Anh gia nhập CPTPP: Lợi ích ngoại giao vượt xa lợi ích kinh tế

Ngày 31.3, Vương quốc Anhđược chấp nhận tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Thành tựu thương mại, ngoại giao

Gia nhập CPTPP được coi là thành tựu thương mại lớn nhất của Vương quốc Anh kể từ khi rời EU vào tháng 1.2020, theo tờ Politico.

Việc Anh gia nhập CPTPP (bao gồm 11 nước thành viên) không chỉ đơn thuần chỉ là tham gia một hiệp định thương mại, mà còn nâng tầm vị thế của nước Anh sau Brexit.

Các chuyên gia và quan chức chính phủ cho rằng lợi ích về phương diện ngoại giao của Anh có thể vượt xa lợi ích kinh tế khi gia nhập khối thương mại Thái Bình Dương trị giá 11 nghìn tỉ USD.

Anh đã có các thỏa thuận thương mại tự do với 9 trong số 11 nước thành viên CPTPP. Ngoài ra, các nghiên cứu của chính phủ Anh khẳng định, việc gia nhập CPTPP sẽ không bù đắp được sự sụt giảm trong thương mại dịch vụ sau khi Anh rời khỏi Liên minh châu Âu.

Sự kiện này có thể coi là “mảnh ghép” mới nhất trong bức tranh về chính sách đối ngoại thế kỷ 21 của Anh, như chính phủ đã nêu trong bản Đánh giá Tích hợp năm 2021 - cùng với bản Đánh giá mới nhất vào tháng 3.2023 - nhấn mạnh rằng khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đang là trọng tâm của nhiều chính sách quan trọng.

Chiến lược nêu rõ, sự can dự mạnh mẽ và lâu dài với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sẽ trở thành trụ cột bền vững trong chính sách quốc tế của Anh.

Anh duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Mỹ và Australia trong thoả thuận AUKUS, đồng thời hợp tác chặt chẽ với Nhật Bản và Italy để phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu.

Bên cạnh đó, Anh cũng tăng cường đối thoại với ASEAN, tham gia một tổ chức do Mỹ lãnh đạo nhằm thúc đẩy quan hệ kinh tế với các quốc đảo Thái Bình Dương và thành lập một chi nhánh của cơ quan tài chính phát triển “Đầu tư Quốc tế Anh” có trụ sở tại Singapore.

Khi được hỏi về việc gia nhập CPTPP, Bộ trưởng Thương mại và Kinh doanh Vương quốc Anh Kemi Badenoch xác nhận rằng, ngoài các lợi ích về kinh tế, thỏa thuận này còn đảm bảo “một tương lai tốt đẹp mà nhiều quốc gia sẽ thực hiện theo cách đem lại hiệu quả tối ưu nhất”.

Lợi ích tham gia CPTPP

Lợi ích chính khi Anh trở thành một thành viên của CPTPP là nước này sẽ có quyền phủ quyết hoặc hỗ trợ các quốc gia khác gia nhập khối. Cả Trung Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) đều đã nộp đơn xin gia nhập CPTPP.

George Magnus - nhà kinh tế của Đại học Oxford - cho biết quyết định về việc gia nhập CPTPP của Trung Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) là một vấn đề chính trị thực sự. “Ảnh hưởng của Anh sẽ rất quan trọng khi cân nhắc quyết định này. Tôi nghĩ rằng không một quốc gia nào sẽ cảm thấy nhẹ nhõm về mặt chính trị khi từ chối Trung Quốc mà chấp nhận Đài Loan” - ông Magnus nói.

Chuyên gia thương mại Sam Lowe cho biết, một trong những lý do chính khiến các thành viên CPTPP như Nhật Bản rất ủng hộ việc Anh tham gia là để tìm cách ứng phó với đơn xin gia nhập của Trung Quốc.

“Các thành viên rất quan tâm đến việc liệu Vương quốc Anh có phải nước đầu tiên tham gia. Sau khi chứng kiến một quá trình gia nhập khá nghiêm ngặt như đặt ra một tiêu chuẩn cao mà các thành viên tiềm năng trong tương lai sẽ phải vượt qua, Trung Quốc rất có thể sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng cho bài toán hóc búa này” - ông Lowe nói.

Ông Lowe dự đoán, Vương quốc Anh sẽ tìm cách từ chối đơn xin gia nhập của Trung Quốc hoặc hoãn lại một thời gian, nhằm bảo vệ các thành viên CPTPP khác như Australia và Nhật Bản, vốn “khá nhạy cảm” trước sự trả đũa của Bắc Kinh.

Về lâu dài, Vương quốc Anh có thể sẽ mở rộng cánh cửa hơn với các quốc gia như Colombia, Indonesia, Philippines, Hàn Quốc và Thái Lan - đây đều được coi là thành viên tiềm năng trong khối Thái Bình Dương.

Anh sẽ có cơ hội duy nhất trong số các nước phương Tây để hành động, là quốc gia châu Âu duy nhất trong khối không có Mỹ.

“Chúng ta sẽ ở trong một khối mà Mỹ và Trung Quốc vắng mặt, những nước khác như Pháp không thể tham gia khối này với tư cách là quốc gia độc lập” - nhà kinh tế Magnus nói, cho rằng tư cách thành viên CPTPP sẽ mang lại cho Vương quốc Anh cả “vị trí đặc quyền” lẫn vai trò “trung gian hữu ích”.

Ông Magnus nói thêm: “CPTPP là một hiệp định thương mại quan trọng ở một khu vực chiến lược trên thế giới, nơi có triển vọng về phương diện ngoại giao cũng như việc quản lý nhà nước, đó là hai điều mà nước Anh vẫn dồi dào tiềm năng”.