Tháo gỡ vướng mắc trong triển khai các dịch vụ phục vụ trong ngành giáo dục

Tại kỳ họp thứ 19, đại biểu HĐND tỉnh khóa XIV chất vấn nội dung:

Ngày 27/8/2021, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 34/2021/NQ-HĐND về quy định một số khoản thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh. Các khoản thu, mức thu dịch vụ cơ bản được các cơ sở giáo dục thực hiện công khai, lấy ý kiến thống nhất của toàn thể cha mẹ học sinh, đảm bảo hạn chế tối đa tình trạng lạm thu trong các cơ sở giáo dục trên địa bàn.

Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế cho thấy, việc tổ chức thực hiện Nghị quyết ở các cơ sở giáo dục trong thời điểm đầu năm học 2023 - 2024 còn có một số khó khăn, vướng mắc, tác động ảnh hưởng trực tiếp tới các cơ sở giáo dục, cho học sinh, phụ huynh học sinh như: Khi triển khai dịch vụ ăn bán trú phải thực hiện thông qua hình thức đấu thầu dẫn đến phát sinh thêm chi phí đấu thầu, khoản thu này chưa được quy định trong Nghị quyết số 34/2021/NQ-HĐND. Việc triển khai các dịch vụ thông qua hình thức đấu thầu mất nhiều thời gian mà hầu hết cán bộ quản lý các trường chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức đấu thầu nên tiềm ẩn nguy cơ rủi ro. Mặt khác các đơn vị muốn trúng thầu đều chấp nhận mức giá thấp hơn so với giá thị trường nên các cơ sở giáo dục khó kiểm soát về chất lượng bữa ăn, tiềm ẩn nguy cơ về mất vệ sinh an toàn thực phẩm, dẫn đến tâm lý băn khoăn, lo lắng trong phụ huynh học sinh.

Đề nghị đồng chí Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết trước những khó khăn trên Sở đã phối hợp với các sở ngành chức năng và các địa phương tham mưu với UBND tỉnh giải pháp gì để khắc phục tình trạng nêu trên ?

Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo trả lời:

Về chi phí tổ chức dịch vụ, phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục: Để tổ chức một dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục trong nhà trường phải đảm bảo các chi phí có liên quan, ví dụ: Để tổ chức nấu ăn phục vụ bán trú tại trường cho học sinh, ngoài kinh phí mua lương thực, thực phẩm còn phải chi phí nhân công, điện, nước, vệ sinh... Tại Công văn số 2593/SGDĐT-KHTC ngày 19/9/2023 hướng dẫn thực hiện Nghị quyết số 34/2021/NQ-HĐND, Sở Giáo dục và Đào tạo đã hướng dẫn: “Đối với mỗi khoản thu, cơ sở giáo dục phải xây dựng dự toán chi (nội dung chi, mức chi) tổ chức dịch vụ để cha mẹ học sinh thỏa thuận, thống nhất và tự nguyện tham gia, không được ép buộc tham gia dưới bất kỳ hình thức nào; Mức thu cụ thể của mỗi khoản thu tính theo tháng, được xác định trên cơ sở dự toán chi và dự kiến số học sinh tham gia theo nguyên tắc thu đủ chi, chi đúng mục đích, đúng đối tượng”. Theo đó các chi phí liên quan đến việc tổ chức dịch vụ đều được lập trong dự toán chi, làm cơ sở để xác định mức thu trên cơ sở thỏa thuận với cha mẹ học sinh, nhưng không được vượt mức thu tối đa quy định tại Nghị quyết số 34/2021/NQ-HĐND.

Về chi phí đấu thầu lựa chọn đơn vị cung cấp hàng hóa, dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục: Căn cứ quy định tại điểm h khoản 1 Điều 2 Thông tư số 58/2016/TT-BTC ngày 29/3/2016 và quy định tại điểm b khoản 1 Điều 1 Thông tư 68/2022/TT-BTC ngày 11/11/2023 của Bộ Tài chính, Sở Tài chính đã có Công văn số 5113/STC-QLG&CS ngày 29/9/2023 đề nghị Sở Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn các cơ sở giáo dục tổ chức dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục đảm bảo đúng thẩm quyền, trình tự theo quy định. Theo đó, dịch vụ phục vụ ăn bán trú phải thực hiện đấu thầu theo quy định của pháp luật. Ngày 5/10/2023, Sở Giáo dục và Đào tạo đã có Công văn số 2778/SGDĐT-KHTC, trong đó hướng dẫn: Ngoài các nội dung chi đã có trong Hướng dẫn số 2593/SGDT-KHTC, bổ sung thêm nội dung chi “Chi phí trong đấu thầu” cho các nội dung công việc phải thực hiện đấu thầu (nếu có). Như vậy, chi phí đấu thầu đã đươc lập trong dự toán chi của dịch vụ phục vụ ăn bán trú, làm cơ sở để nhà trường đề xuất mức thu đối với khoản thu này theo quy định tại Nghị quyết số 34/2021/NQ-HĐND, theo đó tiền thu dịch vụ phục vụ bán trú đảm bảo đủ các chi phí để tổ chức bán trú, bao gồm cả thuê tư vấn đấu thầu.

Về việc tổ chức đấu thầu lựa chọn đơn vị cung cấp hàng hóa, dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục tại cơ sở giáo dục: Do hầu hết cán bộ, giáo viên của các nhà trường đều không có kinh nghiệm, nghiệp vụ về đấu thầu, ngày 18/9/2023 Sở Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức Hội nghị tập huấn về đấu thầu cho trên 1.000 Hiệu trưởng và Kế toán các trường công lập, giảng viên là chuyên viên cao cấp của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, là người tham gia soạn thảo Luật Đấu thầu và Nghị định hướng dẫn Luật Đấu thầu. Mục đích của Hội nghị là để Hiệu trưởng và Kế toán nắm được các hình thức đấu thầu và trình tự, thủ tục đấu thầu, trong đó đề nghị các nhà trường thuê tư vấn đấu thầu (lập và thẩm định Hồ sơ mời thầu, đánh giá Hồ sơ dự thầu và lựa chọn đơn vị trúng thầu, thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu).

Về chất lượng hàng hóa và giá hàng hóa qua dịch vụ đấu thầu: Việc thực hiện đấu thầu là hình thức để lựa chọn đơn vị cung cấp hàng hóa, dịch vụ đảm bảo công khai, minh bạch, qua đó lựa chọn được đơn vị đủ năng lực, đảm bảo chất lượng theo yêu cầu với giá cả thấp nhất, đây chính là lợi thế của việc đấu thầu, qua đó hạn chế tiêu cực, tiết kiệm chi phí cho cha mẹ học sinh. Tiêu chí về chất lượng của suất ăn (khối lượng, số lượng, nguồn gốc nguyên vật liệu, chế độ dinh dưỡng, yêu cầu về vệ sinh, an toàn thực phẩm…) phải được yêu cầu trong Hồ sơ mời thầu và quy định cụ thể trong Hợp đồng giữa nhà trường với đơn vị cung cấp. Cơ sở giáo dục là đơn vị tổ chức dịch vụ phải có trách nhiệm nghiệm thu chất lượng suất ăn đảm bảo đúng theo Hợp đồng đã ký kết. Đến thời điểm hiện tại, Sở Giáo dục và Đào tạo chưa nhận được phản ánh của các cơ sở giáo dục, cha mẹ học sinh về vệ sinh an toàn thực phẩm, chất lượng suất ăn do các đơn vị cung cấp qua hình thức đấu thầu.

Trước những khó khăn, bất cập nêu trên, trong năm học 2003-2004, Sở Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Sở Tài chính, Cục Thuế tỉnh và UBND các địa phương chỉ đạo, hướng dẫn, thanh kiểm tra các cơ sở giáo dục tổ chức dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục, tổ chức các Hội nghị bồi dưỡng, tập huấn để việc tổ chức dịch vụ đảm bảo đúng theo quy định. Để tiếp tục nâng cao hiệu quả của công tác này, đảm bảo thực hiện đúng theo quy định, hạn chế tiêu cực, giải quyết những khó khăn, vướng mắc, bất cập mới phát sinh, ngay trong tháng 7 này, Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp tục tổ chức Hội nghị tập huấn nghiệp vụ đấu thầu để các nhà trường cập nhật những điểm mới của Luật Đấu thầu năm 2024; đồng thời phối hợp với Sở Tài chính hướng dẫn các đơn vị tổ chức đấu thầu trong dịp nghỉ hè, trước năm học mới, để dịch vụ phục vụ ăn bán trú có thể được tổ chức thực hiện ngay sau khi khai giảng năm học. Sở Giáo dục- Đào tạo đề nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố chủ động các biện pháp quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn, hỗ trợ các nhà trường trong việc tổ chức đấu thầu, nghiệm thu hàng hóa, dịch vụ; tăng cường tổ chức kiểm tra, thanh tra tại các đơn vị cung cấp dịch vụ và các nhà trường, nhất là đối với công tác an toàn vệ sinh thực phẩm, chất lượng bữa ăn.