Chọn hương thắp an toàn ngày Tết, tránh hại sức khỏe

Thắp hương thờ cúng ông bà tổ tiên là truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam mỗi dịp lễ Tết. Chọn loại hương nào để đảm bảo an toàn cho sức khỏe là điều ai cũng cần biết. 

Tàn càng cong, càng độc

Những ngày này, thị trường hương tết khá sôi động. Các chủ bán hàng luôn giới thiệu cho khách hàng các hương mới có mùi thơm của hoa hồng, hoa quế, hoa nhài... và đặc biệt mùi thơm lưu lại rất lâu. Rồi có loại hương đốt xong có tàn trắng xóa, tàn cuốn lại rất đẹp mắt. Tuy nhiên theo PGS.TS Phạm Gia Điền, Viện Hóa học, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, hương khi đốt càng có tàn đẹp càng dễ chứa hóa chất độc hại.

Với những loại hương có tàn trắng như vôi, như tuyết, được làm bằng bột đá vôi (CaCO3) dùng trong xây dựng. Đá vôi được các cơ sở sản xuất hương mua trên thị trường với giá rẻ, đem về trộn với mùn cưa theo tỉ lệ nhất định, vôi với mục đích tạo màu trắng như tuyết cho tàn hương và để cắt giảm chi phí cho thảo mộc.

Trước đây, các cơ quan chức năng cũng đã phát hiện về việc hương tẩm hóa chất như H3PO4 để cuốn tàn. Đến nay, nhiều loại hương giá siêu rẻ đều có mặt hóa chất này, rất độc hại cho sức khỏe. Ngoài ra hiện nay trên thị trường có hàng trăm mẫu hương trầm được bày bán với màu sắc sặc sỡ, bắt mắt: xanh, đỏ, vàng,… đề bên ngoài dòng chữ 100% thiên nhiên.

Nhưng thực chất, chính những loại hương có màu sắc nhạt nhòa mới thật sự nguyên chất bởi gỗ trầm hương chỉ có một màu nâu đặc trưng duy nhất. Bên cạnh đó, mùi của hương trầm cao cấp rất nhẹ nhàng, thanh thoát, không nồng nhưng lại rất thơm. Còn hàng nhái vì với trộn bã mía, bột cưa và tẩm thêm chất hóa học nên mùi thơm rất nồng gắt như mùi nước hoa, ngửi nhiều sẽ gây cảm giác đau đầu, chóng mặt.

Một giám đốc công ty chuyên sản xuất hương từ thảo mộc cho biết, để sản xuất nhang thắp, người ta sử dụng các loại hóa chất để tạo mùi thơm, độ cong của tan nhang và chất keo kết dính. Khi đốt, ngoài mùi thơm của hóa chất, chất keo kết dính cháy và tạo ra hai loại khí độc hại là formaldehyde và benzen.

Nhang càng thơm, tàn càng cong thì lượng hoạt chất đưa vào nhang càng lớn. Chất khí này sẽ khiến người hít phải bị khó chịu, ảnh hưởng đến sức khỏe và gây ô nhiễm môi trường. Lý do để nhang có tàn cong là người ta phải nhúng nó vào hóa chất khiến chất tăm tre trong nhang không cháy hết. Ngược lại, loại hương cháy đến đâu tàn rơi đến đấy thì không có hóa chất tạo tàn cong.

Các thành phần hóa học ngâm, tẩm vào que hương khi cháy tạo ra các chất độc hại làm cay mắt, ngạt thở, nhức đầu. Tiếp xúc thường xuyên và lâu dài dễ gây mờ mắt, các bệnh về đường hô hấp, nguy hiểm nhất là có thể dẫn đến ung thư.

Do vậy khi chọn hương, nên chọn loại có thành phần tự nhiên. Hương từ gỗ trầm được coi là tốt nhất và an toàn cho sức khỏe nhất. Ngoài ra các loại hương từ thảo mộc, thảo dược khác cũng có giá thành phải chăng, không gây hại cho sức khỏe, hiện bán khá nhiều trên thị trường.

Nên chọn hương có nguồn gốc tự nhiên

Theo PGS.TS Phạm Gia Điền, không chỉ là một loại hương thắp mà phải tạo ra không gian ấm cúng, trang nghiêm và an toàn trong nhà. Do đó người dùng nên chọn loại hương có nguồn gốc hoàn toàn từ thiên nhiên. Ví dụ các loại hương truyền thống, sử dụng nguyên liệu hoàn toàn là các chất tự nhiên, không có hóa chất tạo tàn hay tạo mùi. Hoặc thị trường loại hương từ cây ngải cứu hay loại hương có pha trộn tinh dầu tự nhiên. Không giống như các loại nhang khác, làm cay mắt và rất khó chịu thì loại nhang này giúp an thần, sảng khoái.

Tinh dầu ngải cứu có trong hương giúp đuổi muỗi ở các ngóc ngách trong nhà. Chỉ cần đốt liên liên tục 2-3 ngày là ruồi muỗi sẽ không còn lảng vảng nữa. Điều đặc biệt nữa là nhang còn giúp xử lý mùi hôi trong nhà do khói thuốc, chó mèo, nấu ăn, ô nhiễm không khí…

Theo chuyên gia, muốn biết nhang thắp có dùng keo kết dính hay không, chỉ cần cho vào nước. Nhang dùng keo sẽ không tan ra và rất lâu mới thấm nước. Còn hương sản xuất từ nguyên liệu tự nhiên, khi cho vào nước sẽ tan ra nhanh chóng. Khi đốt, hương tỏa mùi thơm nhẹ của ngải cứu, có tác dụng an thần, không cay mắt, không gây dị ứng mũi. Ngoài ra, hương nhang còn có thể xua đuổi côn trùng, khử mùi ẩm mốc, mùi hôi trong nhà hiệu quả.

Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Viện Nghiên cứu và Phát triển ngành nghề nông thông Việt Nam (VIRI) cho rằng, giống như khói thuốc lá, khói than, khói từ các sản phẩm hương độc hại có chứa các chất có hại cho sức khỏe như benzen, toluene, xylenes… Trước đây, người sản xuất hương truyền thống thường sử dụng hương liệu là gỗ trầm nên hương không độc hoặc rất ít độc. Còn ngày nay, hương chủ yếu được làm từ mùn cưa của gỗ tạp rồi pha thêm hóa chất để tạo mùi thơm, để đậu tàn gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người.

Xu hướng sản xuất hương tự nhiên sử dụng 100% nguyên liệu từ cỏ cây trồng trong tự nhiên như bời lời, quế, hồi, thảo quả, hương bài… từ lâu đã hình thành. Sử dụng hương tự nhiên thân thiện với môi trường, không độc: hương ít khói, ít bụi có mùi thơm đặc biệt.

Tinh dầu sử dụng tinh chất của cây cỏ trong thiên nhiên hoặc trồng trong vườn nhà. Tinh dầu được sản xuất nhằm mục đích phục vụ sản xuất nến và hương. Tinh dầu mang đến hương thơm tự nhiên, tạo cảm giác thư thái dễ chịu ngoài ra tinh dầu tự nhiên là bài thuốc dân gian hữu hiệu.

Điều đáng nói là giá thành các loại hương này khá rẻ, chỉ đắt hơn các loại hương trôi nổi không rõ nguồn gốc trên thị trường.

Người tiêu dùng nên xem kỹ thành phần của hương, ưu tiên chọn các loại hương có nguồn gốc tự nhiên, vừa bảo vệ sức khỏe, vừa tạo ra không gian ấm cúng trong gia đình trong những ngày lễ.