Xuất khẩu rau quả: Tiềm năng từ thị trường tỷ dân

Kể từ khi mở cửa từ đầu năm nay, Trung Quốc vẫn được đánh giá là thị trường tỷ dân đầy tiềm năng của rau quả Việt Nam.

Tiềm năng xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc còn rất lớn

Chịu nhiều ảnh hưởng từ chính sách Zero Covid của Trung Quốc, Công ty CP Thực phẩm G.C đã tạm ngừng xuất khẩu vào thị trường tỷ dân từ năm 2019. Ngay khi Trung Quốc mở cửa trở lại, doanh nghiệp đã lên kế hoạch để đưa mặt hàng nha đam trở lại thị trường đầy tiềm năng này.

Ông Nguyễn Diệp Pháp, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thực phẩm G.C cho biết, công ty luôn xem Trung Quốc là một trong những thị trường rất tiềm năng. Trong năm nay, G.C sẽ tái xúc tiến và đặc biệt là có thể tham dự một hội chợ vào tháng 6 để có thể phát triển lại nguồn khách hàng. “Dự kiến, thị trường Trung Quốc sẽ mang về hơn 10% doanh thu trong năm nay”, ông Nguyễn Diệp Pháp kỳ vọng.

Rau quả là một trong số ít các mặt hàng duy trì được tăng trưởng xuất khẩu sau những tháng đầu năm. Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong 2 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu rau, trái cây đạt 592 triệu USD, tăng gần 18% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu nông sản chính của Việt Nam, chiếm đến 57,5%. Việc Trung Quốc mở cửa thêm một số mặt hàng rau quả Việt Nam như sầu riêng sẽ giúp thị trường xuất khẩu rau quả sẽ được cải thiện đáng kể.

Trong bối cảnh lạm phát toàn cầu, đơn hàng sụt giảm, rau quả là một trong số ít mặt hàng nông sản chính có sự tăng trưởng ngay từ đầu năm, khi hầu hết mặt hàng xuất khẩu chủ lực khác đều sụt giảm. Trong đó, Trung Quốc tiếp tục là thị trường tiêu thụ rau quả lớn nhất của Việt Nam trong những tháng đầu năm nay khi chiếm tới 57% và tiếp đến là Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc.

Còn theo thống kê của Bộ Công thương, những năm vừa qua, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn nhất về hoa quả của Việt Nam. Trong đó, vải thiều chiếm tỷ trọng 90% lượng xuất khẩu ra nước ngoài, thanh long chiếm tỷ trọng hơn 80%. Đặc biệt, với sắn và các sản phẩm từ sắn, Trung Quốc là thị trường lớn nhất (tỷ trọng 91,47%); cao su chiếm tỷ trọng 71,91%.

Chia sẻ về tiềm năng mặt hàng rau quả tại Trung Quốc, ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam chia sẻ, bắt đầu từ ngày 8/1 vừa qua, Trung Quốc đã mở cửa toàn bộ biên giới, tạo thuận lợi cho việc giao thương, buôn bán, đi lại giữa hai bên. Đó là cơ hội để cho xuất khẩu rau quả của Việt Nam tiếp tục phục hồi và tăng trưởng.

“Hiện nay, theo ghi nhận của Hiệp hội Rau quả Việt Nam, Trung Quốc đã đưa rất nhiều đoàn sang Việt Nam và thậm chí có những yêu cầu về những đơn hàng rất lớn, thí dụ như đơn hàng sầu riêng. Đây là tiềm năng rất lớn cho xuất khẩu rau quả thời gian tới”, ông Nguyễn Thanh Bình thông tin.

Xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc có thể cán mốc 4 tỷ USD

Các chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh lạm phát toàn cầu, năm 2023, Trung Quốc sẽ là điểm đến tiềm năng nhất của nông sản Việt Nam nhờ nhu cầu bùng nổ, vị trí địa lý gần, chi phí logistics và rủi ro thấp hơn các thị trường khác. Dự kiến, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng rau củ năm 2023 của Việt Nam sẽ đạt 4 tỷ USD, tăng 20% so với năm ngoái và phần tăng thêm này hoàn toàn khả thi nếu xuất khẩu sầu riêng đạt mục tiêu trên 1 tỷ USD.

Để nắm bắt cơ hội này, từ cuối năm 2022, Công ty cổ phần Vina T&T và Tập đoàn Sunwah (Hồng Kông, Trung Quốc) tổ chức lễ ký kết hợp tác chiến lược xuất khẩu chính ngạch sầu riêng Việt Nam vào Trung Quốc.

Mục tiêu của 2 bên là năm 2023, sản lượng sầu riêng tươi xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 4.500 container (90.000 tấn). Hai bên cùng đồng hành xây dựng vùng trồng sầu riêng đáp ứng yêu cầu nhập khẩu chính ngạch của thị trường Trung Quốc, giá cả không “chốt” cứng, mà cam kết cao hơn giá thị trường 5.000 đồng/kg ở cùng thời điểm.

Cơ hội là có, song xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc dự kiến sẽ phải đối diện với không ít khó khăn khi Trung Quốc ngày càng có đòi hỏi cao về chất lượng sản phẩm. Chia sẻ bí quyết cho doanh nghiệp, bà Trần Thị Bích Ngọc, Trưởng Ban Quản lý cửa khẩu Quốc tế Móng Cái cho biết, hiện nay, hoạt động thông quan hàng nông sản, thủy sản và các sản phẩm nông thủy sản được triển khai tại tất cả các cửa khẩu, lối mở trên địa bàn Móng Cái và có triển vọng ngày càng gia tăng cả về chủng loại, sản phẩm hàng hóa cũng như số lượng doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu.

Để thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thủy sản Việt Nam sang thị trường Trung Quốc, Ban Quản lý cửa khẩu Quốc tế Móng Cái khuyến cáo các doanh nghiệp cần chuyển đổi mạnh mẽ hơn nữa trong cách nghĩ, cách quản lý, quy hoạch sản xuất kinh doanh. Cần tập trung khai thác, tận dụng tối đa công nghệ số, công nghệ thông tin, tận dụng tối đa tính ưu việt của các sàn giao dịch thương mại điện tử để tăng cường quảng bá sản phẩm.

Còn theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), đại dịch Covid-19 cho thấy chuỗi cung ứng thực phẩm tươi dễ hư hỏng, chỉ phù hợp tiêu dùng nội địa, trong khi thực phẩm chế biến bảo quản được lâu nên đáp ứng tốt hơn yêu cầu của người tiêu dùng quốc tế. Thị trường trái cây và rau quả chế biến thế giới dự báo đạt khoảng 392 tỷ USD vào năm 2025.

Do đó, Cục Xuất nhập khẩu khuyến nghị doanh nghiệp cần tập trung vào phân khúc sản phẩm chế biến, bởi đây là xu hướng của thị trường trong thời gian tới, kể cả ở thị trường Trung Quốc. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp cần kiên trì để duy trì thị trường và luôn luôn phải bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm, vì đây là yếu tố sống còn để giữ được thị trường.

Dự báo năm 2023, rau quả chế biến vẫn sẽ là ngành hàng có tiềm năng tăng trưởng. Phát triển ngành hàng rau quả theo hướng chế biến không chỉ giúp kiểm soát được giá thành mà còn nâng giá trị hàng hóa lên gấp 3-4 lần so với giá rau quả tươi. Mặt khác, việc đưa trái cây, rau củ vào chế biến sâu giúp tăng thời gian bảo quản, giải thoát tình trạng dư thừa cục bộ nguồn cung.