Bất cập mức lương lãnh đạo tập đoàn, tổng công ty Nhà nước

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đang đề xuất xây dựng quy định mới về tiền lương, tiền thưởng đối với người lao động, người quản lý làm việc trong công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.

Lương chủ tịch tập đoàn có thể đạt tối đa 86,4 triệu đồng/tháng

Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, năm 2016, Chính phủ ban hành các Nghị định số 51/2016/NĐ-CP, Nghị định số 52/2016/NĐ-CP.

Các doanh nghiệp được quyền xây dựng thang, bảng lương đối với người lao động. Doanh nghiệp cũng quyết định quỹ tiền lương gắn với năng suất lao động, hiệu quả kinh doanh và trả lương cho người lao động theo quy chế của doanh nghiệp.

Người quản lý sẽ tiếp tục được xếp lương theo bảng lương do Chính phủ quy định để thực hiện chế độ bảo hiểm xã hội.

Tiền lương được xác định dựa trên mức lương cơ bản theo 6 hạng doanh nghiệp (thấp nhất 16 triệu đồng, cao nhất 36 triệu đồng) và hệ số tăng thêm theo hiệu quả sản xuất kinh doanh (thông qua chỉ tiêu lợi nhuận), tối đa không quá 2 lần mức lương cơ bản.

Theo đó, chủ tịch tập đoàn có thể đạt tối đa 72 triệu đồng/tháng. Trường hợp doanh nghiệp có lợi nhuận vượt kế hoạch thì được tăng thêm tối đa 20% tiền lương, trong đó, chủ tịch tập đoàn có thể đạt tối đa 86,4 triệu đồng/tháng.

Khi xác định tiền lương, nếu có yếu tố khách quan tác động trực tiếp đến năng suất lao động và lợi nhuận thì phải loại trừ nhằm bảo đảm tiền lương gắn với năng suất, hiệu quả thực sự của doanh nghiệp.

Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, qua gần 7 năm thực hiện, cơ chế tiền lương hiện hành đã bảo đảm quyền tự chủ cho doanh nghiệp trong việc quyết định thang bảng lương, xác định quỹ tiền lương đối với người lao động, theo nguyên tắc năng suất lao động, lợi nhuận tăng thì tiền lương tăng và ngược lại.

Bên cạnh đó, nhà nước cũng tạo thuận lợi cho doanh nghiệp thiết lập tiền lương của người lao động ổn định, cải thiện tăng trưởng 8-10%/năm.

Riêng năm 2022, tiền lương bình quân đạt 10-12 triệu đồng/tháng, trong đó tập đoàn, tổng công ty đạt 17-18 triệu đồng/tháng.

Tách riêng tiền lương người quản lý với người lao động, gắn tiền lương của người quản lý với quy mô, hiệu quả và kết quả quản lý, điều hành, có khống chế mức tối đa, doanh nghiệp có quy mô, hiệu quả cao thì hưởng tiền lương cao và ngược lại.

Năm 2022, tiền lương bình quân của người quản lý đạt khoảng 40 triệu đồng/tháng, ở một số tập đoàn, tổng công ty đạt 60-70 triệu đồng/tháng.

Cơ chế tiền lương, thưởng phát sinh bất cập

Tuy nhiên, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho rằng, cơ chế quản lý tiền lương, tiền thưởng hiện hành tại Nghị định số 51/2016/NĐ-CP, Nghị định số 52/2016/NĐ-CP đang phát sinh một số bất cập.

Cụ thể, người quản lý doanh nghiệp đang áp dụng bảng lương do Chính phủ quy định trên cơ sở so sánh tương quan với khu vực công (hệ số lương x mức lương cơ sở, từ ngày 1.7 là 1.800.000 đồng), trong khi người lao động được áp dụng thang bảng lương do doanh nghiệp tự xây dựng tương quan với thị trường.

Điều này dẫn đến sự chia cắt và mất cân đối trong hệ thống thang lương, bảng lương của doanh nghiệp, người quản lý doanh nghiệp bị thiệt thòi so với người lao động, nhất là khi tham gia và thụ hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.

Bên cạnh đó, tiền lương quy định trả cho người quản lý doanh nghiệp còn thấp, chưa phù hợp với mặt bằng tiền lương trên thị trường và có sự chênh lệch ngay cả với các doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối.

Hiện người quản lý doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước chỉ được xác định tiền lương trên cơ sở mức lương cơ bản (từ 16 triệu đồng đến 36 triệu đồng), và hệ số điều chỉnh tăng thêm tối đa 1 lần so với lương cơ bản, trong khi ở công ty cổ phần Nhà nước chi phối, hệ số này tối đa là 2,5 lần.

Ngoài ra, tiền lương của người quản lý cũng có sự giảm tương đối so với người lao động trong cùng doanh nghiệp, do các thông số xác định tiền lương đối với người quản lý được quy định và duy trì từ năm 2013 đến nay, trong khi tiền lương của người lao động hằng năm được tăng theo năng suất lao động và lợi nhuận.

Do đó, trong thời gian chưa thực hiện cải cách tổng thể chính sách tiền lương, việc xây dựng và ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 51/2016/NĐ-CP và Nghị định số 52/2016/NĐ-CP là cần thiết nhằm tạo động lực cho loại hình doanh nghiệp này tiếp tục nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.