10 năm thi hành Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật: Nhiều dấu ấn nổi bật

Năm 2012, Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) được ban hành. Sau 10 năm triển khai thực hiện, công tác PBGDPL trên địa bàn Quảng Ninh đã phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, đạt được kết quả quan trọng, là cầu nối để đưa pháp luật thực sự đi vào cuộc sống, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động tổ chức thi hành pháp luật.

Điều hành sáng tạo, chỉ đạo quyết liệt

Nhận thức đầy đủ, sâu sắc vị trí, vai trò, cũng như tầm quan trọng của công tác PBGDPL, cấp ủy, chính quyền các cấp xác định rõ công tác này là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, là nhiệm vụ của toàn hệ thống chính trị, phải được tiến hành thường xuyên, liên tục với nhiều hình thức phong phú đa dạng. Ngay sau khi Luật PBGDPL được thông qua, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch để tổ chức triển khai thi hành.

Quảng Ninh cũng đã xây dựng, triển khai kế hoạch thực hiện Chương trình PBGDPL giai đoạn 2013-2016 và Chương trình PBGDPL giai đoạn 2017-2021 trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, ban hành kịp thời, đầy đủ các chương trình, đề án, kế hoạch theo từng giai đoạn, định kỳ hằng năm, hoặc theo từng chuyên đề và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc triển khai, tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan, đơn vị, chính quyền địa phương triển khai thực hiện hiệu quả hoạt động PBGDPL trên địa bàn.

Công tác quản lý nhà nước về PBGDPL được chú trọng và tăng cường hơn. Quảng Ninh là một trong những tỉnh đầu tiên trong toàn quốc ban hành nghị quyết của HĐND tỉnh quy định một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL trên địa bàn tỉnh, nhất là gắn với hiệu quả công tác PBGDPL với vai trò, trách nhiệm người đứng đầu.

Vai trò của từng thành viên Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh được thể hiện rõ qua việc nâng cao hiệu quả công tác tham mưu, đề xuất các giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm về PBGDPL chuyên ngành thuộc phạm vi quản lý. Chất lượng nguồn nhân lực làm công tác PBGDPL được nâng lên, nhất là đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật, hòa giải viên ở cơ sở. Đến nay, toàn tỉnh có 171 báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, 377 báo cáo viên pháp luật cấp huyện, 2.476 tuyên truyền viên pháp luật cấp xã. Đáng chú ý là trong đội ngũ này có 209 báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật là người dân tộc thiểu số, 15 tuyên truyền viên pháp luật ở cơ sở là luật sư, luật gia. Toàn tỉnh hiện có 1.544 tổ hòa giải với 8.951 hòa giải viên.

Trong quá trình tổ chức thực hiện Luật PBGDPL và các văn bản hướng dẫn thi hành, tỉnh luôn chỉ đạo sát sao các ngành, lực lượng chức năng, đặc biệt là công an, hải quan, biên phòng, kiểm lâm, Sở Tư pháp, Trung tâm Truyền thông tỉnh, Sở LĐ-TB&XH... chủ động nắm bắt tình hình thực tiễn, các vấn đề dễ nảy sinh tiêu cực, diễn biến phức tạp trong đời sống xã hội, những vấn đề nóng, được dư luận xã hội quan tâm hoặc cần định hướng dư luận. Từ đó, yêu cầu các cấp, ngành, địa phương tăng cường tuyên truyền, PBGDPL bằng nhiều hình thức phù hợp và bố trí nguồn lực để bảo đảm thực hiện.

Hiệu quả, thực chất

Ông Nguyễn Chính Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Tư pháp, cho biết: Nội dung PBGDPL ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất, bám sát chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế và nhiệm vụ phát triển KT-XH, QP-AN của tỉnh. Các hình thức PBGDPL ngày càng đa dạng, phong phú, phù hợp với từng nhóm đối tượng, địa bàn. Hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số có nhiều chuyển biến tích cực, đáng chú ý là tăng cường tổ chức các hội nghị PBGDPL trực tuyến, thi tìm hiểu pháp luật trực tuyến, biên soạn tài liệu PBGDPL điện tử...

Nhiều đợt cao điểm cần tăng cường tuyên truyền, PBGDPL theo chuyên đề đã được tỉnh tổ chức thực hiện hiệu quả. Ngoài ra, với đặc thù của địa phương, Quảng Ninh cũng tập trung hơn vào tăng cường PBGDPL về các lĩnh vực XNK hàng hóa; gian lận thương mại; chủ quyền biên giới, hải đảo; du lịch; khai thác tài nguyên khoáng sản... Trong những năm gần đây, xác định rõ yêu cầu công tác PBGDPL cần gắn kết chặt chẽ hơn với nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức thi hành pháp luật, UBND tỉnh đã chỉ đạo tăng cường đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, PBGDPL các văn bản quy phạm pháp luật của tỉnh, đặc biệt là những chính sách đặc thù của tỉnh.

Các hình thức PBGDPL luôn được đổi mới, sáng tạo trên cơ sở phát huy những hình thức truyền thống và tăng cường các hình thức PBGDPL ứng dụng công nghệ thông tin, phù hợp với từng nhóm đối tượng, địa bàn cụ thể, bám sát yêu cầu của Luật PBGDPL. Nhiều hình thức PBGDPL mới được áp dụng mang lại hiệu quả thiết thực như: PBGDPL trực tiếp; tư vấn, hướng dẫn tìm hiểu pháp luật; cung cấp thông tin tài liệu; biên soạn, in ấn, phát hành tài liệu; PBGDPL trên các phương tiện thông tin đại chúng; thông qua cổng thông tin, trang thông tin điện tử thành phần của các cơ quan, địa phương; thi tìm hiểu pháp luật; thông qua tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý, hòa giải ở cơ sở, câu lạc bộ pháp luật...

Việc PBGDPL cho các nhóm đối tượng đặc thù theo quy định được tỉnh Quảng Ninh hết sức coi trọng, quan tâm thực hiện với nội dung, hình thức phong phú, đa dạng, phù hợp với đặc điểm tình hình của từng đối tượng.

Tỉnh cơ bản triển khai đồng bộ, hiệu quả các chương trình, đề án trong công tác PBGDPL theo chỉ đạo của Trung ương. Việc tổ chức “Ngày Pháp luật Việt Nam” đã đi vào nền nếp, mang lại những kết quả thiết thực và từng bước tạo thành đợt sinh hoạt chính trị - pháp lý quan trọng, có sức lan tỏa rộng khắp tinh thần "thượng tôn pháp luật", được CBCS, CCVC-NLĐ và nhân dân nhiệt tình tham gia, hưởng ứng. Một số mô hình, cách làm hay trong việc hưởng ứng Ngày Pháp luật cũng được các cơ quan, tổ chức, địa phương triển khai hiệu quả như TX Quảng Yên tổ chức định kỳ hằng năm hội thi "Thanh niên với an toàn giao thông"; Sở GD&ĐT triển khai hưởng ứng Ngày Pháp luật đến nhiều trường học bằng hình thức sân khấu hóa; Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh tổ chức 1.080 buổi tuyên truyền Ngày Pháp luật, thu hút 45.000 lượt CBCS biên phòng và 80.000 lượt người dân tham dự...

Có thể thấy, việc triển khai thực hiện tốt Luật PBGDPL mang lại những kết quả tích cực nhiều phương diện, góp phần không nhỏ vào thành công chung của tỉnh Quảng Ninh trong những năm qua, nhất là góp phần nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật trong cán bộ, nhân dân, xây dựng một xã hội thượng tôn pháp luật, được Trung ương ghi nhận và đánh giá cao.