Chuyện thợ đào lò

Trong sản xuất than hầm lò, thợ đào lò xây dựng cơ bản được xếp đầu bảng, tiếp đến là thợ khai thác, thợ cơ điện, thợ hậu cần. Sự sắp xếp đó tương đương với phần việc trong chuỗi sản xuất than mà họ đảm nhiệm, đó là khâu chuẩn bị các đường lò cơ bản để đồng nghiệp tiếp quản đi vào khai thác than hiệu quả. Để làm tốt nhiệm vụ ấy, một thợ đào lò không chỉ có sức khỏe tốt, mà phải luôn được tôi rèn về tay nghề, trí tuệ và tinh thần trong môi trường lao động khắc nghiệt nhất. Họ cũng là người luôn nhạy bén với công nghệ mới, tìm ra phương pháp thi công hợp lý nhằm giảm chi phí đầu tư, đẩy nhanh tốc độ đào lò, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất cho đơn vị.

Đi bộ đến tận vị trí thi công là nỗi vất vả đầu tiên phải kể đến của những người thợ đào lò xây dựng cơ bản. Bởi, ở những mét lò khai thông đầu tiên của mỗi dự án, các công trình chưa thể lắp đặt hệ thống vận tải để hỗ trợ việc đi lại cho thợ lò. Chính vì vậy, với những đường lò có độ dốc và chiều dài lớn, chuyện đi lại là cả một thử thách gian nan mà bất cứ thợ đào lò nào cũng phải trải qua.

Kể về chuyện đi lại của thợ lò, quản đốc Hoàng Quốc Khánh, Phân xưởng Đào lò 14, Công ty Xây lắp mỏ - TKV, chia sẻ: Có những dự án, để đến được vị trí thi công, chúng tôi phải đi và về quãng đường gần 10km. Đi bộ trong điều kiện lò bễ không dễ dàng như trên mặt bằng. Có những công trình như Dự án xuống sâu mức -300m mỏ than Quang Hanh, nhiều vị trí thi công độ dốc lên đến 23 độ, đi lại rất vất vả. Nhưng đó là một trong những khó khăn đặc thù của nghề này mà chúng tôi vẫn luôn phải vượt qua.

Thợ đào lò xây dựng cơ bản thường xuyên thi công trong điều kiện địa chất biến động, nhiều lò thượng có độ dốc cao và dài; các đường lò có tiết diện nhỏ; nhiều gương lò phải dừng chờ xử lý khoan thăm dò và chuyển diện. Anh Trần Văn Mạnh, gương lò trưởng của Phân xưởng Đào lò 14, Công ty Xây lắp mỏ, cho biết: Tại dự án thi công lò ngầm thông gió, thoát nước, vận tải xuống mức -300 của Than Quang Hanh, chúng tôi thường xuyên gặp địa chất phức tạp. Nhiều vị trí thi công gặp nước, đất đá cứng, lở rời, khó khoan và nguy cơ mất an toàn cao. Biết đây là công trình rất quan trọng với tuổi thọ của mỏ Quang Hanh, từ đầu năm 2021, anh em phân xưởng luôn đoàn kết, nỗ lực sản xuất liên tục 3 ca, đến nay đã đào được gần 50 mét lò đầu tiên của dự án.

Trong điều kiện diện sản xuất ngày càng xuống sâu hơn, đi xa hơn, địa chất ngày càng phức tạp, để đảm đương được vai trò của người đi đầu mở vỉa, ngoài sự cố gắng, những người thợ đào lò Xây lắp mỏ - TKV cũng đang dần tiếp cận và làm chủ công nghệ đào lò mới.

Thợ lò Hoàng Văn Cương, có 12 năm kinh nghiệm đào lò đá, khoảng hơn chục năm về trước, điều kiện làm việc của những thợ lò như anh còn khá khó khăn. Tỷ lệ thủ công vẫn chiếm phần lớn trong dây chuyền đào lò. Điều khiến anh ngày càng tâm huyết và gắn bó với nghề là cơ giới hóa trong đào lò đã được nâng lên một bước mới. “Khoan đã có búa khoan khí nén, công tác xúc bốc đã có máy cào đá cùng nhiều thiết bị bốc xúc vận tải khác đảm nhiệm. Thợ lò không tốn quá nhiều sức lao động thủ công mà vẫn có thể hoàn thành nhiệm vụ” - anh Cương cho biết.

Với những người thợ này, đường lò nào khó thi công nhất, địa chất phức tạp nhất lại chính là nơi họ thể hiện tay nghề và kinh nghiệm đào lò lão luyện nhất. Cũng chính nhờ vậy, họ luôn là đội quân tiên phong tin cậy trong những dự án xuống sâu lớn nhất của ngành Than. Trong đó có các công trình mỏ hầm lò do TKV tự tổ chức thiết kế và thi công, như dự án Mỏ hầm lò Núi Béo. Thay vì phải hoàn toàn phụ thuộc vào các nhà thầu nước ngoài, những người thợ Xây lắp mỏ đã làm chủ công nghệ đào lò giếng đứng. Các hoạt động tổ chức thi công, lắp đặt thiết bị được chuẩn bị kỹ lưỡng giúp Lò chợ 41101 thuộc Khu IV - Vỉa 1 của Than Núi Béo đi vào khai thác sớm hơn so với kế hoạch. Không chỉ ghi dấu ấn với Dự án mỏ hầm lò Núi Béo, những người thợ Xây lắp mỏ còn đảm nhiệm nhiều dự án, công trình hầm lò quan trọng khác, như: Dự án Khe Chàm II-IV, Dự án thi công cặp giếng đứng cho Công ty Than Mạo Khê đến mức -400, Dự án Mỏ Khe Chàm III từ mức +25 xuống -300.

Để giảm các chi phí sản xuất, đồng thời đẩy nhanh tốc độ đào lò, thời gian qua, Công ty Xây lắp mỏ cũng đã chủ động đưa vào sử dụng máy đào lò tại các khu vực phù hợp với điều kiện địa chất; áp dụng các công nghệ chống lò bằng vì neo, bê tông phun và các công nghệ khác trong điều kiện cho phép. Ngoài ra, đơn vị cũng chủ động áp dụng một số thiết bị đo đạc, quan trắc địa chất mới để thường xuyên cập nhật và dự báo về điều kiện địa chất ở các gương lò.

TKV hiện có 13 đơn vị khai thác than hầm lò với 478 lò chợ hoạt động trong kỳ và 196 lò chợ khai thác đồng thời. Cùng với sản lượng khai thác hầm lò ngày càng tăng, số lượng mét đào lò của các đơn vị trong TKV cũng ngày một lớn. Trước yêu cầu đó, vấn đề áp dụng công nghệ mới, tiên tiến trong đào lò là rất cần thiết, trong đó công nghệ đào chống lò bằng vì neo sẽ góp phần đẩy nhanh tốc độ đào lò, giảm chi phí sản xuất, cải thiện điều kiện làm việc, đảm bảo an toàn cho người lao động. Bên cạnh đó, cần có những người thợ, có lòng nhiệt huyết, không ngừng rèn luyện, nỗ lực hết mình, đóng góp chung cho sự phát triển của đơn vị.