Ba mươi phút được gặp Bác và ước nguyện xây dựng Nhà lưu niệm Bác Hồ

Với mỗi người con Việt Nam, được gặp Bác Hồ dù chỉ một lần trong đời cũng để lại kỷ niệm sâu sắc, không thể nào quên. Như ông Phạm Văn Duyên, nguyên Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Ninh, được gặp Bác dù chỉ 30 phút ngắn ngủi nhưng những lời căn dặn và động viên của Người mãi là hành trang để ông luôn cố gắng vươn lên trong cuộc sống và công tác sau này.

Ngôi nhà của gia đình ông Phạm Văn Duyên nằm sâu trong một con ngõ thuộc khu phố 4, phường Trần Hưng Đạo, TP Hạ Long. Nhớ lại ngày được gặp Bác Hồ cách đây hơn 60 năm, ông Duyên không giấu được bồi hồi, xúc động. Kể lại kỷ niệm đặc biệt này với chúng tôi, người cán bộ đã ở tuổi 90 vẫn nhớ đến từng chi tiết... 

Đầu những năm 60 của thế kỷ trước, ông Phạm Văn Duyên khi đó đang là nhân viên Hải quan đã được bà con khu vực Bến Đoan, TX Hòn Gai, xưa biết đến là một tay bơi cự phách. Nét nổi bật của kình ngư này là bơi ngửa hàng giờ đồng hồ không chán. “Tiếng lành đồn xa”, tài bơi lội của chàng trai 27 tuổi Phạm Văn Duyên đã đến tai của lãnh đạo Ty Thể thao Hồng Quảng. Ông Vũ Tất Bình, Trưởng Ty Thể thao khi đó đã mời Phạm Văn Duyên giúp đỡ huấn luyện cho đội bơi của khu Hồng Quảng (tỉnh Quảng Ninh ngày nay) chuẩn bị tham gia cuộc thi bơi ở thủ đô Hà Nội.

Cuộc thi bơi của 5 tỉnh, thành miền Bắc vào dịp Trung thu năm 1960 gồm có Hồng Quảng, Hà Nội, Hải Phòng, Nghệ An, Thái Nguyên. Kết thúc giải bơi, đoàn bơi của khu Hồng Quảng đoạt giải ba. Và bất ngờ hạnh phúc vỡ òa, các kình ngư nhí cùng các anh chị phụ trách được Bác Hồ đến thăm tại Cung Văn hóa thiếu nhi Hà Nội.

Ông Duyên xúc động nhớ lại: Đoàn của khu Hồng Quảng khi đó có 7 thành viên, 5 cháu đi thi và 2 người phụ trách là tôi, phụ trách chuyên môn và chị Vân, người lo ăn ở, chăm sóc sinh hoạt cho các cháu. Khi thi xong, tưởng là chuẩn bị ra về thì chúng tôi bất ngờ được thông báo Bác Hồ đến thăm, ai cũng òa lên vui sướng.

Buổi gặp hôm ấy, Bác ân cần thăm hỏi sức khỏe và tình hình học tập, tu dưỡng của các cháu. Đặc biệt, Bác nhắc nhở tuổi trẻ rèn luyện sức khỏe để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bác thân mật chia sẻ: Dù tuổi cao, Người vẫn hàng ngày dành thời gian tập luyện thể dục thể thao. Cuối buổi gặp, Bác chia kẹo cho mọi người. Anh phụ trách chuyên môn Phạm Văn Duyên rưng rưng nước mắt xúc động gìn giữ những chiếc kẹo Hải Hà như báu vật cho tới lúc trở về Hồng Quảng.

Nhớ lời Bác căn dặn, dù ở công việc gì cũng phải làm hết mình, làm thật tốt, trong suốt quá trình học tập và làm việc sau này, ông Phạm Văn Duyên không ngừng phấn đấu, rèn luyện, giữ những trọng trách quan trọng và đóng góp vào sự phát triển chung của ngành Hải quan. Trong những năm tháng công tác của mình, ông Duyên đã nhiều lần được đến, được biết về những nơi Bác từng đến thăm, nhất là ở Móng Cái. Cho đến khi nghỉ hưu, ông vẫn đau đáu muốn làm một điều gì đó thật ý nghĩa ở nơi ghi dấu Bác về thăm nơi địa đầu Tổ quốc.

Và như một mối cơ duyên, mùa thu năm 2012, trong giờ giải lao hội nghị do Tỉnh ủy Quảng Ninh tổ chức về học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, đồng chí Nguyễn Ngọc Đàm, lão thành cách mạng, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, cùng ông Phạm Văn Duyên đã bày tỏ ước nguyện của đồng chí, đồng bào Quảng Ninh với đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ, khi đó là Ủy viên TW Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh, được xây dựng Nhà lưu niệm Bác Hồ tại khu vực Cửa khẩu Quốc tế Móng Cái, để ghi nhớ sự kiện lịch sử Bác Hồ về thăm Móng Cái trong 2 ngày 19 và 20 tháng 2 năm 1960. Đồng chí Phạm Minh Chính đánh giá rất cao ý tưởng này và nhất trí cho triển khai thực hiện.

Sau nhiều nỗ lực của lãnh đạo tỉnh và thành phố Móng Cái, ngày 19 tháng 5 năm 2019, đúng dịp kỷ niệm 129 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhà lưu niệm Bác Hồ tại khu vực Cửa khẩu Quốc tế Móng Cái đã được khánh thành. Nhà lưu niệm có diện tích 88m2 được xây theo hình tròn, bên trên là hình đài sen cách điệu, gợi nhớ tới Làng Sen quê Bác.

Nhà lưu niệm Bác Hồ được bố trí theo 4 chủ đề, trong đó khối 1 và 2 là những hình ảnh ghi lại sự kiện Bác Hồ về thăm Móng Cái năm 1960; khối 3 là các hình ảnh Bác Hồ sang thăm Đông Hưng (Trung Quốc); khối 4 là ảnh sự kiện Bác đến thăm Trạm Hải quan cửa khẩu Bắc Luân, hình ảnh của Bác với các ngành Hải quan, Biên phòng. Những hình ảnh được trưng bày đều là tâm huyết dày công tìm hiểu, sưu tầm của ông Duyên cùng nhiều người bạn đều đã ở độ tuổi xưa nay hiếm.

Nhà lưu niệm Bác Hồ tại Cửa khẩu quốc tế Móng Cái có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, không chỉ ghi dấu sự kiện lịch sử, mà còn là một "địa chỉ đỏ" trong giáo dục truyền thống, đạo đức, văn hóa cho thế hệ trẻ; thể hiện sự thành kính và biết ơn sâu sắc của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trên địa bàn TP Móng Cái nói riêng và tỉnh Quảng Ninh nói chung đối với Bác Hồ kính yêu.

Hơn 60 năm đã trôi qua, ký ức được gặp Bác Hồ vẫn vẹn nguyên, mãi là kỷ niệm vô giá để ông Phạm Văn Duyên ở tuổi đã gần 90 vẫn luôn sống vui, sống khỏe, sống có ích và "truyền lửa" cho thế hệ trẻ.