Các biện pháp trừng phạt mới của phương Tây với Nga đã 'cạn kiệt'?

Trong khi các biện pháp trừng phạt dễ dàng nhằm vào Nga đang cạn kiệt, Mỹ và các đồng minh phương Tây còn phải đối mặt với tổn thất kinh tế. 

Theo hãng tin Reuters mới đây, khi các cường quốc phương Tây tung ra các biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine, rõ ràng là các lựa chọn dễ dàng nhất hiện đã cạn kiệt và sự khác biệt cũng bắt đầu xuất hiện giữa các đồng minh cho các bước tiếp theo.

Lần đầu tiên, Liên minh châu Âu đã đề xuất một biện pháp nhằm trừng phạt ngành năng lượng của Moskva, cấm nhập khẩu than từ Nga. Nhưng các nước EU vẫn chia rẽ về động thái này, trong khi không hạn chế nhập khẩu dầu và khí đốt của Nga vốn rất quan trọng đối với nền kinh tế của họ.

Trước đó, Mỹ và các đồng mình trong nhóm G7 đã công bố các biện pháp trừng phạt mới đối với ngân hàng cho vay lớn nhất của Nga, Sberbank (SBER.MM), bổ sung thêm một số doanh nghiệp nhà nước và nhiều quan chức chính phủ Nga cũng như các thành viên gia đình của họ, cắt họ ra khỏi hệ thống tài chính dựa trên đồng USD.

Washington cũng đã cấm người Mỹ đầu tư mới vào Nga và cấm Moskva thanh toán cho các chủ nợ có chủ quyền bằng tiền trong các ngân hàng của Mỹ.

Mặc dù đồng rúp Nga, vốn bị phong tỏa, đã tăng giá lên mức cao nhất trong 6 tuần vào tuần trước, các quan chức Bộ Tài chính Mỹ vẫn tuyên bố rằng "các lệnh trừng phạt đang bắt đầu biến Nga trở lại một nền kinh tế đóng cửa theo kiểu Liên Xô khắc khổ như những năm 1980".

Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt của Mỹ và phương Tây vẫn cho phép Nga tiếp tục có được nguồn thu từ xuất khẩu năng lượng. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen nói với các nhà lập pháp nước này rằng các biện pháp hạn chế mạnh hơn đối với lĩnh vực năng lượng của Nga là chưa thể áp dụng đối với các đồng minh châu Âu, vốn phụ thuộc vào dầu khí của Nga. 

Nga cung cấp khoảng 40% lượng tiêu thụ khí đốt tự nhiên của EU, mà Cơ quan Năng lượng Quốc tế đánh giá trị giá hơn 400 triệu USD mỗi ngày. EU nhập khẩu 1/3 lượng dầu của khối từ Nga, trị giá khoảng 700 triệu USD mỗi ngày.

Benn Steil, Giám đốc kinh tế quốc tế của Hội đồng quan hệ đối ngoại ở New York, cho biết: “Chúng ta đang bị tổn thương. Các đợt trừng phạt ban đầu không chỉ gây tổn thất cho Nga, mà còn cả với phương Tây".

Daniel Tannebaum, cựu quan chức tại Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài của Bộ Tài chính Mỹ nhận định: "Thiếu sự thống nhất trong việc hạn chế nhập khẩu năng lượng có nghĩa là các lựa chọn bị giới hạn nhằm gia tăng áp lực hơn nữa, nhưng lệnh cấm đầu tư được công bố mới đây có thể thúc đẩy nhiều công ty đa quốc gia rời khỏi Nga".

Mỹ đã và đang thúc đẩy các đồng minh châu Âu gây thêm tổn thất kinh tế cho Nga trong khi phải tìm cách phải đảm bảo sự đoàn kết giữa các nước phương Tây, một hàng động cân bằng đang ngày càng trở nên khó khăn hơn.

Clayton Allen, Giám đốc người Mỹ tại công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group, nhận xét: “Các lệnh trừng phạt đã đạt đến mức trần - ở cả hai bên bờ Đại Tây Dương - đối với những gì có thể được thực hiện dễ dàng và những gì có thể được thực hiện trong thời gian ngắn”.

Theo ông Allen, để chuyển sang một vòng trừng phạt cứng rắn hơn, các quan chức Mỹ sẽ cần đưa ra một số đảm bảo với các nước châu Âu rằng thị trường năng lượng và nguồn cung cấp có thể được duy trì ổn định để tránh khó khăn nghiêm trọng về kinh tế.

Ông Allen lưu ý: "Một EU suy yếu về kinh tế sẽ không giúp được bất kỳ ai. Nếu Tây Âu rơi vào suy thoái, điều đó sẽ hạn chế đáng kể sự hỗ trợ - cả về mặt tinh thần và vật chất - cho Ukraine".

Theo một nhà ngoại giao châu Âu có liên quan đến các cuộc đàm phán trừng phạt, vẫn còn những kẽ hở mà phương Tây cần khắc phục, ví dụ việc nhiều công ty Đức và Pháp vẫn giao dịch với Nga.