Biến thể SARS-CoV-2 mới lây lan nhanh

Nguy cơ tử vong của bệnh nhân mắc Covid-19 phụ thuộc vào cơ địa, tuổi tác, các bệnh lý kèm theo, khả năng miễn dịch giúp cơ thể chống đỡ bệnh tật và diễn biến, độc lực của từng chủng virus.

Chiều 24-5, Bộ Y tế xác nhận bệnh nhân (BN) Covid-19 thứ 43 tử vong ở nước ta là nữ công nhân 38 tuổi, làm việc tại KCN ở Bắc Giang. BN có triệu chứng sốt, ho, rát họng, mệt mỏi; được làm xét nghiệm có kết quả dương tính với SARS-CoV-2.

Tử vong do Covid-19 mà không mắc bệnh nền

Sau 1 tuần nhập viện, tình trạng sức khỏe của BN này diễn biến ngày càng xấu hơn và đã tử vong với chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn trên BN viêm phổi do SARS-CoV-2, biến chứng suy hô hấp tiến triển ARDS. Đây là một trong số ít BN tử vong do Covid-19 mà trước đó không phát hiện mắc thêm bệnh lý mạn tính nào khác.

Theo Bộ Y tế, hầu hết trường hợp tử vong liên quan đến Covid-19 đều mắc một hoặc nhiều bệnh lý nền như thận, ung thư, đái tháo đường, cao huyết áp, chấn thương... Như vậy, trong đợt dịch lần thứ 4 này, nước ta đã ghi nhận 9 ca tử vong do mắc Covid-19. Tiểu ban Điều trị - Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19 cho biết trong số các BN Covid-19 nặng đang điều trị có nhiều trường hợp trẻ tuổi (35-37 tuổi) không có tiền sử bệnh lý. Trong số này có BN nam là bác sĩ 37 tuổi, không có bệnh lý nền được đánh giá là BN nặng, phải thở máy qua nội khí quản, lọc máu liên tục quả lọc oxiris; duy trì an thần, giãn cơ, chăm sóc hô hấp. Đáng chú ý, một nam BN 37 tuổi, quê huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, có tiền sử khỏe mạnh nhưng diễn biến tăng nặng nhanh khi nhiễm SARS-CoV-2. Sau khi xuất hiện triệu chứng sốt, ho, tức ngực, người đàn ông trẻ tuổi được chuyển đến Bệnh viện (BV) Đa khoa tỉnh Bắc Ninh điều trị 4 ngày. Tuy nhiên, BN sốt cao liên tục 39-40 độ C, suy hô hấp tăng, thở ôxy dòng cao và phải chuyển lên BV Bệnh nhiệt đới trung ương. Chỉ 4 giờ sau khi vào viện, BN diễn biến tăng nặng nhanh, được chỉ định ECMO.

Lây qua không khí

Theo BS Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc BV Bệnh nhiệt đới trung ương, Việt Nam đang đối mặt với làn sóng dịch Covid-19 thứ 4 có tốc độ lây nhiễm nhanh, tấn công vào BN mắc nhiều bệnh lý nền. "Đây là một điều quan ngại cho công tác điều trị tại Việt Nam khi có khá nhiều BN nặng, nguy kịch. Song, khi mắc Covid-19, ở mọi lứa tuổi, sức khỏe BN đều có khả năng diễn biến nặng và có thể tử vong" - BS Cấp nói. Phân tích về yếu tố bệnh lý, BS Cấp cho biết thêm: "Tỉ lệ tử vong ở người già khi nhiễm Covid-19 đương nhiên sẽ cao hơn người trẻ do mắc nhiều bệnh lý, diễn biến sức khỏe cũng phức tạp và điều trị khó khăn hơn người trẻ tuổi". Thống kê trên 64.781 BN mắc Covid-19 nặng tại 592 BV tại Mỹ năm 2020 cho thấy tỉ lệ tử vong chung khoảng 20,3%. Ở nhóm 100 BN nặng trong độ tuổi trẻ thì có khoảng 20 người tử vong, còn nhóm 100 BN trên 80 tuổi thì có số tử vong là khoảng 80. Cùng lứa tuổi, nhóm bình thường tử vong 20 người thì nhóm có bệnh đái tháo đường sẽ tử vong khoảng 32 người.

Tuy nhiên, theo BS Nguyễn Trung Cấp, thực tế ngay từ đầu đại dịch, tại Vũ Hán - Trung Quốc đã ghi nhận BS Lý Văn Lượng tử vong khi mới 34 tuổi. Sau đó, một loạt người nổi tiếng khỏe mạnh mắc Covid-19 đã tử vong như: nữ cầu thủ Elham Sheikhi 23 tuổi (Iran), lực sĩ Victor Luna 37 tuổi (Brazil), lực sĩ đa tài Dmitriy Stuzhuk 33 tuổi (Ukraine). Theo chuyên gia này, nguy cơ tử vong của BN mắc Covid-19 phụ thuộc nhiều yếu tố: cơ địa, tuổi tác, các bệnh lý kèm theo, khả năng miễn dịch giúp cơ thể chống đỡ bệnh tật và phụ thuộc diễn biến, độc lực của từng chủng virus. "Đặc điểm diễn biến bệnh do chủng virus mới này còn đang cần tiếp tục nghiên cứu. Nhưng để hạn chế tỉ lệ tử vong, các bác sĩ điều trị không chỉ lưu tâm đến nhóm BN có tuổi, có bệnh nền mà còn phải bảo đảm việc điều trị tốt cho cả nhóm người trẻ, khỏe" - BS Cấp nói.

Kết quả giải trình tự gien SARS-CoV-2 mẫu BN đợt dịch lần này tại nhiều địa phương cho thấy hầu hết BN nhiễm biến chủng SARS-CoV-2 của Ấn Độ. Chủng virus Ấn Độ được cho là có những biến thể làm lây lan nhanh hơn (đặc tính của chủng biến thể Anh) và có dấu hiệu làm giảm tác dụng của vắc-xin (đặc tính của chủng virus Nam Phi), nên được gọi là chủng virus biến thể kép. Phân tích cách thức lây truyền của SARS-CoV-2, nhiều chuyên gia cho biết virus không chỉ lây truyền thông qua giọt bắn (tức là mầm bệnh nằm trong các giọt bắn từ đường hô hấp tiết ra) mà còn có khả năng lây truyền qua không khí. Đặc biệt, trong môi trường lưu thông không khí kém như phòng kín, khoang máy bay, ôtô, hội trường, quán bar, karaoke...