Xây dựng nhà tang lễ: Giải toả nỗi lo của người dân đô thị

Cách đây gần chục năm, vấn đề xây dựng nhà tang lễ cho vùng đô thị mà cụ thể ở đây là TP Hạ Long đã từng được đề cập tới. Thế nhưng đến thời điểm này, trên địa bàn TP Hạ Long mới chỉ có duy nhất một nhà tang lễ do Bệnh viện Bãi Cháy làm chủ đầu tư (vị trí cách trung tâm TP Hạ Long hơn 10km) được đưa vào sử dụng (từ tháng 4-2016). Đối với các vùng đô thị lớn khác trong tỉnh như: Cẩm Phả, Uông Bí, Móng Cái, Đông Triều... hiện nhu cầu sử dụng nhà tang lễ chưa lớn nhưng trong một tương lai không xa, các vùng đô thị này cũng cần có nhà tang lễ, đáp ứng nhu cầu của người dân và tiêu chí nâng cấp đô thị...

Nhà tang lễ TP Hạ Long do Bệnh viện Bãi Cháy làm chủ đầu tư, khánh thành và đưa vào sử dụng từ tháng 4-2016.

Từ chuyện ở một khu chung cư...

Mới đưa vào sử dụng được gần 10 năm nay nên khu chung cư 6 tầng xanh, phường Hồng Hà (TP Hạ Long) do Công ty CP Xây dựng Quảng Ninh làm chủ đầu tư chủ yếu là các gia đình trẻ sinh sống. Vì thế, các gia đình ở đây cũng chưa đặt nặng vấn đề phải có nơi, có chỗ tại nhà chung cư để tổ chức các đám hiếu, đám hỉ... Gần đây, chung cư bất ngờ có một người qua đời vì bạo bệnh. Điều này khiến các hộ dân trở nên lúng túng và lo lắng. Bởi lẽ, theo truyền thống và thói quen của người Việt Nam, dù việc hiếu hay việc hỉ, ai cũng muốn tổ chức tại nhà để bà con họ hàng, xóm láng có thể đến chia buồn hoặc chung vui. Nhưng ở chung cư này, mỗi căn hộ chỉ rộng khoảng 60m2. Hành lang giữa các căn hộ chừng 2m, chỉ đủ để đi lại, không thể tổ chức sinh hoạt tập thể.

Ông Nguyễn Quang Tuy, căn hộ 207 ở chung cư này bức xúc: Trước kia, khu chung cư này cũng có nhà sinh hoạt cộng đồng đặt tại 2 phòng lớn của tầng 7. Tuy nhiên, hiện nay chủ đầu tư đã bán nó cho người dân để ở nên các hộ dân không có chỗ để sinh hoạt chung. Nhưng nếu có còn để sử dụng thì việc bố trí phòng sinh hoạt chung trên cao như vậy cũng không hợp lý. Hiện, các hộ dân có việc hiếu, hỉ đành phải tận dụng khu nhà để xe phía dưới toà nhà. Nơi đây rất chật hẹp, ẩm thấp và bất tiện.

Theo chia sẻ của nhiều hộ dân khác đang sống ở khu chung cư này, việc phải tổ chức đám hiếu cho người đã khuất ở dưới nhà để xe khiến không ít người chạnh lòng, ái ngại. Bản thân gia chủ cũng rất áy náy vì phải để người thân nằm dưới sàn đất ẩm thấp, lạnh lẽo. Đại diện cho các hộ dân, ông Tuy bày tỏ: Chúng tôi mong muốn và hi vọng chính quyền sẽ sớm xây dựng nhà tang lễ, đảm bảo khoảng cách di chuyển không quá xa, đáp ứng nhu cầu của người dân, nhất là các hộ dân đang sinh sống tại các khu nhà chung cư chật hẹp.

Tìm hiểu thêm ở một số khu dân cư nằm trên địa bàn phường trung tâm của TP Hạ Long, Cẩm Phả, Uông Bí, hầu hết các hộ dân đều đồng tình và mong muốn địa phương bố trí quỹ đất để xây dựng nhà tang lễ. Theo ý kiến của các hộ dân mà phóng viên Báo Quảng Ninh đã phỏng vấn, với tốc độ đô thị hoá như hiện nay, một văn minh đô thị, hiển nhiên không thể thiếu nhà tang lễ, đó là xu thế tất yếu. Việc xây dựng nhà tang lễ theo quy chuẩn sẽ đảm bảo được vấn đề vệ sinh môi trường, an toàn giao thông, an ninh trật tự... Thực tế là hiện nay, tại các khu phố ở những địa bàn trung tâm đô thị, gần như không còn không gian đủ để các hộ dân có thể tổ chức các hoạt động hiếu, hỉ mà thường lấn chiếm lòng đường, vỉa hè để dựng rạp, rất nhếch nhác, phản cảm. Còn ở một số khu nhà chung cư, tuy các chủ đầu tư đã bố trí nhà sinh hoạt cộng đồng (thường rộng từ 70-100m2), nhưng cùng một chỗ tổ chức rất nhiều hoạt động từ sinh hoạt hè cho thanh, thiếu niên đến các cuộc liên hoan giao lưu ngày lễ, tết mà tổ chức đám hiếu sẽ tạo cảm giác gờn gợn, ớn lạnh như thấy “gà mái gáy” vậy.

...đến bài học của Hạ Long

Quay trở lại vấn đề ở phần trên chúng tôi đã đề cập, việc xây dựng nhà tang lễ của TP Hạ Long từng được đưa ra cách đây gần 10 năm. Từ đó đến nay, thành phố cũng đã nhiều lần đưa ra các phương án lựa chọn địa điểm để đầu tư xây dựng nhà tang lễ thành phố nhưng đều không nhận được sự đồng thuận của người dân và các đơn vị có liên quan. Điển hình như năm 2012, khi đề xuất địa điểm xây dựng nhà tang lễ tại khu đô thị Cặp Bè - phường Bạch Đằng, rất nhiều chủ đầu tư của các lô đất tại khu đô thị đã “gõ cửa” phòng tiếp dân UBND tỉnh phản đối dữ dội vì sợ ảnh hưởng đến việc kinh doanh. Năm 2015, để hoàn thiện các tiêu chí của đô thị loại I (theo Quyết định số 1838/QĐ-TTg ngày 10-10-2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc công nhận TP Hạ Long là đô thị loại I trực thuộc tỉnh, TP Hạ Long phải có từ 5-7 nhà tang lễ), thành phố đã đề xuất xây dựng nhà tang lễ tại khu đất thuộc trụ sở Sở Y tế và Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh (thuộc phường Bạch Đằng). Đề xuất này, một lần nữa không được Sở Y tế và Sở Tài nguyên - Môi trường chấp nhận với lý do, vị trí này không đảm bảo các yêu cầu về khoảng cách an toàn vệ sinh môi trường từ nhà tang lễ đến các công trình lân cận (theo quy định tại Quy chuẩn xây dựng Việt Nam QCXDVN 01:2008/BXD). Thêm nữa, việc di chuyển các đơn vị y tế sẽ rất tốn kém, không hiệu quả.

Trước đó, năm 2011, Bệnh viện Bãi Cháy đã được tỉnh chấp thuận giao cho làm chủ đầu tư xây dựng nhà tang lễ tại khu đất cạnh bệnh viện. Sau nhiều lần “lỗi hẹn”, đến nay, nhà tang lễ đã khánh thành và đi vào hoạt động. Tuy nhiên, khi đi vào hoạt động, nhà tang lễ cũng chưa hẳn đã nhận được sự đồng thuận của người dân. Bởi lẽ, xét về vị trí đặt nhà tang lễ nằm khá xa trung tâm thành phố nên chỉ có thể phục vụ và đáp ứng nhu cầu của người dân khu vực Bãi Cháy hoặc một phần của huyện Hoành Bồ giáp ranh TP Hạ Long. Hơn nữa, việc đặt nhà tang lễ trong khuôn viên bệnh viện, không ít người e ngại sẽ ảnh hưởng không tốt đến tâm lý của người bệnh.

Theo Trưởng phòng Quản lý đô thị TP Hạ Long Nguyễn Việt Hùng, với quy định, yêu cầu mỗi nhà tang lễ có khuôn viên tối thiểu 10.000m2; khoảng cách an toàn vệ sinh môi trường nhỏ nhất từ nhà tang lễ đến chợ, trường học là 200m, đến nhà ở và các công trình dân dụng khác là 100m thì việc tìm được một địa điểm xây dựng nhà tang lễ ở trung tâm thành phố là rất khó vì không còn quỹ đất. Mới đây, ngày 26-4-2016, thành phố đã có văn bản số 1929/UBND đề xuất UBND tỉnh, Sở Xây dựng xem xét, cho ý kiến để thành phố xây dựng nhà tang lễ tại 2 địa điểm là khu vực Dự án đầu tư xây dựng - kinh doanh hạ tầng khu đô thị mới Cao Xanh - Hà Khánh D và khu vực Đồi hoá chất, thuộc tổ 25A, khu 4, phường Hà Khánh. Khi tỉnh có văn bản đồng ý, thành phố sẽ tổ chức trưng cầu ý kiến nhân dân. Nếu có thể lựa chọn một trong 2 địa điểm trên thì đó sẽ được xây dựng làm nhà tang lễ khu vực phía Đông của thành phố.    

Có thể thấy, đến thời điểm này, việc TP Hạ Long có thêm nhà tang lễ để đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của người dân phía khu vực Hòn Gai sẽ còn phải chờ và mục tiêu có từ 5-7 nhà tang lễ theo tiêu chí đô thị loại I cũng không biết đến bao giờ mới cán đích. Đây cũng sẽ là bài toán khó giải đối với thành phố trong một thời gian dài. Từ cái khó của Hạ Long, thiết nghĩ Cẩm Phả hay Uông Bí, dù nhu cầu sử dụng nhà tang lễ của người dân chưa thực sự bức thiết, cũng nên sớm tính phương án, quy hoạch, bố trí quỹ đất để có thể đầu tư xây dựng nhà tang lễ trong tương lai gần. Không nên để đến lúc cần, cấp bách, tìm không thể ra được địa điểm để xây dựng.

Cẩm Nang - Hoàng Quỳnh

* Phó Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Mạnh Tuấn: Hiện nay, trên địa bàn tỉnh mới chỉ có TP Hạ Long được phê duyệt và quy hoạch một số địa điểm để xây dựng nhà tang lễ nhằm hoàn thiện các tiêu chí của đô thị loại I (phải có từ 5-7 nhà tang lễ) theo Quyết định số 1838/QĐ-TTg ngày 10-10-2013 của Thủ tướng Chính phủ. Đối với việc đầu tư xây dựng nhà tang lễ, tỉnh sẽ huy động và sử dụng nguồn xã hội hoá. Sở Xây dựng đã gửi văn bản tới các ban, ngành liên quan đến địa điểm dự án để lấy ý kiến đánh giá, tổng hợp. Địa điểm xây dựng nhà tang lễ phải đảm bảo các yêu cầu về khoảng cách an toàn môi trường với các công trình xung quanh cũng như hoạt động của các cơ quan tại vị trí được quy hoạch xây dựng.

* Phó Chủ tịch UBND TP Hạ Long Hoàng Quang Hải: TP Hạ Long hiện mới có 1 nhà tang lễ ở khu vực phía Tây, còn khu vực phía Đông chưa có. Từ năm 2013 đến nay, sau khi nâng cấp lên đô thị loại I, thành phố đã tìm một số địa điểm để xây dựng nhà tang lễ khu vực phía Đông nhưng khi lấy ý kiến nhân dân không được sự đồng thuận. Hiện chúng tôi đang nghiên cứu địa điểm xây dựng nhà tang lễ tại khu vực thuộc Dự án khu đô thị Cao Xanh - Hà Khánh D hoặc khu vực đồi Hoá Chất ở phường Hà Khánh, đồng thời xin chủ trương của tỉnh và hoàn thiện các thủ tục về quy hoạch... Để đảm bảo cho sự phát triển bền vững của đô thị, khi dân số ngày một tăng cao thì về lâu dài, Hạ Long phải có từ 5-7 nhà tang lễ. Do vậy, ngoài các vị trí trên, chúng tôi cũng nghiên cứu thêm một số địa điểm xây dựng nhà tang lễ tại khu vực phường Đại Yên và một số khu vực khác.

* Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Trịnh Văn Mạnh: Để đón xu hướng hội nhập quốc tế và phát triển đô thị thì việc xây dựng nhà tang lễ là điều hết sức cần thiết, nhất là trên địa bàn các đô thị lớn như Hạ Long, Cẩm Phả, Uông Bí. Tuy nhiên, mô hình hoạt động của nhà tang lễ như thế nào, địa điểm ở đâu cũng cần phải tính toán. Theo quan điểm của tôi thì nhà tang lễ phải do địa phương quản lý và chính quyền địa phương có thể giao lại cho công ty dịch vụ công ích hoặc công ty môi trường đô thị làm dịch vụ. Nhà tang lễ là để phục vụ nhu cầu của cộng đồng, do vậy không nên đặt tại các bệnh viện, bởi bệnh viện là nơi khám, chữa bệnh; khi xây dựng nhà tang lễ tại đây, người dân cũng sẽ ngại khi tổ chức tang lễ cho người thân.

* Ông Nguyễn Quang Hưng, phòng 606, chung cư xanh, khu 4, phường Hồng Hà (TP Hạ Long): Có thể hiện nay, nhu cầu sử dụng nhà tang lễ của người dân trên địa bàn tỉnh chưa nhiều, nhưng tôi nghĩ chỉ khoảng 3-7 năm nữa sẽ khác, nhất là khi các khu chung cư cao tầng ngày càng phát triển. Tuy các khu chung cư đều bố trí khu vực làm nơi sinh hoạt chung, nhưng khu vực này để tổ chức rất nhiều hoạt động, như: Họp tổ dân, tổ chức tết thiếu nhi, sinh hoạt hè cho các cháu... nên khi tổ chức tang lễ ở đây không phù hợp lắm. Bởi vậy, tỉnh, thành phố cần xây dựng nhà tang lễ phục vụ cộng đồng. Theo tôi, ở TP Hạ Long nên chọn địa điểm xây dựng nhà tang lễ ở khu vực phường Hồng Hải là thuận tiện nhất, bởi xung quanh khu vực này đang hình thành rất nhiều các toà nhà chung cư. Điều đó giúp các gia đình khi có người thân mất không phải đi quá xa để tổ chức tang lễ.

* Ông Vũ Đình Hoà, tổ 82, khu 8, phường Cửa Ông (TP Cẩm Phả): Với người dân sinh sống trong các chung cư, diện tích sinh hoạt hạn chế, không thuận lợi về mặt bằng cũng như việc di chuyển nên khi có đám hiếu xảy ra sẽ gặp nhiều khó khăn, bất tiện. Về lâu dài, việc xây dựng các nhà chung cư cao tầng là xu thế chung của xã hội, do vậy đầu tư xây dựng nhà tang lễ phục vụ cho nhu cầu của người dân là rất cần thiết. Tuy nhiên, theo tôi khi xây dựng các nhà tang lễ không nên xây nhà tang lễ quá xa khu dân cư, như vậy lại khó khăn cho người dân đến phúng viếng.

* Bà Nguyễn Thị Yên, tổ 6, khu Nam Tân, phường Nam Khê (TP Uông Bí): Hiện nay, mỗi khi gia đình nào có tang lễ, tổ chức tại nhà đều khó tránh khỏi việc gây ảnh hưởng đến các gia đình xung quanh. Đặc biệt đối với gia đình có người già, trẻ nhỏ. Tuy vậy, đây là một trong những phong tục tập quán của người dân nên khó thay đổi. Nếu các nhà tang lễ phục vụ cộng đồng được xây dựng, sẽ góp phần giảm tiếng ồn đến các hộ dân xung quanh, đồng thời xây dựng nếp sống văn minh đô thị.

Thu Nguyệt - Thanh Hoa - Hoàng Quỳnh (thực hiện)