Chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng tránh và giảm thiểu thiệt hại do thiên tai

Ngày 20/5, Thường trực Tỉnh ủy họp giao ban để nghe và cho ý kiến tình hình triển khai Chỉ thị 14-CT/TU ngày 11/8/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy “về tăng cường chủ động các biện pháp phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai trên địa bàn tỉnh” cùng nhiều nội dung quan trọng khác. Đồng chí Nguyễn Xuân Ký, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh chủ trì.

Quảng Ninh là địa phương ven biển, địa hình chia cắt mạnh, là một trong những địa phương chịu ảnh hưởng lớn của hầu hết các loại hình thiên tai, biến đổi khí hậu. Thực tiễn này đã gây không ít khó khăn cho công tác phòng, chống thiên tai của tỉnh. Với nỗ lực không ngừng, trong những năm qua, tỉnh luôn quan tâm thích đáng cho công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai và luôn xác định đây là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, thường xuyên của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội với phương châm “3 trước, 4 tại chỗ”.

Chỉ thị 14-CT/TU ngày 11/8/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường chủ động các biện pháp phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai trên địa bàn tỉnh được ban hành đã thể hiện tinh thần chủ động cả về tư duy, ý chí và hành động của tỉnh trong việc hoạch định chủ trương, thể hiện sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo cả hệ thống chính trị trong công tác phòng, chống và khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra.

Thực hiện Chỉ thị 14-CT/TU, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các cấp ủy Đảng, HĐND, UBND các cấp và các sở, ngành, địa phương, đơn vị triển khai thực hiện. BCH Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết 10-NQ/TU ngày 26/9/2022 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo đảm an ninh nguồn nước giai đoạn 2022-2030. Trong Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 cũng đã có nhóm nhiệm vụ giải pháp về phòng, chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Qua gần 3 năm triển khai Chỉ thị đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Đó là tạo sự chuyển biến rõ nét, thực chất về nhận thức, trách nhiệm và hành động của các cấp uỷ Đảng, chính quyền, hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội về vai trò quan trọng của công tác phòng, chống thiên tai thể hiện qua sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt từ tỉnh đến địa phương, sự vào cuộc của toàn hệ thống chính trị, các lực lượng vũ trang. Vai trò, năng lực quản lý nhà nước về phòng, chống thiên tai được tăng cường. Các quy định, quy phạm yêu cầu trong công tác phòng, chống thiên tai được thực hiện đồng bộ, thống nhất ở các cấp và dần đi vào nền nếp. Lực lượng làm công tác phòng chống thiên tai các cấp được đào tạo theo hướng ngày càng chuyên nghiệp. Nguồn lực đầu tư cho phòng, chống thiên tai ngày càng được quan tâm, nhất là đầu tư cho công trình đê điều, hồ đập, khu neo đậu tàu thuyền tránh, trú bão… 

Công tác thông tin, cảnh báo về thời tiết, thiên tai; việc chỉ đạo phòng chống, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai của các cấp chính quyền từ tỉnh đến cơ sở đảm bảo kịp thời, phù hợp. Công tác phổ biến, tuyên truyền được tăng cường, tạo sự chuyển về nhận thức và kỹ năng phòng, chống thiên tai của người dân. Công tác hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai từ tỉnh đến các địa phương cũng được thực hiện kịp thời, huy động được sự vào cuộc của người dân và cả hệ thống chính trị theo phương châm “4 tại chỗ”.

Qua thảo luận, Thường trực Tỉnh ủy đánh giá cao sự nỗ lực của các cấp, ngành, địa phương trong thực hiện Chỉ thị 14 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, mang lại kết quả rõ nét. Trong gần 3 năm qua không có sự cố thiên tai lớn. Thiệt hại về vật chất do thiên tai gây ra ngày càng giảm thấp so với giai đoạn trước, góp phần giữ được địa bàn an toàn, ổn định, phát triển. Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn tư tưởng chủ quan, lơ là trong phòng, chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn của một số bộ phận cán bộ, đảng viên, nhân dân, doanh nghiệp; chất lượng xây dựng một số kịch bản, phương án cũng như cơ chế phối hợp giữa các sở, ngành, chính quyền địa phương các cấp khi có sự cố xảy ra còn ở mức độ; năng lực dự báo, cảnh báo, theo dõi, giám sát thiên tai chưa được kịp thời, sát thực tiễn...

Năm 2024 dự báo sẽ có diễn biến thiên tai phức tạp gồm cả nắng nóng, hạn mặn, dông lốc, mưa đá hơn mức bình thường, đặc biệt bão, lũ, ngập lụt xuất hiện nhiều, tập trung vào nửa cuối năm. Thường trực Tỉnh ủy yêu cầu các sở, ngành, địa phương tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh để chủ động ứng phó, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai năm 2024. Đồng thời, phải xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, thường xuyên của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, trước hết là của người đứng đầu các cấp, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị. Trong đó, phải bám sát phương châm “3 trước, 4 tại chỗ”, “Hành động sớm, chủ động trước thiên tai”, tuyệt đối không lơ là, chủ quan, mất cảnh giác để chủ động và tích cực ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai; đổi mới tư duy cách tiếp cận theo tinh thần quản trị, quản lý rủi ro thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu để xây dựng phương án phòng ngừa, ứng phó và phục hồi tái thiết.

Mục tiêu cao nhất giảm đến mức thấp nhất thiệt hại về tính mạng, tài sản cho người dân, bảo đảm an toàn và tính mạng cho người dân trước thiên tai, nhất là bão, lũ, sạt lở đất, lũ quét; phát triển bền vững; xây dựng cộng đồng, xã hội an toàn trước thiên tai; kiện toàn tổ chức lực lượng làm công tác phòng, chống thiên tai theo hướng tinh gọn và chuyên nghiệp; nâng cao năng lực theo dõi giám sát, dự báo, cảnh báo thiên tai kịp thời đạt trình độ tiên tiến; tuyệt đối không để xảy ra tai nạn giao thông thủy, tàu nghỉ đêm trên vịnh, tàm tham quan vịnh do thời tiết xấu, cực đoan mà có liên quan đến sự chủ quan.

Một số mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể cũng được đưa ra. Đó là 100% cơ quan, tổ chức và hộ gia đình vùng bị ảnh hưởng của thiên tai được tiếp cận đầy đủ, kịp thời thông tin về thiên tai. Kiện toàn tổ chức, bộ máy, nâng cao năng lực của lực lượng tham mưu hỗ trợ chỉ đạo phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; hoàn thiện cơ sở dữ liệu phòng chống thiên tai trên địa bàn tỉnh. Phấn đấu 100% cơ quan hành chính các cấp, tổ chức và hộ gia đình vùng ảnh hưởng thường xuyên của thiên tai được tiếp nhận đầy đủ thông tin, tài liệu về thiên tai và rủi ro thiên tai, hiểu biết kỹ năng phòng tránh thiên tai; 100% lực lượng làm công tác phòng, chống thiên tai được đào tạo, tập huấn, trang bị đầy đủ kiến thức và trang thiết bị cần thiết; 100% tổ chức, hộ gia đình đảm bảo các yêu cầu phòng, chống thiên tai theo phương châm “4 tại chỗ”.

Tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng, nhà ở của người dân đủ khả năng chống chịu trước thiên tai theo mức thiết kế. Tập trung khắc phục, xử lý 100% vị trí trọng điểm đê điều đặc biệt xung yếu; hoàn thành sửa chữa, nâng cấp hồ đập thủy lợi bị hư hỏng, xuống cấp. 100% khu vực trọng điểm xung yếu về phòng, chống thiên tai được theo dõi, giám sát chủ động, nhất là các điểm nguy cơ sạt lở lớn trên tuyến đường, ngầm tràn, bãi thải mỏ được lắp đặt hệ thống theo dõi, giám sát; 100% tàu cá đánh bắt vùng khơi và vùng lộng được lắp đặt hệ thống giám sát, bảo đảm thông tin liên lạc.

Thường trực Tỉnh ủy cũng thống nhất một số định hướng lớn về phòng, chống thiên tai, biến đổi khí hậu. Trong đó, yêu cầu Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương, ngành sớm hoàn thành phân vùng rủi ro đối với từng loại hình thiên tai để có thể đưa ra những giải pháp phòng, chống thiên tai phù hợp với từng khu vực và từng loại hình thiên tai trên địa bàn tỉnh. Chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị đặc biệt coi trọng công tác lập kế hoạch phòng chống thiên tai hàng năm; xây dựng và triển khai các nguyên tắc và cơ chế phối hợp thực hiện biện pháp phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu. Sớm hoàn thành xây dựng phương án quản lý rủi ro thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu trên địa bàn tỉnh và từng địa phương; phương án phòng ngừa, ứng phó và phục hồi tái thiết. Thường xuyên rà soát, bổ sung, hoàn thiện phương án, kế hoạch, chuẩn bị đầy đủ lực lượng, phương tiện sẵn sàng ứng phó khi có tình huống thiên tai xảy ra, không để bị động, bất ngờ.

Cùng với đó, sớm hoàn thành xây dựng phương án phòng, chống lũ của các tuyến sông có đê, phát triển hệ thống đê điều và kết cấu hạ tầng phòng chống thiên tai; xây dựng phương án chủ động tích trữ, điều hòa, phân phối, khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước; phòng, chống khắc phục hậu quả tác hại do nước gây ra. Tăng cường bảo vệ rừng phòng hộ, rừng đặc dụng và hệ sinh thái rừng đầu nguồn. Huy động sử dụng mọi nguồn lực cho ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng ngừa, khắc phục hậu quả thiên tai.

Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới, Thường trực Tỉnh ủy yêu cầu tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, tổ chức Đảng; nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối vối công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, gắn trách nhiệm người đứng đầu và cụ thể hóa trách nhiệm cá nhân trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành tổ chức thực hiện. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát công tác chuẩn bị cho công tác phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, nhất là thời điểm trước mùa mưa lũ đang đến gần.

Tiếp tục rà soát, kiện toàn Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự từ cấp tỉnh đến cơ sở theo quy định của pháp luật. Đẩy mạnh công tác truyền thông, thông tin thường xuyên, liên tục, sâu rộng, đảm bảo việc truyền tải thông tin nhanh nhất, kịp thời nhất, chính xác nhất cho người dân. Nâng cao năng lực cảnh báo sớm, chất lượng dự báo thông tin phục vụ việc chỉ đạo, điều hành phòng chống, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai của các cấp chính quyền từ tỉnh đến cơ sở, đến người dân, doanh nghiệp đảm bảo kịp thời, phù hợp, kịp thời, chính xác. Xây dựng, cập nhật cơ sở dữ liệu phòng chống thiên tai trên địa bàn tỉnh. Phát triển và hiện đại hóa, tự động hóa mạng lưới quan trắc chuyên dùng. Đẩy mạnh xã hội hóa, dịch vụ hóa một số hoạt động khí tượng thủy văn và ứng dụng khoa học công nghệ vào việc theo dõi, giám sát thông tin để nâng cao chất lượng dự báo thời tiết, thiên tai.

Thường trực Tỉnh ủy cũng yêu cầu phải nâng cao năng lực chống chịu với biến đổi khí hậu của hệ thống cơ sở hạ tầng; phát huy sức mạnh và vai trò của MTTQ và các tổ chức chính trị xã hội, đoàn thể và nhân dân trong việc phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong chia sẻ thông tin, đào tạo cán bộ, phổ biến các kinh nghiệm ứng phó, khắc phục sự cố, thiên tai.

Cùng ngày, Thường trực Tỉnh ủy cũng nghe và cho ý kiến về nhiệm vụ trong tuần cùng nhiều nội dung quan trọng khác.