Báo chí - Một thế kỷ xung trận và sứ mệnh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Bài 2: Chuyển mình trên "trận địa" mới

Hiện nay, trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghệ 4.0, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng càng trở nên cấp bách. Để thực hiện tốt sứ mệnh quan trọng trên mặt trận tư tưởng trong tình hình mới, báo chí đang có sự đổi mới mạnh mẽ nhằm bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ lợi ích của quốc gia, dân tộc.

Cuộc chiến khốc liệt trên không gian mạng

Với sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin và ứng dụng internet, không gian mạng đã mang lại nhiều cơ hội phát triển cho các quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, lợi dụng đặc trưng mở, tính chất “xuyên biên giới”, phổ biến, tốc độ lan tỏa nhanh của không gian mạng, các thế lực thù địch đã biến vùng “lãnh thổ đặc biệt” này thành mảnh đất màu mỡ để tung các tin tức sai sự thật, bóp méo dư luận nhằm chống phá chế độ, chống phá Đảng. Đặc biệt, trên các trang mạng xã hội (MXH), xuất hiện nhiều những tin đồn thất thiệt, xuyên tạc, nói xấu, kích động, chống phá chế độ. Những trang này thu hút không ít sự tham gia bình luận, tương tác, chia sẻ. Điều này khiến các thông tin xấu độc lan rộng hơn, dần dần dễ làm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân dao động về tư tưởng, mất phương hướng dẫn tới “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Đáng lo ngại, sự phát triển mạnh mẽ của AI đã khiến ma trận tin giả ngày càng phức tạp. Không khó để xem hoặc tạo ra những bức ảnh, những câu chuyện, video bằng AI với nội dung giả mà như thật. Các đối tượng thù địch đã lợi dụng khả năng vượt trội của AI để thực hiện các hành vi bất minh, chống phá đất nước. Điển hình, thời gian qua, khi cả nước đang trong không khí tưng bừng kỷ niệm 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, tại Quảng Ninh, đối tượng P.Q.S đã sử dụng tài khoản Facebook cá nhân đăng bài viết với tiêu đề "Tiếp theo là đoàn lắp NLMT tiến vào lễ đài" kèm hình ảnh chỉnh sửa bằng AI, thể hiện lực lượng vũ trang nhân dân đang bê các tấm pin năng lượng mặt trời trong lễ diễu binh, diễu hành cấp Nhà nước… Hình ảnh này đã bóp méo sự thật, bôi nhọ danh dự của lực lượng vũ trang và sự kiện tầm vóc của đất nước.

Gần đây nhất, Veo3 đã trở thành hiện tượng khi một loạt các video được đăng tải lên MXH được sản xuất bởi Veo3 chân thực đến mức rất đông người khó nhận ra đó là sản phẩm của AI, mà tưởng là cảnh quay thực tế. Nhiều kẻ lừa đảo đã nhanh chóng lợi dụng trào lưu này để "móc túi" người dùng và nguy cơ các thế lực thù địch sử dụng Veo3 để chống phá là chuyện khó tránh khỏi.

Trong khi đó, kỹ năng, nhận thức về công nghệ AI của đa số người dân vẫn chưa cao. Chúng ta mới đang đẩy mạnh “bình dân học vụ số” thì việc nhận diện tin giả do AI tạo ra không hề dễ. Các thế lực thù địch có thể tạo ma trận tin giả, tin ảo từ AI nhưng hậu quả đối vời đời sống hằng ngày, với uy tín của Đảng lại là thật.  

Vì vậy, hiện nay bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng trong kỷ nguyên số đã trở thành cuộc chiến không tiếng súng nhưng vô cùng khốc liệt, cần được thực hiện cấp bách, thường xuyên, liên tục hằng ngày, hằng giờ, nhanh chóng và kịp thời.

Đổi mới cách thức "tác chiến"

Nghị quyết số 29-NQ/TW về Chiến lược Bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng đã xác định: “Bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia trên không gian mạng góp phần bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc và lợi ích quốc gia-dân tộc...”.

Xác định rõ vai trò xung kích của báo chí trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đặc biệt trong trong bối cảnh thực tiễn chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, báo chí Quảng Ninh những năm gần đây đang chủ động chuyển mình, thay đổi mạnh mẽ nhằm bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng.

Nhà báo Nguyễn Thị Thiện, Phó Giám đốc – Phó Tổng Biên tập Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh khẳng định: Là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh, trong kỷ nguyên số, để làm tốt sứ mệnh của mình trên mặt trận tư tưởng, Trung tâm đã không ngừng đổi mới, tích cực chuyển đổi số, đa dạng hóa các kênh truyền thông, chú trọng phát triển báo chí trên MXH để lan tỏa thông tin, làm tốt nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và định hướng dư luận xã hội. 

Cùng với các chuyên mục tuyên truyền thường xuyên trên Báo Quảng Ninh điện tử, Cổng thông tin điện tử tỉnh, Trung tâm chú trọng đăng tải các bài viết, video, chương trình đa nền tảng. Với hệ thống kênh MXH uy tín, bao phủ rộng trên nhiều hạ tầng MXH gồm cả Facebook, Youtube, Zalo, Tiktok, được nhiều người yêu thích và theo dõi, đây được coi là phương tiện hiệu quả để Trung tâm Truyền thông tỉnh chuyển tải các thông tin về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đến đông đảo công chúng. Đặc biệt, Trung tâm phối hợp xây dựng một kênh youtube riêng phục vụ các nội dung tuyên truyền của Ban Chỉ đạo 35 tỉnh.

Với tinh thần lấy “xây” để “chống”, bộ phận biên tập chắt lọc thông tin từ các tác phẩm báo chí của Trung tâm Truyền thông tỉnh để biên tập thành các video, bài viết về các chủ trương, chính sách của Nhà nước; những cách làm mới, tiên phong, sáng tạo, đột phá của Quảng Ninh... Thông tin đăng tải trên hệ thống các trang MXH của Trung tâm, đặc biệt là kênh youtube riêng, đã tạo thành hệ thống thông tin tuyên truyền chính thống trên MXH, tạo hiệu ứng xã hội tốt, xây dựng được niềm tin, nâng cao “sức đề kháng” cho công chúng.

Trong năm 2024, Trung tâm truyền thông tỉnh đã thể hiện rõ vai trò chủ động, tích cực tham gia diễn tập đấu tranh, ngăn chặn, xử lý thông tin xấu độc theo tình huống giả định; lan tỏa thông tin tích cực trên MXH, góp phần vào thành công của cuộc diễn tập do Ban Chỉ đạo 35 tỉnh tổ chức.

Biên tập viên Nguyễn Đỗ Quang cho biết: Thông tin về xây dựng Đảng, bảo vệ nền tảng tư tưởng tương đối khó, khô, nên thời điểm đầu các trang MXH tuyên truyền về các nội dung này chưa thể tiếp cận độc giả nhanh. Nhưng chúng tôi đặt quyết tâm "mưa dầm thấm lâu", nỗ lực hằng ngày đăng tải các nội dung, tạo thành một hệ thống thông tin có tính lớp nang, hỗ trợ nhau. Cùng với đó, đội ngũ làm MXH của Trung tâm phải liên tục đổi mới trong cách lựa chọn đề tài về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thất thiệt; đa dạng hóa hình thức truyền thông trên các trang MXH, nhằm tạo sự hấp dẫn, sinh động, phù hợp với tâm lý công chúng và thuật toán của các trang MXH, từ đó giúp công chúng tiếp cận với thông tin dễ dàng, tăng tương tác. Đến nay, lượng truy cập cũng như thành viên đăng ký các trang này ngày càng tăng; góp phần bác bỏ các thông tin sai lệch, đập tan luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch. 

Bộ phận quản lý các trang MXH cũng thường xuyên nắm bắt, theo dõi thông tin trên MXH để sớm phát hiện các thông tin xấu độc, tránh rơi vào bẫy tin giả. Với các vấn đề nóng, những thông tin sai sự thật, Trung tâm sẽ sớm có thông tin phản bác, đấu tranh và nhanh chóng lan tỏa thông tin phản bác trên Báo Quảng Ninh điện tử, nhất là ưu tiên trên hệ thống các trang MXH, từ đó thực hiện có hiệu quả công tác đấu tranh, ngăn chặn, làm thất bại âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, đối tượng phản động.

Điển hình như trong giai đoạn dịch Covid-19 hoành hành, đã có nhiều thông tin không đúng sự thực lan truyền trên mạng xã hội, thông tin chưa được kiểm chứng về tình hình dịch bệnh, về tiêm vắc xin… gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch đang rất căng thẳng. Rất nhanh chóng, các nhà báo của Trung tâm đã bám sát tình hình thực tế, có mặt tại hiện trường, khai thác thông tin nhiều chiều, phối hợp với cơ quan chức năng mang tới cho công chúng những thông tin xác thực, chính thống, phản bác lại các thông tin sai lệch; từ đó cung cấp những kiến thức, ổn định tình hình tư tưởng cho người dân, tạo sự đoàn kết cùng tham gia phòng, chống dịch bệnh.

Tuy nhiên, thách thức đặt ra với báo chí tỉnh trên mặt trận tư tưởng trong tình hình mới là không nhỏ, đặc biệt khi AI đang phát triển nhanh chóng. Trước tình hình này, Hội nhà báo tỉnh, nòng cốt là Trung tâm Truyền thông tỉnh đã đẩy mạnh đào tạo về công nghệ, trí tuệ nhân tạo cho những người làm báo Quảng Ninh. Trung tâm Truyền thông tỉnh cũng tiếp tục đầu tư thiết bị công nghệ và phần mềm ứng dụng AI để vừa phân tích dữ liệu và phát hiện các thông tin sai lệch, tin giả, vừa tăng cường  phương thức làm báo hiện đại, nâng cao hiệu quả, tốc độ sản xuất các tác phẩm báo chí, phục vụ tốt cho nhiệm vụ tuyên truyền.

Cùng với đó, người làm báo phải đi đầu trong việc rèn luyện bản lĩnh chính trị vững vàng; có lý tưởng cách mạng, tinh thần yêu nước; thường xuyên trau dồi vốn sống, kĩ năng, am hiểu về văn hóa địa phương và làm chủ công nghệ để thực hiện tốt nhiệm vụ đấu tranh, phản bác thông tin xấu độc. 

Với các vụ việc phức tạp, nhạy cảm phát sinh trên địa bàn, báo chí tỉnh cần chủ động nhập cuộc, phân tích thấu đáo dựa trên góc nhìn bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, đảm bảo tính trung thực của báo chí để sớm đưa ra những tác phẩm báo chí sắc sảo, có chiều sâu, định hướng dư luận một cách thuyết phục. 

Việc chiếm lĩnh được trận địa tư tưởng, nhất là trên không gian mạng của báo chí tỉnh sẽ là giải pháp hữu hiệu để nhanh chóng lan tỏa "sức mạnh mềm", tạo khối đại đoàn kết dân tộc vững chắc mà không kẻ thù nào công phá được.