Xuân về trên khu dân cư Trình Tường

Trình Tường (xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu) là một khu dân cư được hình thành theo chủ trương di dân để xoá các điểm “trắng” dân cư ở khu vực giáp biên giới Việt Nam - Trung Quốc. Thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã đầu tư xây dựng, cải tạo cơ sở hạ tầng khu dân cư Trình Tường nhằm giúp đồng bào giảm bớt những khó khăn, ổn định cuộc sống, yên tâm bám đất, giữ bản, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ an ninh biên giới quốc gia. Một mùa xuân đang về trên Khu dân cư đặc biệt của vùng biên giới Đông Bắc Quảng Ninh.

 “Cột mốc” nơi biên cương Đông Bắc

Khu dân cư Trình Tường được hình thành năm 2001, theo dự án xây dựng 2 khu kinh tế - quốc phòng trên tuyến biên giới Đông Bắc của Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 327, Quân khu 3. Trước đó, Trình Tường là một khu rừng hoang vu, giáp đường biên giới Việt Nam - Trung Quốc, thuộc địa phận thôn Bắc Cương, xã Hoành Mô. Ở đây tiềm ẩn nhiều yếu tố gây mất ổn định, như: Tranh chấp đất đai, xâm canh, xâm cư, vượt biên trái pháp luật, buôn lậu qua biên giới…

Là huyện có gần 43km đường biên giới trên bộ tiếp giáp với nước bạn Trung Quốc, cùng với nhiều thôn, bản biên giới khác, Trình Tường là địa bàn được ví như tuyến đầu của huyện Bình Liêu. Thành lập khu dân cư Trình Tường đã chấm dứt tình trạng xâm canh, xâm cư do trước đây là "vùng trắng" dân cư. Đồng chí Giáp Văn Ngôn, Bí thư Đảng ủy xã Hoành Mô, khẳng định: Đồng bào sống tại khu vực biên giới nên nắm rất rõ địa hình, vật chuẩn đường biên, nắm được hộ khẩu của khu vực biên giới giúp lực lượng vũ trang phát hiện các hiện tượng xâm phạm chủ quyền lãnh thổ, xâm canh, lấn đất và người lạ hoạt động ở khu vực biên giới. Vì thế, với hơn 70 nhân khẩu là người dân tộc Dao Thanh Phán - họ là những “cột mốc sống”  quây quần bên 2 cột mốc biên giới quốc gia ở Khu dân cư Trình Tường.

Nhọc nhằn sinh kế

Bao quanh khu Trình Tường là diện tích rừng trồng với 7.900ha thông (trồng từ năm 2001). Rừng tự nhiên chỉ còn một số rất ít dọc khe suối, sát hàng rào biên giới. Đất canh tác lúa trước đây có khoảng 7ha ruộng bậc thang, trồng 2 vụ. Sau hiệp định cắm mốc biên giới hoàn thành, nhiều yếu tố tác động nên nguồn nước phục vụ sản xuất lúa không còn đáp ứng. Ở trung tâm khu dân cư có một ao chứa nước ngọt tưới tiêu và sinh hoạt. Mùa đông lạnh kéo dài, đôi lúc xuất hiện sương muối là một trở ngại cho hoạt động sản xuất và các sinh hoạt khác.

Anh Chìu Chăn An, Trưởng thôn Bắc Cương, cho biết: Các hộ gia đình ở khu dân cư Trình Tường đều có từ 1 đến 3 lao động chính trở lên, trong đó, số lao động chính là nữ thấp hơn so với lao động nam (44,1% so với 55,9%). Lao động phần lớn là người học hết bậc tiểu học và lớp xóa mù chữ (62,3%), lao động có trình độ trung học cơ sở chiếm 37,7%. Chưa có lao động trình độ trung cấp, dạy nghề và cao đẳng, đại học.

Trưởng bản cho biết thêm, trẻ em ở Trình Tường từ lớp 1 đến lớp 3 được học lớp ghép xây dựng tại khu, lớp 4 và lớp 5 học lớp bán trú tại Trường Tiểu học Hoành Mô. Trẻ từ cấp 2 đến hết cấp 3 học tại Trường THCS&THPT Hoành Mô. Đồng bào tuyệt đối tin tưởng vào chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, nhưng do những khó khăn về địa lý dẫn đến hiểu biết về xã hội còn hạn chế, phần lớn mù chữ, trình độ hiểu biết về khoa học kỹ thuật rất thấp.

Mang những mùa xuân về

Anh Trần Công Phi, quê ở Thái Bình, cán bộ Lâm trường 156 thuộc Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 327, là một trong những người gắn bó với Khu dân cư Trình Tường từ những ngày đầu mới thành lập, vừa thoăn thoắt giúp dân chăm sóc cây mận, vừa kể lại với tôi: Trong những ngày đầu gặp muôn vàn khó khăn, đơn vị phụ trách trực tiếp khu, đã tập trung xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, trong đó phải kể đến gần 10km đường giao thông được đổ bê tông từ trung tâm xã Hoành Mô đến khu Trình Tường. Năm 2006, hoàn thành việc kéo điện lưới để phục vụ đời sống sinh hoạt cho bà con tại khu. Bệnh xá được xây dựng tại trung tâm bản Bắc Cương để phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh của bản nói chung và khu Trình Tường nói riêng.

Anh Doòng Chống Quay, một trong những hộ dân đầu tiên đến định cư tại khu Trình Tường nhớ lại: Mấy năm đầu đón Tết ở đây được rất nhiều cơ quan, cá nhân đến tặng quà. Nhờ đó mà nhà nào cũng có Tết đủ đầy. Mặc dù còn nghèo, nhưng bà con vẫn yên tâm đón Tết ở nơi định cư mới. Được mọi người quan tâm nên ai cũng thấy vui.

Năm 2020, Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 327 phối hợp với Huyện ủy, UBND huyện tổ chức Hội nghị xây dựng khu dân cư Trình Tường, xã Hoành Mô thành khu dân cư kiểu mẫu. Qua đó, huy động các tổ chức chính trị, các ban, ngành, đoàn thể, lực lượng vũ trang trên địa bàn tham gia làm công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, triển khai thực hiện các nội dung phối hợp giúp dân giảm nghèo, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội gắn với phong trào thi đua quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới.

Chính quyền địa phương đã phối hợp với Lâm trường 156 hướng dẫn, giúp đỡ bà con chuyển đổi hơn 6ha đất trồng lúa sang trồng cây ăn quả. Hiện tại có khoảng 4.000 cây mận đã được trồng, chăm sóc, một số cây đã cho lứa quả đầu tiên.

Tiếp tục đầu tư xây dựng, sửa chữa, cải tạo cơ sở hạ tầng khu dân cư Trình Tường, thôn Bắc Cương, ngày 8/5/2023, UBND huyện Bình Liêu ra Quyết định số 1944/QĐ-UBND phê duyệt các hạng mục gồm: Sửa chữa điểm Trường Tiểu học Trình Tường cũ thành Nhà văn hóa với diện tích 85m2, xây dựng giếng nước sinh hoạt khoảng 45m3, cải tạo lại nhà tắm tráng, cải tạo mặt đường trục chính khu dân cư dài 117m với quy mô mặt đường rộng 3,5m, lắp đặt 10 cột đèn, bóng đèn năng lượng mặt trời chiếu sáng đường giao thông. Các hạng mục phụ trợ khác gồm có: Cổng, tường rào, nhà kho, nhà vệ sinh, hệ thống điện, trang trí khánh tiết, thiết bị nhà văn hóa… Tổng mức đầu tư xây dựng công trình là 950 triệu đồng. Đồng thời, hỗ trợ các hộ dân xây mới, sửa chữa nhà ở, trong đó, xây mới là 10 hộ, sửa chữa là 2 hộ với tổng kinh phí là 1,66 tỷ đồng. Công trình được khánh thành nhân dịp Chào mừng Kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập tỉnh Quảng Ninh 30/10 (1963-2023) trong niềm hân hoan của nhân dân khu Trình Tường.

Bà Lê Thị Thu Hương, Trưởng Phòng Nông nghiệp huyện Bình Liêu, cho biết: Trước mắt, Phòng Nông nghiệp sẽ tiếp tục tham mưu với UBND huyện tạo mọi điều kiện để đồng bào sản xuất lương thực tại chỗ. Đồng thời phát triển cây trồng, vật nuôi có giá trị hàng hóa và ngành nghề để đồng bào có thu nhập cải thiện đời sống. Về lâu dài, sẽ định hướng cho đồng bào ứng dụng các tiến bộ khoa học về giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao, có sản phẩm tốt phù hợp với điều kiện sản xuất của khu; chỉ đạo đầu tư xây dựng một số mô hình hộ gia đình chuyển đổi cơ cấu sản xuất để làm mẫu cho đồng bào học tập. Đào tạo cán bộ khuyến nông là người của khu, hiểu rõ tập quán địa phương để giúp bà con từng bước phát triển từ việc sản xuất tại chỗ.

Anh Dòng A Si đang cùng gia đình dọn dẹp lại ngôi nhà xây mới trị giá 180 triệu đồng, được hỗ trợ 60 triệu đồng, phấn khởi chia sẻ: 18 hộ dân khu dân cư Trình Tường ai cũng rất hân hoan vì được ở trong những ngôi nhà mới, khang trang, được đi trên con đường rộng, sáng. Vườn mận của các gia đình đang sai rất nhiều nụ. Chắc chắn là mùa xuân này khu Trình Tường chúng tôi sẽ đẹp hơn và vui hơn nhiều.

Nhìn lũ trẻ vui đùa trên con đường mới khang trang, những ngôi nhà mới mái ngói đỏ tươi lấp lánh trong nắng, vườn mận đang rụng lá, kết nụ chuẩn bị đón một mùa hoa mới, tôi tin tưởng khu dân cư Trình Tường đã được hình thành thế trận phòng thủ, mỗi hộ dân, mỗi người dân vùng biên là những pháo đài, những người lính tiên phong bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới, đem về những mùa xuân đẹp trên biên cương Đông Bắc Tổ quốc.