Web3 - khái niệm internet tương lai hay chiêu tiếp thị blockchain đang được phóng đại tới mức phi lý?

Đột nhiên, không biết từ đâu và khi nào, chúng ta bắt đầu nghe thấy và sử dụng thuật ngữ này một cách quen thuộc tới nhuần nhuyễn.

Các thuật ngữ công nghệ mới nhất của năm nay chính là “web3” và “mertaverse”.

Cái trước đề cập đến một hệ thống web phi tập trung, dựa trên blockchain, trong khi cái sau là sự kết hợp của internet và thực tế ảo và thực tế tăng cường. Có thể vào một lúc nào đó, chúng ta sẽ thấy sự hợp nhất của các khái niệm này. Tất nhiên, đó là trong trường hợp, nếu các khái niệm này thực sự biến thành bất cứ điều gì cụ thể.

Đột nhiên, không biết từ đâu và khi nào trong năm 2021, chúng ta bắt đầu sử dụng những thuật ngữ trên như thể chúng đã có sẵn và tất cả chúng ta đều biết rõ về sự thay đổi này. Bạn có thể thấy nó trong các tài liệu quảng cáo tiền điện tử mới, trong các buổi hội thảo online về blockchain hay dự án NFT… Giống như trong một ứng dụng trò chơi, blockchain đã trở thành “web3” và AR cùng VR được biến thành “metaverse” - và tất cả chúng ta đều dễ dàng chấp nhận nó.

Nhưng hãy nhớ rằng, web3 (hay Web 3.0) hiện giờ vẫn đang là một khái niệm. Một khái niệm về tầm nhìn của một hệ thống internet thông minh không máy chủ bao gồm những web phi tập trung kết nối với nhau. Một hệ thống internet nơi mà người dùng được quyền kiểm soát dữ liệu, danh tính và số phận của chính họ.

Và trên thực tế thì ý tưởng về blockchain cũng đã tồn tại trong nhiều năm như một khái niệm, rất lâu trước khi bitcoin quyết định sử dụng nó làm sổ cái cho ý tưởng tiền tệ kỹ thuật số vào năm 2008.

Và đến tận năm 2018, blockchain vẫn đang ở giữa một chu kỳ được cường điệu hóa và điều đó khiến nhiều người khó có thể thực hiện và ứng dụng nó một cách nghiêm túc. Ai cũng có thể nhìn vào công nghệ cốt lõi của nó, sổ cái kỹ thuật số, để nói về tiềm năng to lớn để có thể thay đổi cách chúng ta kinh doanh. Tuy nhiên, thời điểm này vẫn chỉ là “những ngày đầu tiên” và còn thiếu rất nhiều thứ để blockchain thực sự có thể phát triển trong các doanh nghiệp.

Nhiều công ty lớn như IBM, SAP đã nảy ra ý tưởng mang lại các giải pháp dựa trên blockchain cho doanh nghiệp. Nhưng ba năm sau đó, nó vẫn chỉ là “điều lớn tiếp theo”, cùng với một cái tên mới.

“Về cốt lõi, web3 là một chiến dịch tiếp thị hư hỏng nhằm cố gắng điều chỉnh các liên kết tiêu cực của công chúng về tài sản tiền điện tử thành một câu chuyện sai lệch về sự phá vỡ quyền bá chủ của các công ty công nghệ”, Stephen Diehl, một kỹ sư và một blogger đến từ Vương quốc Anh, chia sẻ quan điểm của mình.

Theo Diehl, những người ủng hộ web3 nói rằng sự phân quyền có thể làm giảm sức mạnh của các công ty internet lớn nhất hiện nay - Amazon, Google, Microsoft và Facebook - và trả lại quyền lực cho người dùng. Nhưng điều đó liệu có thể hay không?

Kevin Werbach, giáo sư Trường Wharton, Đại học Pennsylvania, cũng cho rằng công nghệ này có thể sẽ không tiến xa như “sự cường điệu” của cộng đồng. Đồng thời, bản thân sự phổ biến hiện tại của các tài sản kỹ thuật số cũng chưa thể được coi là mối đe dọa đối với các công ty Big Tech.

“Ở một mức độ nào đó, Web3 là một meme hoặc thương hiệu để tiếp thị xung quanh nhiều hoạt động blockchain và tiền điện tử khác nhau, điều này đã và đang diễn ra. Giống như làn sóng blockchain cho doanh nghiệp của một vài năm trước, web3 đang được quảng bá rộng rãi hơn nhiều so với thực tế. Rất nhiều người đang giao dịch tiền điện tử và mua NFT, nhưng điều đó không nhất thiết có nghĩa là họ đang áp dụng các lựa chọn thay thế phân tán cho các nền tảng công nghệ lớn”, ông phân tích.

Nhưng Hilary Carter, Phó chủ tịch nghiên cứu tại Quỹ Linux, người đã dành ba năm tại Viện Nghiên cứu Blockchain ở Toronto, Canada nhận thấy một bộ công nghệ đầy hứa hẹn có thể sẵn sàng mở rộng quy mô để tiếp nhận sự cường điệu này của web3.

“Đơn giản là Web3 thậm chí không thể tồn tại nếu không có sự đổi mới từ blockchain. Con đường này không hề dễ dàng, vì công nghệ thường xuyên bị loại bỏ vì một số thất bại ban đầu. Nhưng những thất bại đó đã thúc đẩy sự đổi mới để giải quyết các vấn đề về quy mô”, Carter nói.

Bà cũng nói rằng các vấn đề xung quanh quy mô và tính bền vững trong phạm vi blockchain của vài năm trước đã được giải quyết trong những năm tiếp theo, và đó chính là sự trưởng thành của hệ sinh thái blockchain. Ảnh hưởng của điều đó lớn đến mức các quốc gia đang xây dựng các loại tiền tệ kỹ thuật số của riêng mình.

Rõ ràng, các tổ chức tài chính đang tìm cách nắm bắt công nghệ này. Khảo sát hàng năm của Deloitte đã báo cáo rằng gần 80% người được hỏi tin rằng tài sản kỹ thuật số sẽ quan trọng hoặc phần nào quan trọng đối với ngành của họ trong vòng hai năm tới. Cũng có một niềm tin dai dẳng rằng tốc độ chuyển đổi kỹ thuật số trong bối cảnh đại dịch đang thúc đẩy một sự thay đổi tương ứng để chấp nhận rộng rãi hơn các loại tiền kỹ thuật số.

Mặc dù ý tưởng về tiền kỹ thuật số trong một thế giới ngày càng kỹ thuật số chắc chắn có ý nghĩa. Nhưng, sẽ cần một bước nhảy vọt lớn hơn khi nói rằng blockchain có thể hỗ trợ một loạt các trường hợp sử dụng cụ thể, bao gồm cả việc thay thế cơ sở hạ tầng internet hiện tại, như những người ủng hộ web3 đề xuất.

Kỹ sư Diehl thì chắc chắn không tin như vậy.

“Trên cơ sở máy tính, các mạng blockchain không mở rộng quy mô ngoại trừ bằng việc trở thành các hệ thống tập trung và dân chủ giống hệt như thứ mà chúng được cho là tạo ra để thay thế”, ông nhận định.

Nhưng Carter thì thấy có đủ chỗ cho cả tiền kỹ thuật số và các trường hợp sử dụng khác."Tôi thấy việc triển khai cả tiền kỹ thuật số và blockchain đang tiến triển một cách đáng kể”, bà nói.

Giáo sư Werbach cũng nói thêm rằng có một số ví dụ đầy hứa hẹn, nhưng có lý do để hoài nghi về web3 như một khái niệm tổng thể.

“Các hệ thống mới được xây dựng từ đầu, chẳng hạn như DeFi (tài chính phi tập trung), không gặp vấn đề với các Big Tech, nhưng chúng phải đối mặt với thách thức về mở rộng quy mô và áp dụng hàng loạt. Nhiều giải pháp được gọi là 'web3' không phi tập trung như vẻ bề ngoài. Trong khi những giải pháp khác vẫn chưa cho thấy chúng có khả năng mở rộng, bảo mật và đủ khả năng truy cập cho thị trường đại chúng. Điều đó có thể thay đổi, nhưng không phải là tất cả những hạn chế này sẽ được khắc phục”, ông cho biết.

Và, cho dù web3 có là một khẩu hiệu tiếp thị hay một xu hướng công nghệ thực sự, chắc chắn vẫn có rất nhiều tiền và công nghệ đằng sau nó. Tuy nhiên, vẫn còn những trở ngại và thách thức lớn ở phía trước và chỉ có thời gian mới trả lời được câu hỏi liệu web3 có thể vượt qua chúng và tồn tại trong một chu kỳ cường điệu mới của nó hay không.