Chủng nấm men trong ruột tạo ra độc tố gây viêm loét đại tràng

Theo một nghiên cứu mới, một số chủng nấm men trong ruột người có thể tạo ra độc tố, góp phần gây ra bệnh ruột kích thích (IBD). Đó là chủng nấm men Candida albicans với khả năng "gây hại cao".

Mặc dù chúng không phải là vấn đề khi được giữ ở trạng thái cân bằng, nhưng trong ruột của những người bị IBD, nấm dường như sinh sôi nảy nở, gây viêm nhiễm.

Viêm loét đại tràng

Nghiên cứu tập trung vào một dạng IBD được gọi là viêm loét đại tràng (UC), được thể hiện bằng tình trạng viêm và loét thường xuyên ở lớp niêm mạc trong ruột già. Ngay ở phần ruột này, nấm cũng có rất nhiều và đa dạng. Khi các nhà khoa học so sánh đầu ruột già của 40 bệnh nhân UC với 38 đối chứng không mắc IBD, họ nhận thấy các chủng C. albicans biểu hiện quá mức trong ruột của những người mắc UC. Ở những trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân càng có nhiều khả năng cho thấy lượng Candida dồi dào hơn trong đại tràng của họ.

Để kiểm tra tác động của các chủng này như thế nào, các nhà nghiên cứu đã tiến hành thử nghiệm ở chuột. Ở những con chuột không bị viêm ruột kết, các chủng nấm men được xác định ở người không sinh sôi nảy nở. Nhưng ở những con chuột bị viêm ruột kết, bắt chước UC, nấm men đã thực hiện điều đó. Quan sát kỹ hơn, các nhà nghiên cứu nhận ra một số chủng nấm men đang sản sinh một loại độc tố mạnh gọi là candidalysin, có thể làm hỏng tế bào miễn dịch khiến tình trạng viêm nặng hơn.

Ngay cả khi những con chuột ốm yếu nhất được cho uống steroid, một loại thuốc phổ biến cho UC, các chủng nấm đường ruột "gây hại cao" vẫn tiếp tục tiết ra độc tố. Điều này có thể giải thích tại sao các phương pháp điều trị IBD hiện tại thường không giải quyết hết triệu chứng.

Nhà nghiên cứu Iliyan Iliev đến từ Weill Cornell Medicine tại Đại học Cornell, Mỹ, cho biết: “Phát hiện của chúng tôi cho thấy chủng C. albicans không gây viêm ruột tự phát ở vật chủ có khả năng miễn dịch còn nguyên vẹn. Nhưng chúng nở ra trong ruột khi bị viêm, có thể là một yếu tố ảnh hưởng đến phản ứng với liệu pháp trong các mô hình của chúng tôi và có lẽ cả ở bệnh nhân."

Nói cách khác, đối với hầu hết những người bình thường, các chủng C. albicans không phải là vấn đề. Ngay cả những chất tạo ra độc tố gây hại tế bào cũng có thể giúp ích cho hệ thống miễn dịch. Tuy nhiên, trong ruột của người bị UC, khi tình trạng viêm lan rộng, một số chủng nấm men này dường như bùng phát, gây hại nhiều hơn lợi.

Nghiên cứu sẽ hỗ trợ cho các phương pháp điều trị IBD

Vẫn còn những tranh luận về việc chất độc từ nấm men có trước, hay chứng viêm có trước.

Trong phòng thí nghiệm, các nhà khoa học phát hiện độc tố candidalysin được tạo ra thông qua nấm men có thể làm hỏng tế bào miễn dịch cụ thể, được gọi là đại thực bào. Đổi lại, điều này có thể kích hoạt một "cơn lốc" các cytokine, là các protein thúc đẩy quá trình viêm thông qua hệ thống miễn dịch.

Ở chuột, nấm men sản sinh độc tố gây ra sự mở rộng các tế bào T và các tế bào bạch cầu được gọi là bạch cầu trung tính, có thể gây viêm và dẫn đến tổn thương mô.

Bạch cầu trung tính thường có nhiều hơn ở người có IBD hoạt động, kết quả mới cho thấy sự hiện diện của chúng có thể liên quan đến sự gia tăng độc tố nấm. Khi các nhà nghiên cứu chặn đường truyền tín hiệu cytokine có tác dụng kích thích bạch cầu trung tính hoạt động trên các mô hình chuột, đã làm giảm tình trạng viêm đại tràng tổng thể.

Do vậy, có thể nói rằng, những con đường tín hiệu này có thể cung cấp cho các nhà sản xuất thuốc một mục tiêu cho các phương pháp điều trị IBD trong tương lai. Các liệu pháp kháng nấm trực tiếp cũng có thể hữu ích. So với hệ vi sinh vật đường ruột, vẫn có rất ít nghiên cứu về nấm trong ruột của chúng ta, được gọi là mycobiota.

Trong năm 2008 đến 2018, số lượng ấn phẩm được đánh giá ngang hàng về hệ vi sinh vật nhiều hơn gần trăm lần so với mycobiota. Vi khuẩn và nấm trong ruột có tác dụng tương tự với hệ thống miễn dịch và dinh dưỡng chúng ta cung cấp. Ngoài ra, chúng cũng có thể tương tác với nhau, một số vi khuẩn có vẻ kiểm soát được C. albicans.

Trong khi các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra mối liên hệ giữa mycobiota và IBD, đây là một trong những nghiên cứu đầu tiên tìm hiểu cơ chế đằng sau mối quan hệ này. Công việc tiếp theo của các nhà nghiên cứu là xem xét cách nấm men sản sinh độc tố gây viêm ruột kết.