Bộ GD-ĐT lo tình trạng học tủ, học lệch nếu chọn môn cố định thi vào lớp 10

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT cho rằng, nếu để địa phương tự chọn môn thi lớp 10 có thể ảnh hưởng bởi ý chí chủ quan của người đứng đầu, gây ra nhiều hệ lụy; nếu chọn một môn cố định, Bộ lo gây ra tình trạng học tủ, học lệch.

Chiều 7/10, tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng trả lời câu hỏi về đề xuất phương thức xét tuyển, tuyển sinh lớp 10 THPT có 3 môn gồm Toán, Ngữ văn và 1 môn bốc thăm lựa chọn.

3 nguyên tắc, quan điểm cốt lõi

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT cho biết, Bộ đang khẩn trương xây dựng quy chế thi tuyển sinh lớp 10 và thi tốt nghiệp THPT. Dự kiến đến tháng 11 sẽ ban hành quy chế thi tốt nghiệp THPT và ngày 15/10 này sẽ đăng lên Cổng Thông tin điện tử về dự thảo quy chế thi tốt nghiệp THPT, thi lớp 10.

Về thi lớp 10, ông Thưởng nhấn mạnh, Bộ GD-ĐT xác định 3 nguyên tắc, quan điểm cốt lõi.

Một là, không gây áp lực, gây tốn kém cho phụ huynh, cho học sinh và xã hội với tinh thần là gọn nhẹ. Đây là một quan điểm cũng như là nguyên tắc xuyên suốt trong Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và cũng tiếp tục được thể hiện trong Kết luận 91.

Nguyên tắc thứ hai là quy chế thi phải thúc đẩy được hoạt động giáo dục, đặc biệt là giáo dục toàn diện để làm sao học sinh chuẩn bị những bước cơ bản, bước đầu về phẩm chất và năng lực để các em có đủ điều kiện có thể tiếp tục học lên cấp bậc cao hơn, đó là THPT.

Hoặc nếu chuyển đổi, phân luồng khi học nghề, các em cũng có nền tảng về phẩm chất và năng lực để có thể học nghề và thực hành nghề nghiệp ngay.

"Trong nội dung này, những môn thi, phương thức thi cũng phải gắn kết được quá trình kiểm tra, đánh giá thường xuyên với kiểm tra, đánh giá cuối kỳ", Thứ trưởng nhấn mạnh.

Điều này theo ông Thưởng nhằm giúp các em có đầy đủ phông nền về phẩm chất, năng lực đảm bảo giữa các môn học, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội với những môn công cụ, phương tiện phù hợp với xu thế đổi mới hiện nay như ngoại ngữ, tin học, khoa học - công nghệ, STEM và đặc biệt là phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Nguyên tắc thứ ba là đảm bảo công tác quản lý nhà nước. Đó là Bộ GD-ĐT quy định khung để phục vụ công tác quản lý nhà nước trong kiểm tra, thanh tra, đánh giá và đồng thời, cũng thực hiện tốt nguyên tắc phân cấp, phân quyền, rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm của các Sở Giáo dục Đào tạo trong quyết định một số nội dung thuộc thẩm quyền.

Đa số các tỉnh lựa chọn thi 3 môn

Từ 3 nguyên tắc cốt lõi và cơ bản này, Bộ GD-ĐT chỉ đạo xây dựng quy chế thi tốt nghiệp, thi tuyển sinh vào 10 với những nội dung cơ bản.

Về phương thức thi có 3 phương thức: Thi tuyển; xét tuyển và phối hợp giữa thi tuyển và xét tuyển. Tất cả những nội dung này thuộc về thẩm quyền của địa phương, tức là Sở GD-ĐT tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt và lựa chọn và có căn cứ nguyên tắc. Nếu số lượng học sinh thi hay số lượng nhu cầu đầu vào phù hợp, tức là cung - cầu phù hợp thì không nhất thiết phải thi mà có thể xét tuyển.

Về môn thi, quy định khung cứng của Bộ là 2 môn: Ngữ văn và môn Toán, còn môn thứ 3 nằm trong số những môn còn lại. Đối với những môn có đánh giá, cho điểm, do các Sở GD-ĐT quyết định nhưng phải do UBND tỉnh, thành phố phê duyệt.

"Để xây dựng những nội dung này, Bộ đã có khảo sát tổng hợp, đánh giá rất kỹ lưỡng công tác thi tuyển sinh vào lớp 10 trong 10 năm qua. Qua đó, thấy rằng nếu không có quy định khung cũng như phân cấp, công tác quản lý của chúng ta vẫn có những bất cập", Thứ trưởng Thưởng nói.

Qua thống kê, đa số các tỉnh lựa chọn 3 môn, có khoảng 3 đến 4 tỉnh lựa chọn 2 môn. Điều này cho thấy không đồng nhất và việc chọn môn thi thứ 3 là ngoại ngữ hay tin học hay các môn khác cũng chưa có quy định thống nhất.

Theo ông Thưởng, phương thức chọn môn thứ ba "được quan tâm nhất".

"Nếu để địa phương tự chọn, việc này có thể ảnh hưởng bởi ý chí chủ quan của người đứng đầu, gây ra nhiều hệ lụy. Nhưng nếu chọn một môn cố định, Bộ lo gây ra tình trạng học tủ, học lệch. Như thế, học sinh không được chuẩn bị đầy đủ phẩm chất và năng lực theo yêu cầu của chương trình mới", Thứ trưởng phân tích.

Bộ đang nghiên cứu có các phương thức, hình thức khác nhau, có thể lựa chọn trong số các môn còn lại, ví dụ như năm nay có thể thi môn khoa học xã hội, năm sau có thể khoa học tự nhiên, năm sau có thể các môn khoa học khác hoặc có thể bốc thăm.

"Bây giờ chúng tôi đang lấy ý kiến nội dung này", Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng thông tin.

Về thời gian thi, ông cho biết, qua tổng kết có Sở tổ chức thi môn ngữ văn là 120 phút, môn toán 120 phút, có nơi môn toán 90 phút, có nơi tiếng anh 90 phút, có nơi 60 phút.

"Tức là trăm hoa đua nở nên phải có sự thống nhất. Nếu làm tốt, thuận lợi hơn cho các Sở GD-ĐT, tránh được những rủi ro, bất cập", ông Thưởng nói.

Hiện nay, Bộ đang trong quá trình lấy ý kiến để xây dựng dự thảo Thông tư với quan điểm lắng nghe ý kiến từ cấp cơ sở nhưng trên một nguyên tắc và đảm bảo quy định thống nhất quản lý nhà nước và đảm bảo khoa học về đánh giá, đảm bảo đầu ra theo mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, phù hợp với cấp học.