Xuất khẩu cà phê: Kỷ lục nối tiếp kỷ lục

Xuất khẩu cà phê từ đầu năm đến nay liên tục đạt được những kỷ lục đáng ghi nhận về kim ngạch và giá trị. Đồng thời cũng hứa hẹn những kỷ lục mới trong tương lai gần.

Xuất khẩu lần đầu tiên vượt 5 tỷ USD trong 1 niên vụ

Theo thông tin mới nhất từ Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam, niên vụ 2023 - 2024 (từ tháng 10/2023 - 9/2024), Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 1,46 triệu tấn cà phê với giá trị 5,43 tỷ USD.

Đây là kim ngạch xuất khẩu trong một niên vụ cà phê cao nhất từ trước đến nay và cũng là lần đầu tiên vượt mốc 5 tỷ USD.

Thực tế cho thấy, dù lượng cà phê xuất khẩu giảm 12,1% so với niên vụ 2022 - 2023, nhưng kim ngạch lại tăng trên 33%.

Đáng chú ý, giá xuất khẩu mặt hàng này liên tục tăng mạnh trong thời gian qua. Tính chung trong cả niên vụ 2023 - 2024, giá xuất khẩu cà phê đạt bình quân 3.673 USD/tấn, cao hơn gần 50% so với niên vụ 2022 - 2023.

Theo Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam, với mức tăng như trên, cà phê hiện là nông sản có giá tăng mạnh nhất trong số các mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Còn theo Tổng cục Hải quan, từ đầu năm đến ngày 15/10, Việt Nam đã xuất khẩu 1,13 triệu tấn cà phê với kim ngạch thu về 4,44 tỷ USD, giảm 11,1% về lượng nhưng tăng 39,1% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023.

Như vậy, bình quân trong 9 tháng năm 2024, giá xuất khẩu cà phê bình quân của Việt Nam đạt 3.896 USD/tấn, tăng 56% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính riêng tháng 9/2024, giá cà phê xuất khẩu bình quân đạt 5.469 USD/tấn, mức giá xuất khẩu cao nhất từ trước đến nay.

EU tiếp tục dẫn đầu về kim ngạch nhập khẩu

Thống kê của Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam cho thấy, Liên minh Châu Âu (EU) tiếp tục là khu vực thị trường xuất khẩu cà phê lớn nhất của Việt Nam trong niên vụ 2023 - 2024, với trị giá 2 tỷ USD, tăng 41% so với niên vụ trước, chiếm 38% về lượng và 37% về kim ngạch trong xuất khẩu cà phê của Việt Nam.

Kế tiếp đó, Đức, Italy và Tây Ban Nha là ba thị trường đơn lẻ lớn nhất của cà phê Việt Nam trong niên vụ vừa qua.

Bên cạnh đó, một số thị trường lớn khác cũng tăng mạnh về kim ngạch trong niên vụ 2023 - 2024 dù giảm về lượng là Nhật Bản (tăng 38%) và Nga (tăng 20%).

Dự báo thời gian tới, giá sẽ vẫn neo cao

Theo chia sẻ của đại diện Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam, nguồn cung giảm trong niên vụ 2023 - 2024 không chỉ làm giá cà phê tăng cao mà còn ảnh hưởng tới lượng cà phê tồn kho chuyển sang đầu niên vụ 2024 - 2025. Thông tin từ một số thương nhân, lượng cà phê tồn kho để chuyển sang vụ mới 2024 - 2025 gần như không có.

Do đó, giá cà phê đầu niên vụ 2024 - 2025 vẫn đang tiếp tục đứng ở mức cao.

Trên thực tế, từ đầu tháng 10 đến nay, giá cà phê tại khu vực Tây Nguyên luôn ở mức trên 110.000 đồng/kg, cao gần gấp 2 lần giá cà phê đầu niên vụ 2023 - 2024.

Nhiều doanh nghiệp trong ngành nhận định, giá cà phê Việt Nam niên vụ 2024 - 2025 được dự báo sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao do sản lượng giảm. Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ cà phê ở Việt Nam cũng như trên thế giới đang tiếp tục tăng lên. Giá cà phê sẽ khó xuống dưới 100.000 đồng/kg ở niên vụ mới này.

Vượt thách thức để đi lên bền vững

Theo các chuyên gia, hiện doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng cà phê Việt Nam đang phải đối diện với nhiều thách thức. Dễ nhận ra nhất là trở ngại về dòng tiền cho sản xuất. Theo chia sẻ của ông Lê Văn Dương - Công ty sản xuất, xuất khẩu cà phê Vương Dương chia sẻ, giá thu mua nguyên liệu tăng cao nên công ty khá chật vật về dòng vốn. Trong khi, nhiều doanh nghiệp như Vương Dương vẫn phải vay ngân hàng với mức lãi suất cao. Do đó, chúng tôi rất mong muốn được tiếp cận lãi suất tốt hơn, được ưu tiên về lãi suất để có đủ nguồn vốn thu mua cà phê.

Về lâu dài, bài toán bền vững đang đặt ra rất lớn. Giá tăng kích thích nông dân chạy theo những lợi ích ngắn hạn. Điều này rất cần sự chỉ đạo của cơ quan quản lý và phối hợp đa ngành trong việc liên kết chuỗi giá trị từ người sản xuất đến khâu cuối cùng.

Mặt khác, theo ông Lê Thanh Tùng - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2024, tình trạng nguồn cung trong nước bị thiếu hụt có thể gia tăng do tồn kho trong nước đang cạn dần, trong khi còn đến 6 tháng nữa mới vào thu hoạch vụ mới. Đây tiếp tục là một thách thức không nhỏ mà ngành cà phê Việt Nam phải đối diện...

Về vấn đề này, ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam cũng cho biết, nguồn cung cà phê của Việt Nam thiếu hụt, trong khi các nhà đầu cơ bắt đầu tích trữ hàng nên giá cà phê quý III dự báo sẽ tiếp tục tăng cao.

Trước tình hình đó, các chuyên gia cho rằng, giải pháp ngắn hạn là tiếp tục nhập khẩu cà phê thô từ các nước láng giềng. Điều này sẽ giúp bổ sung nguồn nguyên liệu cho các doanh nghiệp chế biến và đảm bảo đủ lượng cà phê xuất khẩu.

"Về dài hạn, chúng ta cần cải thiện quy trình canh tác và thu hoạch cà phê. Chính phủ và các doanh nghiệp có thể hỗ trợ nông dân trong việc áp dụng các biện pháp canh tác tiên tiến để tăng năng suất và thúc đẩy thu hoạch sớm... nhằm giảm bớt áp lực về nguyên liệu cho các doanh nghiệp xuất khẩu", đại diện Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam nhấn mạnh.

Song song với đó, các doanh nghiệp xuất khẩu nên chú trọng nâng cao giá trị của các sản phẩm cà phê xuất khẩu, gia tăng tỷ lệ cà phê chế biến sâu nhằm tăng giá trị gia tăng và giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu cà phê thô...