Châu Á tăng tốc trên đường đua tiêm chủng

Từ chần chừ đến bứt tốc

Trong những tuần gần đây, việc triển khai vaccine COVID-19 đã tăng tốc ở nhiều quốc gia châu Á-Thái Bình Dương, vượt qua cả tốc độ của Mỹ và những quốc gia châu Âu khác, làm tăng cơ hội nới lỏng một số hạn chế về đại dịch sớm hơn dự kiến.

Trung Quốc hiện chiếm khoảng một nửa trong số 33 triệu mũi tiêm COVID-19 được triển khai mỗi ngày trên toàn thế giới, với 4/5 người trưởng thành ở Bắc Kinh được tiêm ít nhất một liều. Trong tháng trước, Hàn Quốc đã tăng số lượng liều tiêm hằng ngày lên gấp 10 lần, lên khoảng 700.000 mũi. Nhật Bản và Australia hiện đang triển khai số liều tiêm hằng ngày nhiều hơn cả Mỹ và Israel. 53% dân số Mỹ đã được tiêm ít nhất một liều vaccine, trong khi con số này ở Israel là 63%. Tuy nhiên, số liều tiêm trong ngày tại các quốc gia này hiện đang có dấu hiệu chậm lại.

Xét về độ bao phủ vaccine, châu Á vẫn còn thua kém thế giới. Đến nay, mới có khoảng 1/5 người dân châu Á đã tiêm một liều vaccine, so với 37% ở châu Âu và 40% ở Bắc Mỹ, theo số liệu gần đây nhất của Our World in Data. Tuy nhiên, tốc độ tiêm chủng của châu Á đang có dấu hiệu cải thiện. Gần 3/4 số ca tiêm chủng hàng ngày trên thế giới đang được thực hiện ở châu Á, tăng gấp đôi so với chỉ vài tuần trước.

Việc châu Á cuối cùng cũng tăng tốc sau những tháng thiếu hụt vaccine do nguồn cung ban đầu chủ yếu "chảy vào" nước phương Tây, sẽ góp phần đẩy nhanh tỷ lệ tiêm chủng trên toàn cầu.

Theo ước tính của Goldman Sachs, tính đến cuối tháng 6 này, khoảng 25% dân số thế giới sẽ được tiêm ít nhất một liều vaccine COVID-19, tăng so với dự đoán 17% trước đó. Ti lệ này sẽ tăng lên 50% vào tháng 11 tới, cũng theo Goldman Sachs.

Dù con đường phía trước còn nhiều gian nan…

Hiệu trưởng Trường Y tế Công cộng Saw Swee Hock thuộc Đại học Quốc gia Singapore Teo Yik Ying cho biết: "Thế giới đang xem xét nguồn cung vắc xin đầy đủ hơn, có nghĩa là một phần lớn dân số sẽ được tiêm chủng. Nhưng cho đến khi đó, virus sẽ biến đổi ở các dạng khác nhau nên còn rất nhiều việc phải làm".

Con đường phía trước thực sự vẫn còn nhiều khó khăn. Việc triển khai tiêm chủng ở nhiều quốc gia châu Á đang ở giai đoạn đầu, nhiều người mong muốn tiêm vắc xin vẫn đang phải xếp hàng. Một số nước đang phát triển ở Đông Nam Á và Nam Á gặp khó khăn trong việc mua vaccine.

Trung Quốc đại lục, Đài Loan (Trung Quốc) và Malaysia đều đã chứng kiến ​​những đợt bùng phát mới trong những tuần gần đây, trong khi Thái Lan đang phải đối mặt với sự gia tăng số ca mắc mới COVID-19 tồi tệ nhất.

Mối đe dọa về các biến thể mới cũng đang tồn tại trong khu vực. Các nghiên cứu sơ bộ chỉ ra rằng biến thể Delta phát hiện lần đầu tại Ấn Độ có thể làm giảm phần nào hiệu quả của vaccine, nhưng các chuyên gia y tế cho biết hai mũi tiêm vẫn mang lại hiệu quả bảo vệ mạnh mẽ chống lại nguy cơ phải nhập viện hoặc bệnh trở nặng.

… nhưng chiến dịch tiêm chủng của châu Á đang "chạy" nhanh hơn virus

Việc châu Á tăng tốc trên đường đua tiêm chủng là kết quả của một số yếu tố. Các nhà sản xuất vaccine có thể tăng công suất sau khi đầu tư vào các nhà máy mới hoặc đàm phán được các hợp đồng sản xuất tại địa phương. Nhiều nơi trong khu vực cũng đang khuyến khích người dân đi tiêm chủng, chẳng hạn như rút thăm may mắn hoặc viễn cảnh bong bóng du lịch.

Trước đó, việc triển khai tiêm chủng của một số nước châu Á đã bị trì hoãn do hạn chế phê duyệt vaccine. Nhật Bản ban đầu chỉ cấp phép cho vaccine của Pfizer/BioNTech, nhưng trong những tuần gần đây, nước này đã phê duyệt vaccine của Moderna và AstraZeneca.

3 loại vaccine trên cũng được cấp phép tại Hàn Quốc, cùng với vaccine của Johnson & Johnson. Australia đã phê duyệt vaccine của Pfizer và AstraZeneca. Trung Quốc đang sử dụng 7 loại vaccine sản xuất nội địa, bao gồm vaccine của Sinovac và Sinopharm.

Người dân châu Á-Thái Bình Dương đang hy vọng sẽ không phải chờ đợi quá lâu để các chiến dịch tiêm chủng rộng rãi được triển khai, bởi đại dịch đã khiến các quốc gia tổn hại quá nặng nề về mặt con người và kinh tế. Ước tính, các đợt đóng cửa gần đây nhằm đối phó với sự gia tăng số ca mắc mới COVID-19 ở bang Victoria và thành phố Melbourne, Australia, đã khiến nền kinh tế nước này thiệt hại khoảng 2 tỷ USD.

Đầu năm nay, Trung Quốc mới chỉ phân phối một triệu liều vaccine mỗi ngày, một phần là do hạn chế năng lực sản xuất. Các biện pháp kiểm soát đại dịch thành công và số ca nhiễm mới thấp đã khiến một số người dân cảm thấp chưa cấp bách lắm trong việc tiêm phòng.

Tuy nhiên, các đợt bùng phát gần đây đã chiến người dân Trung Quốc không thể lơ là. Cùng với các biện pháp khuyến khích, Trung Quốc hiện đang phân phối khoảng 17 triệu mũi tiêm mỗi ngày. Trước tiên, Trung Quốc nhắm đến các thành phố lớn như Bắc Kinh và Thượng Hải sau đó chuyển sang các thành phố nhỏ hơn. Nhà chức trách địa phương gõ cửa từng nhà để hỗ trợ người dân đăng ký tiêm vaccine, nơi làm việc phát giấy đăng ký tiêm chủng cho người lao động, còn các siêu thị thì tặng đồ miễn phí cho mỗi người dân đi tiêm.

Cách đây 6 tuần, Nhật Bản mới tiêm một liều cho 2% dân số; tỷ lệ này ở Hàn Quốc là 6%. Giờ đây, tỷ lệ người được tiêm chủng đã tăng lên lần lượt là 16% và 29%. Tại Hàn Quốc, đối tượng tiêm chủng được mở rộng, từ nhóm đối tượng ban đầu là người cao tuổi và nhân viên y tế, đến nay, giáo viên, sĩ quan cảnh sát và quân nhân trong tháng này sẽ được tiêm.

Một nhân viên văn phòng 37 tuổi ở Seoul cho biết: "Tháng trước, bố mẹ tôi vẫn đang chờ đợi để được tiêm phòng, nhưng bây giờ tôi nghe nói đồng nghiệp và giáo viên của con tôi cũng sẽ được tiêm vaccine".

Hàn Quốc đã vượt qua mục tiêu ban đầu là tiêm chủng cho ¼ trong số 52 triệu người vào tháng 6 sau khi nhận được lô vaccine Pfizer và Moderna chờ đợi từ lâu. Hàn Quốc hiện đang trên đà triển khai vaccine cho 70% dân số vào tháng 9, mục tiêu được chính phủ đặt ra vào đầu năm nay.

Để tránh lãng phí vaccine, Hàn Quốc đã tạo ra một hệ thống đặt trước theo thời gian thực cho số vắc xin còn sót lại. Tức là, nếu số vắc xin ở một cơ sở tiêm chủng không được sử dụng hết, những người chưa nằm trong danh sách ưu tiên có thể đăng ký và được gọi đến tiêm theo thứ tự. Tuy nhiên, lượng vaccine thừa là khá hiếm, bởi ước tính có tới 98% số liều vaccine được sử dụng tại các cơ sở tiêm chủng.

Bắt đầu từ tháng sau, nhà chức trách Hàn Quốc sẽ dỡ bỏ một số hạn chế cho những người đã tiêm chủng, như không phải đeo khẩu trang và bắt buộc cách ly hai tuần sau khi trở về từ các chuyến đi nước ngoài. Một số địa phương đang tung ra các chương trình giảm giá tại các sân golf và viện bảo tàng cho những người đã tiêm chủng.

Nhật Bản là nước triển khai tiêm vaccine COVID-19 chậm nhất trong nhóm G7, mặc dù đã đảm bảo 364 triệu liều vaccine - gần gấp 3 lần số mũi tiêm cần thiết cho dân số nước này. Nguyên nhân là bởi Nhật Bản yêu cầu thêm các thử nghiệm lâm sàng trên người dân, làm chậm quá trình phê duyệt vaccine. Tuy nhiên, Nhật Bản đang tăng tốc. Do thiếu nhân viên y tế, các y tá và nha sĩ về hưu sẽ được huy động cho chiến dịch tiêm vaccine trước Olympic mùa hè, dự kiến ​​diễn ra vào tháng 7 tới. Các điểm tiêm chủng đại trà đang được thiết lập tại nơi làm việc và khuôn viên trường đại học nước này.

Australia đã mở rộng đối tượng đủ điều kiện để tiêm vaccine và kêu gọi quân đội giám sát quá trình tiêm chủng. Trong hai tháng qua, tỷ lệ người dân được tiêm chủng ở quốc gia này đã tăng gấp đôi, lên 21%. Hãng hàng không Qantas Airways đang giảm giá và tặng thưởng cho những người được tiêm chủng, mặc dù biên giới Australia đã bị đóng cửa phần lớn trong hơn một năm qua.

Singapore, một trong những quốc gia châu Á đầu tiên bắt đầu tiêm chủng, đã tiêm một liều cho hơn 40% dân số và đang thảo luận về "bong bóng du lịch" với Hàn Quốc và Australia.

Những tín hiệu tích cực này đang thúc đẩy hy vọng rằng du lịch trong khu vực có thể phục hồi - một huyết mạch kinh tế quan trọng cho nhiều nước.

Mặc dù mở cửa biên giới hoàn toàn là việc khó có thể thực hiện trong năm nay, nhưng tăng tốc tiêm chủng có nghĩa là các hạn chế đi lại chặt chẽ ở một số khu vực của châu Á có thể được nới lỏng nhanh hơn dự kiến, giúp nền kinh tế phục hồi.