Xây dựng Cụm Kinh tế - Khoa học - Dịch vụ trở thành một cột mốc chủ quyền, mắt thần trên biển

Chiều 5/7, tại trụ sở Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân (Bà Rịa - Vũng Tàu), Tiểu đoàn DK1 tổ chức gặp mặt kỷ niệm 35 năm ngày thành lập (5/7/1989 - 5/7/2024).

Xuất phát từ vị trí chiến lược của vùng biển, thềm lục địa phía Nam, ngày 5/7/1989, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ra Chỉ thị về việc thành lập Cụm Kinh tế - Khoa học - Dịch vụ (gọi tắt là DK1) tại khu vực bãi đá ngầm trên thềm lục địa phía Nam, thuộc Đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo (nay là tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu). Việc thành lập Cụm Kinh tế - Khoa học - Dịch vụ trên thềm lục địa phía Nam là một chủ trương sáng suốt, có ý nghĩa chiến lược của Đảng, Nhà nước ta trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đặc biệt là trong việc bảo vệ chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa.

Cùng với việc xây dựng các nhà giàn, theo chỉ đạo của Bộ Quốc phòng, Quân chủng Hải quân thành lập Khung quản lý DK1 (nay là Tiểu đoàn DK1) trực thuộc Lữ đoàn 171, làm nhiệm vụ quản lý, chốt giữ, bảo vệ các nhà giàn DK1 và các bãi đá ngầm trên thềm lục địa phía Nam.

Từ năm 1989 đến năm 2008, các cơ quan chuyên môn đã xây dựng tổng số 20 nhà giàn, trên 7 bãi cạn thuộc thềm lục địa phía Nam của Việt Nam là: Phúc Tần, Phúc Nguyên, Huyền Trân, Quế Đường, Tư Chính, Ba Kè và bãi cạn Cà Mau.

Những năm đầu thành lập, cùng với sự khắc nghiệt của thời tiết, cán bộ, chiến sĩ DK1 gặp rất nhiều khó khăn về điều kiện sinh hoạt, học tập, công tác. Với bốn bề chỉ có sóng nước và gió biển, cán bộ, chiến sỹ DK1 thiếu từ rau xanh, nước ngọt, điện sinh hoạt đến thông tin với hậu phương, gia đình. Phương tiện duy nhất cung cấp thông tin cho họ là những chiếc đài bán dẫn. Nhưng bằng quyết tâm bám nhà giàn, bám biển, bảo vệ chủ quyền, với tinh thần “Còn người, còn nhà giàn”, cán bộ, chiến sĩ DK1 đã kiên cường vượt qua những cơn giông bão, gió mùa, vượt qua muôn vàn khó khăn, vất vả, thiếu thốn và cả những mất mát, hi sinh để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng biển, thềm lục địa phía Nam của Tổ quốc. Trong khoảng thời gian đó, 5 nhà giàn đã bị gãy đổ, 9 cán bộ, chiến sĩ DK1 đã mãi mãi ra đi.

35 năm nơi đầu sóng, ngọn gió, mỗi nhà giàn DK1 như một cột mốc chủ quyền, đôi mắt thần trên biển, ngày đêm phối hợp cùng các lực lượng quan sát, theo dõi, nắm chắc mọi tình hình. Mỗi năm, cán bộ, chiến sĩ DK1 theo dõi, đăng ký, báo cáo hàng ngàn lượt mục tiêu trong khu vực; kịp thời tham mưu, đề xuất với Sở chỉ huy để xử lý tốt mọi tình huống, không để bị động, bất ngờ. Đối với bà con ngư dân ta, cán bộ, chiến sĩ DK1 như những người thân trong gia đình lớn, trở thành điểm tựa, là chỗ dựa vững chắc cho ngư dân yên tâm vươn khơi, bám biển. Khi gặp khó khăn, hoạn nạn, ngư dân đều tìm đến các nhà giàn DK1 để được giúp đỡ. Các nhà giàn DK1 đã cấp cứu điều trị bệnh cho hàng trăm ngư dân; giúp đỡ nước ngọt, nhiên liệu, lương thực, cấp phát thuốc cho hơn 400 lượt tàu đánh cá; đón hơn 500 lượt đoàn dân chính đảng đến thăm, được nhân dân cả nước tin yêu.

Bên cạnh đó, cán bộ, chiến sỹ các nhà giàn DK1 còn hiệp đồng chặt chẽ với Cục Hàng hải Việt Nam, duy trì những ngọn đèn biển hoạt động thường xuyên, để dẫn đường, bảo đảm an toàn hàng hải cho hàng vạn lượt tàu thuyền trong nước và quốc tế qua lại khu vực; phối hợp với Đài khí tượng thủy văn tiến hành quan trắc, đo đạc các yếu tố khí tượng và sự biến đổi của các dòng hải lưu, làm cơ sở cho việc dự báo thời tiết, cảnh báo thiên tai, biến đổi khí hậu; phục vụ trực tiếp cho các lực lượng làm nhiệm vụ và hoạt động khai thác, sản xuất, phát triển kinh tế biển.

Trước yêu cầu mới của nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo, ngày 19/3/2009, Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân được thành lập. Tiểu đoàn DK1 được điều chuyển từ Lữ đoàn 171 về trực thuộc Vùng 2 Hải quân. Từ năm 2011 đến năm 2017, Đảng, Nhà nước, Quân đội tiếp tục đầu tư nâng cấp, sửa chữa, đóng mới 14/15 nhà giàn DK1. Đây là thế hệ nhà giàn kiên cố, hiện đại có thể chịu đựng được sóng gió cấp cao hơn so với thế hệ nhà giàn cũ trước đây, được trang bị phương tiện hiện đại, đồng bộ, đáp ứng tốt cho nhiệm vụ trực, sẵn sàng chiến đấu. Đồng thời, được sự quan tâm động viên, chăm lo, giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội, các doanh nghiệp và nhân dân cả nước, cùng kiều bào ta ở nước ngoài, đời sống của cán bộ, chiến sĩ nhà giàn DK1 đã được cải thiện và nâng cao rõ rệt. Đó thực sự là nguồn cổ vũ, động viên để cán bộ, chiến sĩ thêm yên tâm công tác, gắn bó với nhà giàn, cống hiến công sức, trí tuệ cho sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Tại lễ kỷ niệm, Thượng tá Vũ Văn Xanh, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn DK1 - Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân cho biết, để đáp ứng nhu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới - trực tiếp là nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa phía Nam của Tổ quốc, cán bộ, chiến sĩ DK1 đang ra sức thi đua, phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Trong thời gian tới, đơn vị tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện, khả năng sẵn sàng chiến đấu, khả năng quan sát, phát hiện mục tiêu, dự báo chính xác, kịp thời báo cáo và tham mưu cho cấp trên xử trí hiệu quả các tình huống, không để bị động, bất ngờ.

Thượng tá Vũ Văn Xanh khẳng định: "35 năm kiên cường bám trụ nơi đầu sóng ngọn gió. 35 năm qua, cán bộ, chiến sĩ nhà giàn đã thể hiện lòng trung thành vô hạn với Tổ quốc. Mỗi nhà giàn thực sự trở thành một cột mốc chủ quyền trên thềm lục địa, là mắt thần trên biển".

Trải qua 35 năm xây dựng, trưởng thành, cán bộ, chiến sĩ DK1 đã vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách và cả những mất mát, hi sinh, trụ vững nơi đầu sóng, ngọn gió, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao; xây nên truyền thống vẻ vang “Kiên cường, dũng cảm; vượt mọi khó khăn; đoàn kết, kỷ luật; giữ vững chủ quyền”.

Tiểu đoàn DK1 đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng: Huân chương Chiến công hạng Ba, hai Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì; danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; được Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ban, ngành từ Trung ương đến các địa phương tặng thưởng nhiều Bằng khen, Giấy khen và danh hiệu thi đua khác.