Chợ cá sớm giữa lòng thành phố biển

Hải sản Hạ Long thường có tiếng bởi độ tươi ngon, đậm đà, khiến du khách say mê. Thế nhưng không nhiều du khách biết rằng, để có những bữa ăn ngon, các loại hải sản đã có một hành trình dài, từ rất sớm theo tàu thuyền, theo sự vất vả của thuyền chài, thương lái thức đêm, dậy sớm ở chợ cá sớm đầu mối giữa lòng TP Hạ Long.

Rộn ràng chợ cá sớm 

Để “mục sở thị”, chúng tôi có mặt chừng 5h sáng tại Chợ cá đầu mối (phường Cao Xanh, TP Hạ Long). Chợ có khuôn viên rộng, ven biển, khá quy củ với hàng trăm "lốt", chia thành 2 khu vực. Từ sáng sớm, khi ánh bình minh chưa ló rạng, khu chợ đã nhộn nhịp người mua kẻ bán, trên bến dưới thuyền tấp nập. Khắp nơi là các loại hải sản từ to tới nhỏ, được xếp hoặc phân loại thành từng khay... Gây chú ý nhất là nhiều loại thủy hải sản tươi rói, bơi sống vừa được vận chuyển từ tàu lên, bơi trong các chậu, thùng, đổ ra còn nguyên vị nước biển... Đông thương lái và người dân đã chờ sẵn để chọn hàng. Trời càng về sáng, lượng người đổ về chợ càng tấp nập. 

Theo các tiểu thương dày kinh nghiệm gắn bó với chợ thì đa dạng, tươi sống vốn đã là đặc trưng, truyền thống của chợ. Bởi chợ cá gắn liền với các chuyến biển từ đêm hôm trước của ngư dân, nên hải sản thường rất tươi và đa dạng… Chợ cá này có từ lâu, chừng đôi ba chục năm nay. Ban đầu, chợ cá được bố trí ở khu bến cá giáp chợ Hạ Long 1 (phường Bạch Đằng, TP Hạ Long), là nơi cập tàu chuyển các loại cá lớn được đánh bắt ở Cô Tô, Bạch Long Vỹ, ngư trường trên vịnh Bắc Bộ. Một “nhánh” khác của chợ này là điểm tập hợp các tàu, bè đánh bắt trong lộng, quanh khu vực Vịnh Hạ Long, nằm ngay khu vực đường bao biển khu vực Cột 5. Nơi đây chủ yếu chuyển vào bờ các loại hải sản nhỏ, như: tôm, mực, cá nhỏ... đánh bắt trên vùng vịnh, biển gần bờ lân cận… Đầu tháng 9/2020, chợ được chuyển vào khu vực phường Cao Xanh như hiện tại, cách vị trí cũ khoảng 3-4 km nhằm đảm bảo mỹ quan, vệ sinh môi trường vùng biển. 

Dù vậy, đặc trưng của chợ là tươi sống, đa dạng... vẫn được giữ nguyên. Do có không gian, thuận lợi giao thông, lượng cá được đưa về ngày càng phong phú theo mùa. Theo anh Nguyễn Văn Mạnh, chủ hàng chuyên buôn bán ghẹ và các loại hải sản ở chợ, chia sẻ: Để có lượng hàng lớn, tươi ngon, chúng tôi dậy từ khá sớm thu gom, chọn hàng phân loại từ các tàu vận chuyển hải sản từ các ngư trường, hay từ chính thuyền chài đưa hàng vào bến. Thậm chí, chúng tôi có thể nhận đặt hàng, đóng thùng xốp chuyển cho du khách theo yêu cầu ngay trong ngày để đảm bảo độ tươi ngon của hải sản.

Còn chị Nguyễn Thị Liên, chủ hàng có hơn 20 năm kinh nghiệm, chuyên các loại cá, tôm và hải sản tươi sống, kể: Nhiều năm theo nghề, chúng tôi có mối liên hệ chặt chẽ với các tàu cá, thuyền chài. Sau chuyến biển, cá tôm được chuyển tải ngay vào bến. Từ đây, thủy hải sản được phân loại, bán ngay tại chợ, chuyển đi khắp thành phố. Nhiều chủ hàng như chúng tôi còn có hẳn tàu chạy cá... nên hàng lúc nào cũng đảm bảo tươi, ngon, đa dạng.

Theo tìm hiểu, không chỉ chị Liên, anh Mạnh mà ở bến cá này có hàng chục, hàng trăm chủ hàng làm đầu mối buôn bán các loại thủy hải sản khác nhau. Để có hàng thủy hải sản tươi rói, đa dạng, nhiều chủ hàng đã phải thức đêm, dậy sớm, thậm chí từ 21h đêm hôm trước để đón những chuyến hàng đầu tiên cập bến cho tới tận sáng hôm sau.

Các chủ hàng ở đây đều có “mối” quen, hay hợp đồng với các tàu. Các tàu này thường ra khơi sớm để gặp các tàu ngư dân ở ngư trường trên Vịnh Bắc Bộ, rồi chuyển tải thủy hải sản ngay sau chuyến biển vừa kết thúc. Theo chiều ngược lại, thức ăn, nhu yếu phẩm được chuyển lại cho ngư dân cho chuyến biển tiếp theo.

Đối với nhiều loại thủy hải sản tươi sống được phân loại, đưa ngay xuống văng lớn (ngăn dưới sàn thuyền, có lỗ nhỏ thông với biển cho nước lưu thông) hoặc đưa vào thùng sục khí để giữ hải sản tươi sống. Cá và các loại thủy hải sản vì thế được đưa về, cập bến ngay sau chuyến biển, đảm bảo tươi, ngon. Ngoài thủy hải sản đánh bắt ngoài khơi, có nhiều loại thủy hải sản, cá nhỏ được đánh bắt ở các vùng biển quanh Vịnh Hạ Long, nuôi ở các lồng bè hoặc đưa về từ các chợ đầu mối các huyện thị, thành phố quanh đó.

Từ chợ cá đầu mối, thủy hải sản tiếp tục theo xe, thùng sục khí đi khắp các chợ chính thống, đồng thời là nguồn cung cấp chính cho các nhà hàng, khách sạn phục vụ khách du lịch.

Nét hấp dẫn riêng vùng biển

Những ai muốn khám phá, tìm hiểu chợ cá sớm này phải thức dậy từ tinh mơ. Thông thường, thời điểm từ 2h tới 7h sáng, chợ hoạt động nhộn nhịp nhất. Trong ánh nắng mai lấp lánh, những con mực còn nhấp nháy, những con tôm bật tanh tách và những con cá tươi roi rói... vừa chuyển từ thuyền, ghe lên bờ luôn đầy sức hấp dẫn với những người đi chợ sớm. Có khi chưa kịp xem, chưa kịp chọn những con cá ngon thì đã có những mẻ cá mới được chuyển lên. Quả thật đi chợ cá sớm cũng có sự hấp dẫn riêng. Đó là được tận mắt chứng kiến hoạt động của bến cá, ngư dân, chủ hàng lành nghề lựa chọn thủy hải sản, cách bảo quản đảm bảo hải sản tươi ngon... Đi chợ cá sớm cũng là cách để tìm hiểu về một góc cuộc sống sinh động, hành trình từ thủy hải sản tươi sống tới các món ăn đặc sản… 

Chợ cá đầu mối không chỉ thu hút các thương lái, các chủ hàng... Đối với người dân địa phương, một số người đi thể dục cũng tranh thủ tạt vào để mua các loại hải sản tươi ngon về cho gia đình. Với những bà nội trợ thì chợ cá là nơi có thể chọn được nhiều thức ăn tươi ngon, với giá cả phải chăng. Chị Nguyễn Thị Trinh (phường Hồng Gai, TP Hạ Long), nhà cách chợ chỉ chừng 10 phút đi xe máy nên mỗi khi rỗi, chị thường dậy sớm đến chợ tìm mua các loại thủy hải sản cho gia đình. Họ được coi là những người "sành mua" bởi tại đây, hải sản tươi từ tay ngư dân lên bờ mà giá cả lại phải chăng.

"Các loại thủy hải sản ở đây tươi rói, thậm chí còn sống nguyên. Như mớ cá vàng ánh tôi mua được hôm nay khá to mà chỉ có giá 150 nghìn/kg. Thông thường, loại cá này ngoài chợ chính thống phải có giá 200 nghìn/kg. Không chỉ vậy, ở đây còn có cả các loại ngao, ốc, hà... với giá bán cất khá mềm. Ước tính, hầu hết các loại thủy hải sản ở đây đều có giá thấp hơn giá ngoài chợ từ 10-15%.

Không chỉ vậy, lác đác có cả khách du lịch dạo chơi, chụp ảnh chợ cá vào buổi sớm. Nhiều du khách còn đánh cả xe riêng tới thăm chợ, mua hàng đóng thùng xốp về làm quà cho người thân và gia đình sau chuyến du lịch. Anh Phan Dương, du khách Thạch Thất, Hà Nội, cho biết: Tôi rất thích ẩm thực vùng biển mỗi khi tới Hạ Long. Được người bạn địa phương giới thiệu, tôi rất tò mò. Tìm hiểu về ẩm thực là điều thú vị vì mỗi địa phương đều có những đặc trưng riêng về văn hóa, ẩm thực. Và quả thật, chợ cá cho tôi thêm hiểu biết, góc nhìn thú vị về vùng đất này.

Còn chị Nguyễn Thị Nguyệt Ánh (chung cư An Bình, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) lại rất thích được một lần trải nghiệm chợ cá đầu mối, mua được hải sản tươi sống làm quà cho người thân. "Tuy giá cả không rẻ hơn nhiều so với chợ chính thống nhưng điểm hấp dẫn người mua ở đây là có thể chọn lựa khá thoải mái, hải sản còn tươi nguyên, chưa bị ướp đá. Tôi hoàn toàn yên tâm khi mua những con tôm tít trong veo búng lách tách, những con mực da còn nhấp nháy, mấy con cá mú, cua, ghẹ đều còn sống, trông rất thích" - chị Ánh chia sẻ.

Ngoài ra, thương lái các tỉnh lân cận cũng đánh cả đoàn xe về đây thu gom hải sản mang đi bán khắp nơi. Người mua, người bán ngay bên biển, trong ánh nắng ban mai tạo nên bức tranh bình dị về cuộc sống, hoạt động của một khu chợ được ví là chợ "không ngủ" giữa lòng thành phố, tạo nên thêm một nét độc đáo của cuộc sống vùng biển.