường, tạt đầu chèn xe máy, ô tô người đi đường, gửi đồ thu cước đắt, sai điểm đón; bỏ điểm…

Không thể phủ nhận được vai trò của xe bus trong vận tải hành khách công cộng, giảm tải cho giao thông. Một số hãng xe bus làm tốt, xây dựng tuyến bus văn minh, sạch đẹp, phục vụ hành khách chu đáo. Đây đó vẫn có những câu chuyện lái xe, phụ xe bus trả lại của rơi cho hành khách bỏ quên.

Đơn cử như việc lái xe khách Phúc Xuyên trả lại 12,5 triệu đồng và giấy tờ cho khách hàng đi xe bị rơi ví. Sự việc xảy ra vào ngày 25/4/2022 trên chuyến bus số 08 hành trình Đông Triều- Hòn Gai. Lái xe Phạm Ngọc Thắng sau khi nhặt được đã gửi lại toàn bộ cho văn phòng Phúc Xuyên để hoàn trả lại khách hàng.

Trước đó, ngày 24/11/2020, chuyến bus hãng Phúc Xuyên Hạ Long - Vân Đồn BKS 14A-03316 do tài xế Dương Mạnh Thắng đón khách từ Cảng hàng không Quốc tế Vân Đồn cũng nhặt được 1 ví của hành khách. Toàn bộ tiền và toàn bộ giấy tờ của khách được chuyển tận nhà trả cho khách hàng theo địa chỉ.  

Làm sao để xây dựng văn minh xe bus?

Xe bus đang ngày càng trở thành phương tiện đi lại phổ biến và tiện dụng với nhiều người dân, không chỉ Việt Nam mà cả các nước trên thế giới. Điều có lẽ người dân quan tâm nhất là chất lượng phục vụ, văn minh, lịch sự và nhất là đảm bảo an toàn giao thông cho cộng đồng. Không ít hành khách mong muốn cơ quan chức năng xử lý thật nghiêm với những vi phạm của xe bus. 

Trao đổi với chúng tôi, ông Mạc Đức Sơn, Trưởng Phòng Quản lý vận tải và Phương tiện (Sở Giao thông vận tải) cho biết: Trước những phản ánh về chất lượng phục vụ của xe bus trên địa bàn tỉnh thời gian qua, chúng tôi đã phối hợp với các đơn vị chức năng liên quan thu thập bằng chứng, xử lý thật nghiêm để chấn chỉnh. Đồng thời tham mưu lãnh đạo Sở giao Thanh tra, lực lượng chức năng kiểm tra giám sát chặt, thậm chí xử lý theo ngày với vận tải xe bus.

Theo ông Sơn, thời gian qua, Sở Giao thông vận tải đã quan tâm lập lại trật tự vận tải công cộng, giao cho Trung tâm Sát hạch lái xe và giám sát giao thông vận tải đường bộ qua hình ảnh truyền về, giám sát, phát hiện các trường hợp vi phạm, đề xuất xử lý.

Theo thống kê, trong năm 2022, Sở Giao thông vận tải đã ban hành 10 văn bản thu hồi phù hiệu đối với 891 phương tiện của 492 đơn vị. Riêng 5 tháng năm 2023, con số này là 3 văn bản, thu hồi phù hiệu đối với 199 phương tiện, của 116 đơn vị. Trong số các quyết định thu hồi trên, xe bus chiếm một tỷ lệ khá cao.

Trên thực tế, bản thân các hãng xe bus cũng có những quy định riêng. Ông Đoàn Thế Xuyên, Giám đốc Công ty TNHH Phúc Xuyên khẳng định: Chúng tôi đề ra các quy định xử phạt nội bộ nghiêm khắc, thậm chí cho dừng công việc với những tài xế, phụ xe vi phạm các quy định của Luật Giao thông đường bộ, quy chế của Công ty. Bởi việc làm chưa đúng, hay vi phạm an toàn giao thông sẽ ảnh hưởng tới thương hiệu Công ty xây dựng bấy lâu.

Còn theo ông Trần Văn Hùng, Giám đốc Công ty CP Xe buýt Quảng Ninh thì đơn vị cũng có chế tài rất nghiêm khắc xử lý kỷ luật, thậm chí phạt nội bộ, dừng xe nửa tháng thậm chí hơn, nếu Công ty phát hiện và có bằng chứng cho thấy lái xe vi phạm lỗi nghiêm trọng. "Để kịp thời xử lý, chúng tôi cho niêm yết số đường dây nóng của lãnh đạo Công ty để xử lý ngay sau phản ảnh của hành khách"- ông Hùng cho biết.

Tuy nhiên, như trên chúng tôi đã nêu, thời gian qua, vẫn còn khá nhiều phản ánh của hành khách về những vi phạm của xe bus. Trong đó, phổ biến là các lỗi về chạy nhanh, vượt ẩu, tạt đầu xe, cư xử thiếu văn hóa, đón sai bến… Có thể thấy, những lỗi này vẫn thường xuyên xảy ra xuất phát từ chính chế tài và chính cơ cấu tổ chức của các đơn vị vận tải.

Đơn cử, như tuyến bus Bãi Cháy - Vân Đồn, nếu từng là hành khách trung thành của tuyến này, đều nhớ, trước đơn vị đã đầu tư một loạt xe bus mới tinh, đồng bộ, điều hòa mát, phục vụ lịch sự, chạy đúng giờ giấc… Thậm chí một số xe còn có wifi miễn phí cho hành khách. Thế nhưng về sau chất lượng càng ngày càng đi xuống. Việc đa dạng chủ sở hữu đưa các xe của mình vào hoạt động trên tuyến khiến việc quản lý thiếu thống nhất, “không quản được nhau” phổ biến.

Tăng lượng xe, số chuyến, đa dạng chủ sở hữu cũng đặt các xe dưới áp lực thu chi của từng chuyến. Điều này gây áp lực cho tài xế xe bus về số lượng hành khách, khoảng thời gian chạy trên mỗi tuyến phải đảm bảo. Thế nên mới có tình trạng các tài xế có tâm lý bắt đầu lên chuyến là chạy chậm để đón được nhiều khách. Đến cận giờ chốt điểm thì phóng cho nhanh để kịp giờ.

Cũng theo ông Sơn, hiện các doanh nghiệp vận tải xe bus vẫn tự thân vận động mà chưa có trợ giá như một số tỉnh thành khác. "Để tăng cường chất lượng, chúng tôi đã tham mưu, xây dựng các quy hoạch, định hướng cho tỉnh để hỗ trợ vận tải công cộng trong đó có xe bus"- ông Sơn cho biết.

Có thể thấy, câu chuyện xe bus và chất lượng vận tải công cộng là một câu chuyện còn dài, không thể thay đổi ngay và mong muốn về tuyến xe bus văn minh, hiện đại vẫn tiếp tục... phải chờ.