Cần lấy phát triển kinh tế làm trọng tâm

Giai đoạn 2011-2015, tỉnh đã dành và huy động nguồn lực gần 60.000 tỷ đồng cho chương trình NTM. Bước sang giai đoạn 2016-2020, với chủ trương chuyển dần từ “lượng” sang “chất”, tỉnh xác định lấy nhóm tiêu chí phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập là trọng tâm, có tính chất quyết định, lan toả cho các tiêu chí còn lại. Do đó, tỉnh đã quy định các địa phương phải dành tối thiểu 50% kinh phí để hỗ trợ phát triển sản xuất. Tuy nhiên, thực tế cho thấy các địa phương chỉ chạy theo các dự án hạ tầng mà quên đi mục tiêu cốt lõi của chương trình.

Do chưa được chú trọng phát triển sản xuất nên nhiều nơi vẫn còn sản xuất theo hướng manh mún, nhỏ lẻ. Trong ảnh: Người dân xã Đông Hải, huyện Tiên Yên đang gieo cấy lúa mùa.

Theo kế hoạch, năm nay huyện Bình Liêu sẽ có gần 25 tỷ đồng dành cho chương trình xây dựng NTM. Tính đến hết tháng 9, khối lượng thực hiện đạt gần 8 tỷ đồng, nhưng địa phương này mới chỉ giải ngân được gần 3,8 tỷ đồng (đạt 16% so với kế hoạch) và phần lớn dành cho các dự án hạ tầng. Trong gần 8 tỷ đồng khối lượng thực hiện thì có tới 6,6 tỷ đồng là của các dự án hạ tầng và chỉ vỏn vẹn chưa đầy 1 tỷ đồng của các dự án phát triển sản xuất. Chính vì khối lượng thực hiện các dự án phát triển sản xuất thấp nên đi qua 3/4 thời gian năm 2016, có tới 5/7 xã của huyện Bình Liêu vẫn “trắng” các dự án dành cho sản xuất. Bức tranh này cũng không khá hơn ở huyện Hải Hà khi trong số 59,9 tỷ đồng đã được giải ngân thì tỷ lệ giải ngân cho phát triển sản xuất đạt chưa đầy 2,4 tỷ đồng. Điều đáng tiếc là Bình Liêu và Hải Hà không phải là 2 địa phương cá biệt có khối lượng thực hiện và tiến độ giải ngân vốn dành cho phát triển sản xuất thấp, mà đây đang là “căn bệnh” chung của các địa phương còn lại trên địa bàn toàn tỉnh.

Không những thế, tại một số địa phương khác, việc dành nguồn lực cho phát triển sản xuất còn bị “bỏ ngỏ” sang một bên và chỉ tập trung cho các dự án hạ tầng. Theo thống kê của Sở NN&PTNT, sau 9 tháng mới chỉ có 6 địa phương (Hải Hà, Đầm Hà, Tiên Yên, Bình Liêu, Ba Chẽ và Cô Tô), được tỉnh phê duyệt các dự án phát triển sản xuất với kinh phí gần 87 tỷ đồng. Những địa phương còn lại chưa có dự án phát triển sản xuất nào được phê duyệt.

Phân tích về thực trạng đáng buồn trên, đồng chí Ngô Tất Thắng, Phó Ban Điều hành OCOP, Ban Xây dựng NTM tỉnh cho biết:  Qua kiểm tra chúng tôi nhận thấy, việc các địa phương có khối lượng thực hiện và giải ngân vốn các dự án phát triển sản xuất đạt thấp, xuất phát từ những nguyên nhân chính sau: Hầu hết các địa phương chưa chuẩn bị tốt công tác chuẩn bị đầu tư; không chuẩn bị các dự án sản xuất nên khi cấp huyện phân bổ kinh phí hỗ trợ xây dựng NTM, hầu hết các xã chỉ quan tâm giải ngân nguồn vốn hạ tầng, không có dự án hỗ trợ sản xuất nên nhiều đơn vị đã không giải ngân được nguồn vốn này. Tại nhiều địa phương, việc lựa chọn, phân bổ vốn thực hiện các dự án (mô hình) phát triển sản xuất thường do phòng nông nghiệp hoặc phòng kinh tế thực hiện hoặc định hướng và giao cho cấp xã lựa chọn thực hiện nên khi triển khai không thu hút được nhiều người dân tham gia, dẫn đến vốn sản xuất không triển khai được (điển hình là các xã thuộc huyện Vân Đồn, huyện Hoành Bồ). Một số địa phương còn thiếu sâu sát trong hướng dẫn, chỉ đạo các xã phân bổ vốn cho xây dựng NTM, do đó có xã phân bổ vốn sản xuất không đảm bảo tỷ lệ ít nhất 50% dành cho sản xuất. Cá biệt như tại xã Quảng Nghĩa (TP Móng Cái) và xã Quảng Chính (huyện Hải Hà) chỉ phân bổ vốn cho hạ tầng mà không bố trí vốn cho sản xuất.

Rõ ràng sau 5 năm quyết liệt triển khai chương trình xây dựng NTM, kết cấu hạ tầng của Quảng Ninh được đánh giá là một trong những địa phương tốt nhất trong cả nước. Tuy nhiên, chủ trương nâng chất NTM của tỉnh bằng việc phát triển sản xuất gắn với thực hiện nhiệm vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp, dường như đang bị các địa phương xem nhẹ. Liệu có phải vì các dự án hạ tầng có giá trị đầu tư lớn, dễ báo cáo thành tích, hay còn vì những nguyên nhân khác?

Hoàng Nga