Chính phủ nhiều quốc gia vào cuộc bảo vệ hoạt động hàng không sau đại dịch

Trong bối cảnh thế giới vẫn đang phải vật lộn với những hậu quả của đại dịch Covid-19, Chính phủ nhiều quốc gia đã có những biện pháp kiên quyết bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các hãng hàng không địa phương trước những đề nghị siết nợ, lấy tàu bay của các công ty, tổ chức tài chính cho thuê mua máy bay.

Hoạt động hàng không bắt đầu bước vào giai đoạn hồi phục sau đại dịch, nhưng rất nhiều hãng hàng không trên thế giới bất ngờ bị đẩy vào tình huống khó khăn khi phải đối mặt với những chủ nợ là các “quỹ kền kền”.

Những “chủ nợ” xuất hiện trong bối cảnh ngành hàng không chịu ảnh hưởng nặng nề vì đại dịch đã đi khắp thế giới và yêu cầu hủy đăng ký các tàu bay đang được nhiều hãng hàng không khai thác, gây ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động hàng không đang bước đầu hồi phục tại nhiều quốc gia, thị trường hàng không lớn.

Tại Ấn Độ, thị trường hàng không lớn thứ 3 thế giới, Chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi mới đây đã ra quyết định không cho phép các bên cho thuê tàu, các quỹ “kền kền” thu hồi tàu bay hay yêu cầu xóa đăng ký, buộc xuất khẩu tàu bay. Theo Cirium, Ấn Độ là một trong những thị trường cho thuê tàu bay lớn hàng đầu thế giới khi có tới 75% số tàu bay được giao từ năm 2018 đến 2022 là thực hiện theo hình thức bán và cho thuê lại (sales & lease back), so với trung bình thế giới chỉ là 35%.

Động thái của Chính phủ Ấn Độ diễn ra sau khi hãng hàng không Go First xin bảo hộ phá sản, ngừng hoạt động hôm 3/5/2023. Một số tàu bay trong tổng số 54 tàu bay của Go First đã bị các chủ nợ yêu cầu xoá đăng ký, thu hồi máy bay. Ba doanh nghiệp cho hãng hàng không SpiceJet, một hãng hàng không Ấn Độ khác thuê tàu bay cũng đã gửi đơn lên Cục Hàng không Ấn Độ yêu cầu xóa đăng ký 4 tàu bay mà hãng này đang khai thác hôm đầu tháng 5.

Chính phủ Ấn Độ đã tuyên bố không cho phép các bên cho thuê tàu đưa tàu bay đang khai thác ra khỏi nước này nếu chưa có được thoả thuận với các hãng hàng không. Tổ chức AWG đã giảm 0,5 điểm tín nhiệm của hàng không Ấn độ từ 3,5 xuống 3,0 nhưng có vẻ Chính phủ và các hãng hàng không không mấy quan tâm tới việc này, cho rằng giới chủ tàu đã kiếm được quá nhiều tiền từ việc cho thuê mua tàu bay ở thị trường đang bùng nổ này.

Trước đó, các công ty cho thuê tàu bay gửi đơn yêu cầu hủy đăng ký tàu bay của Go First lên Cục Hàng không Ấn Độ theo Công ước Cape Town (trong đó cho phép bên cho thuê có thể xóa đăng ký tàu bay). Tuy nhiên, Toà án luật công ty quốc gia Ấn Độ đã hủy yêu cầu này, bảo hộ hãng bay và cho phép Go First phục hồi hoạt động.

Ấn Độ đã tham gia Công ước Cape Town vào năm 2018. Tuy nhiên, luật hiện hành bao gồm luật phá sản của quốc gia này đang được ưu tiên xem xét trên công ước Cape Town.

Quyết định của chính phủ Ấn Độ và nhiều quốc gia trên thế giới gần đây đặt ra một thực tế rằng liệu các công ty thuê mua tàu bay nên có cách tiếp cận cân bằng hơn, thay vì chỉ áp dụng Công ước Cape Town một cách cứng nhắc, về quyền của họ trong việc thu hồi máy bay từ các hãng hàng không, đặc biệt là khi các hãng này bị ảnh hưởng do các yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát như đại dịch Covid-19.

Hiện Chính phủ Ấn Độ không cho phép các doanh nghiệp thuê mua tàu bay, các tài phiệt ngân hàng, quỹ đầu tư,... có thể thu hồi tàu bay đang khai thác của các hãng hàng không Ấn độ một cách dễ dãi và cứng nhắc.

Theo nhận định của các chuyên gia hàng không, quyết định của Chính phủ Ấn Độ cũng phản ánh quan điểm của các cơ quan quản lý, chính phủ các nước nhằm bảo vệ hoạt động hàng không và đội tàu của mình trước các “cuộc tấn công” của một số tổ chức cho thuê mua tàu hay các quỹ kền kền, bất chấp việc các hãng hàng không mong muốn được tiếp tục khai thác các tàu bay để hồi phục giao thông và các nghĩa vụ tài chính sau đại dịch, hay các thỏa thuận hợp tác đôi bên cùng có lợi trước đó cùng tình huống bất khả kháng do dịch bệnh.

Quyết định của Chính phủ Ấn Độ cũng phản ánh quan điểm của các cơ quan quản lý, chính phủ các nước nhằm bảo vệ hoạt động hàng không và đội tàu của mình trước các "cuộc tấn công" của một số tổ chức cho thuê mua tàu hay các quỹ kền kền, bất chấp việc các hãng hàng không mong muốn được tiếp tục khai thác các tàu bay để hồi phục giao thông và các nghĩa vụ tài chính sau đại dịch, hay các thoả thuận hợp tác đôi bên cùng có lợi trước đó cùng tình huống bất khả kháng do dịch bệnh.

Trước những dấu hiệu ảnh hưởng tới phục hồi của ngành hàng không, đầu tàu khôi phục kinh tế, hành động của các chính phủ, cơ quan quản lý trong việc bảo vệ đội tàu, quyền lợi của các hãng hàng không được chờ đợi sẽ loại bỏ các rủi ro, tránh tình huống trục lợi từ các tổ chức kinh tế, cho thuê tàu.