Cần chú trọng phát triển giống vật nuôi

Hiện hệ thống vật nuôi trên địa bàn tỉnh khá phong phú, bao gồm trâu, bò, lợn, dê, gia cầm, thủy cầm… có giá trị kinh tế cao, ngày càng góp phần cải thiện kinh tế người dân, nâng cao chất lượng và giá trị cho toàn ngành. Tuy nhiên, việc cung cấp và quản lý giống vật nuôi hiện chưa đảm bảo, phần lớn phụ thuộc vào nguồn giống nhập từ các địa phương khác; các giống bản địa chất lượng tốt cũng chưa được nhân rộng.

[links()]

Người dân xã Hà Lâu, huyện Tiên Yên phát triển giống gà bản địa.

Theo thống kê của Sở NN&PTNT, hiện toàn tỉnh đang có gần 400.000 con lợn, trong đó có hơn 46.000 con lợn nái các loại (nái ngoại, nái lai và nái Móng Cái); gần 950 lợn đực giống ngoại và giống Móng Cái. Số lợn đực giống và lợn nái này là nguồn cung cấp giống cho địa phương, tuy nhiên chỉ số ít được tuyển chọn theo tiêu chuẩn và có lý lịch rõ ràng, được các công ty hoặc doanh nghiệp nuôi để khai thác và sử dụng; phần lớn còn lại được nuôi trong dân, vì thế dễ xảy ra hiện tượng đồng huyết hoặc cận huyết, ảnh hưởng đến năng suất, sức sống của vật nuôi.

Riêng đối với số lợn giống đực, chủ yếu phối giống theo cách trực tiếp, tự nhiên chứ không được quản lý, ghép đôi có lựa chọn và theo phương pháp hiện đại. Cùng với đó, thụ tinh nhân tạo chưa phát huy được vai trò, hiệu quả trong chăn nuôi lợn.

Hiện toàn tỉnh đã có 2 cơ sở sản xuất giống lợn Móng Cái song chỉ có 1 cơ sở đạt các tiêu chuẩn về sản xuất giống theo quy định, 1 cơ sở còn lại có lý lịch rõ ràng về giống nhưng chưa đăng ký tiêu chuẩn giống cơ sở. Như vậy, số lượng các cơ sở chăn nuôi có giống đạt tiêu chuẩn của Bộ NN&PTNT còn ít và chưa thực sự được quan tâm việc kiểm soát dịch bệnh và kiểm tra chất lượng số lợn đực giống. Đối với các doanh nghiệp dịch vụ cung ứng tinh trên địa bàn tỉnh, theo cơ quan chức năng, nhiều năm nay chưa được thực hiện việc kiểm tra chất lượng tinh dịch bán ra.

HTX Nông nghiệp hữu cơ An Lộc (thôn 5, xã Quảng Nghĩa) phát triển đàn lợn Móng Cái. Ảnh: Phạm Tăng

Đối với giống gia cầm, ngoài giống gà Tiên Yên đã được thực hiện chọn lọc và lai tạo nhân thuần nhằm tạo ra sự ổn định, đặc trưng giống gia cầm bản địa, thì nhiều giống gia cầm bản địa khác vẫn đang hoặc chưa được chọn lọc, nuôi khảo nghiệm và đánh giá chất lượng về giống. Các cơ sở sản xuất và nhân giống trên địa bàn tỉnh thường có quy mô nhỏ, khó kiểm soát về chất lượng giống, hoạt động tự phát, theo nhu cầu thị trường và hầu hết không thực hiện khai báo, đăng ký theo quy định. Số ít các cơ sở ấp trứng gia cầm sản xuất con giống chưa được kiểm tra đầu vào và kiểm soát đầu ra. Hiện con giống gia cầm phục vụ chăn nuôi trong dân chủ yếu là do tự sản xuất hoặc mua trôi nổi không rõ nguồn gốc, không đảm bảo chất lượng vẫn lưu thông, chưa được kiểm soát. Toàn tỉnh chưa có hệ thống giống hoàn chỉnh, chưa xây dựng được mạng lưới giống cung cấp cho sản xuất, chưa có nhiều bộ giống gà thả vườn phù hợp cho mỗi vùng, địa phương.

Đối với giống trâu, bò hiện chủ yếu được nhập về, số ít tự sản xuất tại địa phương. Theo Chi cục Thú y tỉnh, sở dĩ dẫn đến tình trạng này bởi trong nhiều năm qua việc quản lý, cải tạo về giống trâu, bò chưa được chú trọng, chưa thực hiện việc bình tuyển, đánh giá chất lượng giống nuôi tại các địa phương; thiếu trâu, bò đực giống, dẫn tới tình trạng phối giống tự nhiên trong đàn, kết quả là thể vóc đàn trâu, bò nhỏ dần, sức sống giảm, năng suất thấp.

Công nhân Công ty CP Phát triển chăn nuôi nông, lâm nghiệp Bình Minh, xã Yên Than (Tiên Yên) kiểm tra chất lượng trứng trước khi lên lò ấp.

Một điểm nghẽn khác trong việc quản lý, cung cấp giống là chưa quản lý, trao đổi và sử dụng có hiệu quả nguồn gen vật nuôi tại địa phương. Hiện toàn tỉnh chưa có đơn vị thực hiện việc quản lý và giữ quỹ gen giống vật nuôi. Bên cạnh đó, mặc dù trong thời gian qua, Sở NN&PTNT đã tổ chức chứng nhận công bố hợp quy về giống vật nuôi tuy nhiên do số lượng còn thấp, đến nay mới có 3 cơ sở sản xuất giống lợn Móng Cái và 1 cơ sở sản xuất giống gà Tiên Yên.

Thực tế trên cho thấy tỉnh, ngành chuyên môn cần có chiến lược đầu tư nghiêm túc cho công tác giống vật nuôi trên địa bàn. Nhất là trong định hướng tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị ngành, chăn nuôi sẽ dần được nâng tỷ trọng, chiếm vị trí quan trọng.

Việt Hoa