Chủ động ứng phó với thời tiết cực đoan

Thời gian qua, thời tiết cực đoan mưa lớn kèm dông lốc, mưa đá đã xảy ra liên tiếp ở các tỉnh phía Bắc, trong đó có Quảng Ninh, Hà Nội, Hà Giang, Lai Châu, Sơn La... Một điều đáng lo ngại là hiện tượng thời tiết cực đoan này khó có thể cảnh báo sớm nhưng lại tiềm ẩn rất nhiều nguy hiểm, đòi hỏi mỗi người dân phải chủ động phòng tránh. 

Những tháng vừa qua, trên địa bàn các tỉnh Hà Giang, Lai Châu, Sơn La… đã liên tiếp xảy ra các trận dông lốc, mưa lớn kèm mưa đá, đã gây nhiều thiệt hại về tài sản và cây trồng của người dân. Như tại huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu, mưa đá lớn trên diện rộng đã xảy ra khiến nhiều nhà dân bị thủng mái tôn, hư hại nhiều hoa màu. Tại huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, mưa lớn kèm dông lốc đã khiến 9 nhà dân bị tốc mái, trong đó 5 nhà bị tốc mái hoàn toàn. 

Còn tại tỉnh Hà Giang, trận mưa đá kéo dài đã khiến 1.291 ngôi nhà tại các xã Bạch Đích, Phú Lũng, Thắng Mố, Sủng Cháng, Sủng Thài, Hữu Vinh (huyện Yên Minh) và một số xã tại Mèo Vạc bị hư hỏng mái. Dông, lốc cũng làm tốc mái Trường THCS Xín Cái (Vèo Vạc) và trên 20 ngôi nhà tại xã Lũng Cú, Phố Cáo (Đồng Văn), Xín Cái, Khâu Vai (Mèo Vạc). Trên 273ha ngô, hoa màu bị thiệt hại do mưa đá, trong đó trên 243ha tại huyện Yên Minh và 30ha tại Mèo Vạc; hư hỏng 69 chuồng trại chăn nuôi.

Thời gian qua, mưa đá, dông lốc đã xuất hiện ở nhiều tỉnh miền Bắc, nhất là khu vực miền núi gây thiệt hại nhà cửa, hoa màu, các công trình dân sinh… Trong đó, Quảng Ninh cũng nằm trong vùng bị ảnh hưởng, tuy nhiên thiệt hại của mưa đá, dông lốc đối với các địa phương của tỉnh không đáng kể.

Những năm qua, do biến đổi khí hậu, ảnh hưởng của hiện tượng El Nino nên thời tiết cực đoan xuất hiện ngày càng nhiều và bất ngờ. Theo dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia, trong tháng 5/2024, hiện tượng nắng nóng và nắng nóng gay gắt trên cả nước dự báo xuất hiện nhiều hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ, trong đó một số ngày dự báo sẽ xuất hiện nắng nóng đặc biệt gay gắt. Tuy nhiên, trong thời kỳ dự báo trên, người dân cũng cần đề phòng các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như mưa dông kèm theo lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh, đặc biệt là vào thời điểm chiều và đêm.

Cảnh báo hiện tượng thời tiết nguy hiểm trên còn có thể xảy ra ở miền Bắc, miền Trung và cả miền Nam, nhất là thời điểm tháng 5 và nửa đầu tháng 6. Đáng chú ý là trong năm 2024, hiện tượng dông, lốc, sét, mưa đá sẽ xảy ra nhiều hơn so với trung bình nhiều năm.

Theo dự báo, hiện tượng El Nino xuất hiện từ giữa năm 2023 và tiếp tục duy trì sang năm 2024. Sau El Nino suy yếu chuyển sang La Nina vào cuối năm 2024. Nếu diễn biến như trên thì năm nay thời tiết sẽ có nhiều biến động, nhiều hình thái thời tiết cực đoan như nắng nóng, mưa dông, lũ lụt; đáng chú ý có thể hoạt động của bão, áp thấp nhiệt đới tập trung nhiều hơn vào nửa cuối mùa bão. Đồng thời bão, áp thấp nhiệt đới trên biển Đông có thể hình thành nhiều hơn, dự báo có từ 11-13 cơn bão.

Cùng với đó, năm 2024 được dự báo tổng lượng mưa sẽ thấp hơn so với trung bình nhiều năm, cùng với sự xuất hiện sự chuyển pha ENSO, do vậy thời tiết khí hậu thường có những biến động mạnh trên phạm vi toàn quốc và khu vực Biển Đông, đề phòng bão mạnh, hướng di chuyển phức tạp, mưa lớn cục bộ, các hiện tượng thời tiết nguy hiểm khác trên phạm vi toàn quốc vào cuối mùa. 

Có thể thấy, thời tiết năm nay được dự báo diễn biến bất thường, cực đoan, nguy hiểm. Là một trong những tỉnh, thành phố ven biển, Quảng Ninh luôn phải đối diện với những thách thức to lớn do ảnh hưởng của thời tiết. Chính vì vậy, để giảm thiểu thấp nhất những thiệt hại do thiên tai gây ra, các địa phương, cơ quan, ban, ngành và người dân cần chủ động phương án sẵn sàng ứng phó với tình hình thời tiết xấu, thiên tai cực đoan có thể xảy ra.