Hưởng ứng Ngày nước thế giới 22/3 Bảo vệ tài nguyên nước cho sự phát triển bền vững

Ngày nước thế giới năm 2024 được Liên Hợp Quốc phát động với chủ đề “Nước cho hòa bình”, tập trung vào vai trò quan trọng của tài nguyên nước đối với sự ổn định và thịnh vượng của thế giới. Tại Quảng Ninh, địa phương đã triển khai đồng bộ các giải pháp đảm bảo an ninh nguồn nước phục vụ mục tiêu phát triển KT-XH theo hướng bền vững.

Thực trạng đáng lo ngại

Trên địa bàn Quảng Ninh hiện có 67 sông, suối có chiều dài hơn 10km. Trong đó có 6 sông, suối thuộc lưu vực sông lớn, 29 sông, suối thuộc lưu vực sông liên tỉnh độc lập và 32 sông, suối nội tỉnh độc lập. Ngoài ra còn 176 hồ chứa nước mặt với tổng dung lượng nước khai thác trên 396 triệu m3/năm phục vụ sản xuất, sinh hoạt.

Là địa phương được đánh giá có mạng lưới sông, suối khá dày, nhưng do đặc điểm địa hình của tỉnh chia cắt, nhiều đồi núi, hải đảo, làm mất cân đối nguồn nước theo mùa và khu vực, gây khó khăn trong việc đáp ứng nguồn nước cho sinh hoạt và sản xuất trên địa bàn.

Bên cạnh đó, tình trạng khai thác nước ngầm quá mức có thể dẫn đến nguy cơ cạn kiệt, nhiều diện tích rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ là nhân tố giữ vai trò quan trọng trong việc tạo nguồn sinh thuỷ tự nhiên đang đối mặt với tình trạng suy giảm, dẫn đến mất trữ lượng nước bề mặt, xói mòn đất, ảnh hưởng đến việc giữ nước. Đặc biệt, một số cơ sở trường học, nhà hàng, khách sạn trên địa bàn tỉnh đang khai thác, sử dụng nước thuộc trường hợp phải làm thủ tục cấp phép, nhưng chưa thực hiện đúng, khai thác không phép, không đăng ký theo quy định.

Mặt khác, trước những tác động ngày càng rõ nét của biến đổi khí hậu, một số huyện vùng cao, hải đảo trên địa bàn tỉnh đang đối mặt với tình trạng không cân đối được nguồn nước tại chỗ cho các nhu cầu phát triển KT-XH. Tình trạng hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn có xu hướng xảy ra trên diện rộng, phức tạp. Điển hình, năm 2020 nhiều hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh rơi vào tình trạng khô hạn, gây thiếu nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất đối với các địa phương.

Hiện nay tổng nhu cầu sử dụng nước của tỉnh là 431,28 triệu m3/năm. Trong khi đó, theo tính toán của các cơ quan chuyên môn, với tốc độ tăng trưởng như những năm qua, dự kiến vào năm 2025, Quảng Ninh sẽ thiếu trên 1 triệu m3 nước, năm 2030 thiếu trên 2,6 triệu m3 nước. Đây là thách thức rất lớn đặt ra cho mục tiêu phát triển của địa phương trong thời gian tới.

Để giải bài toán trên, tỉnh đang đẩy mạnh việc triển khai thi công một số công trình hồ đập trữ nước ngọt phục vụ sản xuất và sinh hoạt. Trong đó có hồ Khe Giữa tại xã Dương Huy (TP Cẩm Phả) dung tích chứa nước đạt khoảng 7,6 triệu m3 vừa được đưa vào khai thác, góp phần đảm bảo cung cấp nước phục vụ cho các hoạt động KT-XH trên địa bàn 2 địa phương Cẩm Phả và Hạ Long.

Cùng với đó, một số công trình hồ đập quan trọng khác như: Hồ Tài Chi (Hải Hà), hồ Khe Và, hồ Khe Ngày (Bình Liêu), hồ Pò Hèn (Móng Cái), hồ trên đảo Vạn Cảnh (Vân Đồn) cũng đang được các địa phương, các ngành triển khai thi công.

Giải pháp đảm bảo an ninh nguồn nước

Một trong những giải pháp chiến lược được tỉnh đưa ra là việc phê duyệt đề án Đảm bảo an ninh nguồn nước trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, tầm nhìn 2030. Trong đó, mục tiêu trọng tâm là bảo đảm số lượng, chất lượng nước cấp sinh hoạt trong mọi tình huống, đáp ứng nhu cầu nước cho sản xuất và các ngành kinh tế quan trọng, thiết yếu, góp phần phát triển KT-XH bền vững, đảm bảo lợi ích quốc gia, QP-AN. Đồng thời đảm bảo an toàn hồ đập, hồ chứa nước lớn, cấp nước đa mục tiêu, chủ động ứng phó khi có sự cố, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân và chủ động tích trữ, điều hoà nguồn nước.

Theo đó, tỉnh tập trung đầu tư xây dựng các trạm cấp nước sạch, cải tạo, nâng cấp, mở rộng mạng lưới ống dẫn nước ở khu vực đô thị, nông thôn, nhất là những khu vực vùng sâu, vùng xa, hải đảo còn nhiều khó khăn về cơ sở hạ tầng, nhằm nâng cao tỷ lệ hộ dân được sử dụng nguồn nước sạch.

Phấn đấu đến năm 2025, tỷ lệ sử dụng nước sạch của dân cư đô thị sẽ đạt trên 98%, tỷ lệ sử dụng nước hợp vệ sinh của dân cư nông thôn đạt 100%, trong đó 80% sử dụng nước sạch, tỷ lệ cấp nước KCN tập trung đạt 100%. Đến năm 2030, tỷ lệ sử dụng nước sạch của người dân đô thị đạt 100%, tỷ lệ nước hợp vệ sinh khu vực nông thôn đạt 100%. Đồng thời, tỉnh tập trung đầu tư, sửa chữa, nâng cấp công trình đầu mối, hệ thống kênh mương thuỷ lợi, công trình tích nước hiện có, gắn với xây dựng NTM, đáp ứng yêu cầu phục vụ đa mục tiêu cấp nước, tiêu thoát nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất công nghiệp, dịch vụ, nông nghiệp công nghệ cao có giá trị kinh tế cao.

Tỉnh cũng đã hoàn thành công tác lập phương án bảo vệ, khai thác và sử dụng tài nguyên nước tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2030 trong nhiệm vụ quy hoạch của tỉnh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tháng 2/2023. Các quy hoạch tổng hợp lưu vực sông đối với các tỉnh trên lưu vực sông liên tỉnh đã được Chính phủ phê duyệt.