Chấn chỉnh, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật đất đai đối với các dự án đầu tư công

Tại kỳ họp thứ 16 HĐND tỉnh khóa XIV, đại biểu Phạm Thành Trung, Tổ đại biểu thành phố Uông Bí chất vấn: Đề nghị Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết giải pháp để chấn chỉnh, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật đất đai đối với các dự án đầu tư công trên địa bàn tỉnh trong việc thực hiện các thủ tục về giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Mặc dù từ năm 2019, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có hướng dẫn các địa phương, các chủ đầu tư về nội dung này nhưng qua giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh, đến nay kết quả chưa có sự chuyển biến tích cực, vẫn phổ biến tình trạng các dự án đầu tư công chưa có quyết định giao đất, bàn giao đất tại thực địa đã triển khai thi công, nhiều dự án hoàn thành cũng không lập hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định.

Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường trả lời như sau:

Đúng như đại biểu nêu, việc chấp hành thủ tục về đất đai (trong đó có thủ tục về giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) đối với các dự án công có sử dụng đất (chủ đầu tư là UBND các huyện thị xã, thành phố, các Ban Quản lý dự án của tỉnh và một số cơ quan nhà nước) thực hiện chưa được tốt.

Có nhận thức cho rằng: Đây là công trình, dự án đầu tư công là của nhà nước nên không phải làm thủ tục “nhà nước giao đất cho nhà nước”; hoặc đây là các công trình, dự án trọng điểm của nhà nước, yêu cầu triển khai nhanh nên có thể làm tắt một số trình tự, thủ tục. Đó là nhận thức chưa đầy đủ.

Thứ nhất: Tại Điều 4 Luật Đất đai 2013 nêu rõ: Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất theo quy định của Luật này và tại Điều 17 Luật Đất đai 2013 quy định Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất thông qua các hình thức sau đây: Quyết định giao đất không thu tiền sử dụng đất, giao đất có thu tiền sử dụng đất, Quyết định cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm, cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê, Công nhận quyền sử dụng đất.

Luật Đất đai 2013 cũng quy định người được quyền sử dụng đất sau khi được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất. Người sử dụng đất được quy định cụ thể tại Điều 5 Luật Đất đai 2013, trong đó có: “Tổ chức trong nước gồm cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức kinh tế, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức sự nghiệp công lập và tổ chức khác;... ”.

Như vậy, theo quy định của pháp luật Việt Nam thì đất đai thuộc sở hữu của toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và quản lý, nhà nước trao quyền cho các đối tượng sử dụng đất thông qua việc giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất. Các chủ đầu tư dự án là đối tượng sử dụng đất để tạo lập công trình, dự án, do đó, phải được Nhà nước giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất  trước khi sử dụng đất.

Thứ hai: Các công trình, dự án trọng điểm của nhà nước, cần làm nhanh, nhưng cũng cần phải làm đúng, làm tốt. Mặt khác, đã là công trình lớn, công trình trọng điểm thì càng phải tuân thủ đầy đủ, chặt chẽ trình tự thủ tục và quy trình, quy phạm quy định.

Thực hiện chức năng quản lý nhà nước về nội dung này, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các chủ đầu tư hoàn thiện các thủ tục về đất đai trước khi triển khai thực hiện dự án và yêu cầu Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo kiểm tra, rà soát các dự án đầu tư công do các ngành và địa phương thực hiện trên địa bàn để yêu cầu hoàn thiện các thủ tục đất đai trong đó có thủ tục giao đất. Đồng thời, Sở Tài nguyên và Môi trường cũng đã có nhiều văn bản gửi các huyện, thị xã, thành phố, các Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng... hướng dẫn và đôn đốc hoàn thiện thủ tục đất đai đối với dự án đầu tư công trên địa bàn tỉnh , trong đó nêu rõ trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền các địa phương trong việc quản lý đất đai trên địa bàn.

Gần đây nhất, ngày 01/12/2023, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản số 6736/TNMT-QHKH, trong đó tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo hoàn thành dứt điểm thủ tục giao đất các dự án đầu tư công trong quý II/2024. Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ tích cực phối hợp với các chủ đầu tư và tăng cường kiểm tra, thanh tra việc thực hiện các thủ tục này trong năm 2024.