Cần thực hiện chặt chẽ nguyên tắc "4 đúng"

Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng” (đúng thuốc, đúng nồng độ - liều lượng, đúng lúc và đúng cách) có vai trò quan trọng giúp cây trồng tránh sâu bệnh, tăng năng suất và hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên hiện nay, nhiều hộ dân vẫn chưa tuân thủ nguyên tắc “4 đúng” trong sử dụng thuốc bảo vệ thực vật gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, môi trường xung quanh...

[links()]

Bà Nguyễn Thị Thắm, chủ cửa hàng Huân Thắm hướng dẫn người dân cách sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc "4 đúng".

Cửa hàng bán thuốc bảo vệ thực vật Huân Thắm (tại chợ Đầm Hà) là cơ sở có quy mô lớn nhất huyện Đầm Hà. Trung bình mỗi ngày, cửa hàng tiếp nhận trên dưới 150 khách hàng tới tư vấn và mua thuốc bảo vệ thực vật. Bà Nguyễn Thị Thắm, chủ cửa hàng cho biết: Khi hướng dẫn kỹ thuật sử dụng thuốc bảo vệ thực vật cho nông dân chúng tôi thường xuyên tập trung nội dung “4 đúng”. Tuy nhiên nhiều trường hợp khi nghe hướng dẫn quy trình đầy đủ nhưng đến lúc triển khai ngoài đồng ruộng người dân lại tự ý làm theo cách của họ. Bán thuốc bảo vệ thực vật lâu năm, tôi đã từng chứng kiến nhiều trường hợp do không biết chữ, bà con phun nhầm thuốc trừ cỏ màu sang thuốc trừ cỏ lúa; phun quá nồng độ - liều lượng... điều này không chỉ gây nguy hại cho cây trồng mà còn làm đất canh tác nông nghiệp, nguồn nước, không khí bị ô nhiễm theo.

Tranh thủ thời tiết nắng hanh trở lại sau những ngày mưa phùn, anh Hoàng Văn Tiến, thôn Tân Đức, xã Quảng Tân (huyện Đầm Hà) tìm đến cửa hàng Huân Thắm để được tư vấn và mua thuốc phòng trừ sâu bệnh gây hại lúa. Làm nghề nông, thường xuyên tiếp xúc với các loại thuốc bảo vệ thực vật nhưng khi được hỏi về khái niệm “4 đúng” anh Tiến lắc đầu như chưa từng nghe đến bao giờ.

Bất ngờ ở chỗ, khi chúng tôi trực tiếp ra đồng mục sở thị quy trình pha chế đến cách phun thuốc, thấy cách làm của anh Tiến khác hẳn so với nhân viên cửa hàng hướng dẫn, tư vấn trước đó. Vừa đổ nước vào bình pha chế thuốc anh Tiến cho biết: Thông thường chúng tôi hay phun thuốc dựa vào kinh nghiệm chứ ít khi áp dụng theo quy trình “4 đúng”. Thấy số đông phun thuốc đại trà cho cây lúa, các hộ dân thường bắt chước theo. Nếu sâu bệnh không khỏi trong lần phun đầu thì chúng tôi tiếp tục tìm thuốc trừ sâu khác về phun thêm 2-3 lần nữa...

Sau khi được tư vấn, hướng dẫn cách sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, nhưng quy trình pha chế và phun thuốc của anh Hoàng Văn Tiến được thực hiện dựa theo kinh nghiệm của mình...

Thực tế hiện nay, tại các vùng sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật của người dân chủ yếu dựa vào thói quen và kinh nghiệm mà không tuân thủ những yêu cầu nghiêm ngặt khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng”. Việc phun thuốc đại trà nên rất khó kiểm soát được đúng thuốc, đúng nồng độ - liều lượng, đúng lúc và đúng cách... Điều này dẫn đến hệ lụy rất rõ đó là tăng chi phí sản xuất, trong khi đó việc phòng trừ sâu bệnh cây trồng lại không đạt hiệu quả như ý muốn.

Theo ông Trần Văn Thực, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở NN&PTNT), trong nguyên tắc “4 đúng”, khó khăn lớn nhất và lúng túng mà bà con hay gặp phải là tình trạng phát hiện sâu bệnh hại cây trồng để chọn đúng thuốc phun phòng bệnh. Vì vậy, khi chọn mua thuốc bảo vệ thực vật, nông dân cần nhận biết rõ thuốc chỉ dùng để trừ sâu, trừ bệnh, không được dùng lẫn lộn. Khuyến cáo bà con cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trong bao bì trước khi tiến hành phun trên đồng ruộng. Tuyệt đối không sử dụng thuốc cấm, thuốc không rõ nguồn gốc, không có trong danh mục thuốc được phép sử dụng.

Để siết chặt sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, tháng 6/2016 Chính phủ đã ban hành Nghị định 31/2016/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giống cây trồng, bảo vệ và kiểm dịch thực vật. Tại điều 26 quy định vi phạm về sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 - 500.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng với nội dung hướng dẫn sử dụng ghi trên nhãn thuốc; không thu gom, để đúng nơi quy định bao, gói thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng. Tuy nhiên sau gần 2 năm Nghị định 31 có hiệu lực, các cơ quan chức năng chưa phát hiện và xử lý được trường hợp nào vi phạm. Nguyên nhân do lực lượng giám sát tại cơ sở về sử dụng thuốc bảo vệ thực vật mỏng, yếu, khó phát hiện các trường hợp vi phạm. Trong khi đó, biện pháp hiện nay, chủ yếu tuyên truyền, hướng dẫn, nhắc nhở bà con thực hiện là chính.

Nhằm nâng cao nhận thức cho người dân, cơ sở kinh doanh về việc áp dụng nguyên tắc “4 đúng” trong sản xuất nông nghiệp, giải pháp chủ yếu của Sở NN&PTNT là hàng năm đều mở các lớp tập huấn, tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Tính riêng năm 2017, toàn tỉnh đã mở 22 lớp tập huấn, tuyên truyền cho hơn 1.000 người tham gia về Luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật cùng các văn bản pháp luật liên quan đến thuốc bảo vệ thực vật. Dự kiến, năm 2018 tỉnh sẽ tiếp tục mở 32 lớp cho hơn 1.500 người tham gia. Ngoài ra, thời gian tới Sở NN&PTNT sẽ tiếp tục tăng cường kiểm tra xử lý vi phạm thuốc giả, kém chất lượng trôi nổi trên thị trường tại các cơ sở kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật.

Phạm Tăng